Blik op de boze buitenwereld (Over De Pers en Opinio)
In korte tijd zijn achter elkaar twee nieuwe bladen verschenen die zich richten op het hoger opgeleide, weldenkende en goedverdienende deel der natie: De Pers en Opinio. De Pers wil een ‘kwaliteitskrant’ zijn, een gratis alternatief voor Trouw of Volkskrant voor wie neerkijkt op Spits en Metro. Opinio een opinieblad, dat de strijd aangaat met Vrij Nederland en De Groene. Twee serieuze bladen, kortom. Er is nog een overeenkomst: ze beogen beide ‘optimistisch’ te zijn. Een opmerkelijke combinatie, want wat hebben die twee met elkaar?
Iemand die hoogopgeleid is zal vooral optimistisch zijn over zichzelf. Hij heeft het goed voor elkaar, en aangezien het er naar uitziet dat de kenniseconomie een beroep op hem zal blijven doen, heeft hij alle reden om hoopvol te zijn over zijn eigen toekomst. Minder optimistisch is hij over de Nederlandse samenleving. Ja, hij is zelf goed opgeleid, maar het onderwijs holt achteruit. Ja, hij verdient aardig, maar de globalisering eist zijn tol (kijk eens naar de verpaupering in de grote steden). Ja, hij is weldenkend, maar de intolerantie neemt in ons land in ijltempo toe – al die buitenlanders met hun rare intolerante ideeën (niet dat hij iets tegen buitenlanders heeft, laat dat duidelijk zijn, alleen tegen intolerantie).
Is optimisme over de samenleving niet eerder iets voor lager opgeleiden? Mensen die het in hun leven niet getroffen hebben en zich daarom bekeren tot een geloof dat vooruitzicht biedt op een beter leven in het hiernamaals, in de verre toekomst, een koninkrijk of een heilstaat dat in elk geval niet van deze aarde is? Ja, zij zijn dom, onbemiddeld en bekrompen, maar er gloort hoop aan de einder.
Zou een optimistisch blad voor hoger opgeleiden niet dus een hoog ‘personal interest’-gehalte moeten hebben? Een blad zoals Happinez of Psychologie, met veel artikelen over persoonlijke ontwikkeling, met aandacht voor mensen die als rolmodel kunnen fungeren, een soort Oprah Winfrey of Dr. Phil in druk.
Zou je zeggen. maar verrassend genoeg zijn De Pers en Opinio veel minder navelstaarderig dan je zou verwachten en besteden ze volop aandacht aan sociale en maatschappelijke ontwikkelingen.
De Pers staat midden in de actualiteit van alledag. En het is daarbij eerder objectief dan optimistisch: veel kort nieuws, weinig duiding. En dat korte nieuws is niet bijzonder positief getint, zoals je zou verwachten van een blad dat het optimisme belijdt. Dat kan ook bijna niet anders. Als je schoenen knellen, valt het op; als ze lekker zitten niet: goed nieuws is geen nieuws. Al met al onderscheidt De Pers zich inhoudelijk eigenlijk nauwelijks van Trouw en De Volkskrant. Mijn hoogopgeleid hart gaat er niet sneller van kloppen, zal ik maar zeggen. Maar goed: het is gratis, en da’s mooi meegenomen.
Opinio is in zoverre optimistisch dat het de waarden van De Verlichting uitdraagt (geloof in vooruitgang door wetenschap, techniek, vrijheid, democratie en nog wat van die dingen). Alleen is het in het eerste nummer ‘Voltaire is morsdood’ wat de klok slaat: De Verlichting wordt tegengewerkt; de vijanden (de islam, de taaie linkse rakkers) staan aan de poort, de duisternis naakt. Kortom: er is weinig om optimistisch over te zijn in de ogen van Opinio. De boze buitenwereld bedreigt de hoogopgeleide optimist. Je zou er haast pessimistisch van worden.