Boekrecensie: Young China (Zak Dychtwald)
Het onderwerp sprak me niet zo aan (als je één millennial kent, ken je ze allemaal), maar ik moet toegeven dat Zak Dychtwald een sterk boek heeft geschreven, grotendeels gebaseerd op zijn eigen verblijf in China. Het is dus hoofdzakelijk een – zeer geslaagd – ooggetuigenverslag van hoe millennials in China leven met overpeinzingen die hoofdzakelijk op eigen ervaringen zijn gebaseerd, in de traditie van The Lotus and the Robot.
Die overpeinzingen hadden van mij wel wat beter kunnen worden uitgewerkt. Hoe belangrijk zijn die millennials nu eigenlijk? Die ondertitel ‘How the restless generation will change their country and the world’ suggereert dat ze heel belangrijk zijn, maar die claim wordt m.i. niet waargemaakt.
Wel wordt goed duidelijk dat de millennials duidelijk verschillen van de voorgaande generaties:
– De ouderen, die even oud zijn als onze ‘babyboomers’ en de generatie daarvoor, hebben het maoïsme meegemaakt. Zij weten nog goed hoe het gesloten China zich opende voor de rest van de wereld. Dychtwald heeft een vriend wiens ouders vroeger in het dorpje waar ze woonden zeer populair waren omdat ze een kalender aan de muur hadden met 12 plaatjes van Europese landschappen. Het was voor de dorpelingen hun venster op de wereld. De jongere generaties weten niet beter of ze leven in een wereld waarin alles en iedereen met elkaar verbonden is via internet. Als ze geld hebben, kunnen ze overal ter wereld op bezoek. Ze kijken naar Amerikaanse films en series, spelen World of Warcraft en kopen producten van buitenlandse bedrijven. Ze zijn kortom bijzonder internationaal georiënteerd.
– Een tweede belangrijke vormende factor is dat de demografische ontwikkelingen zwaar drukken op de jongeren. Er zijn veel ouderen en weinig jongeren. 50 jaar geleden was dat precies omgekeerd: toen waren er veel jongeren, vooral doordat mensen jong stierven (de gemiddelde levensverwachting in 1950 was rond de 36) en veel kinderen kregen (vijf of zes per gezin). De levensverwachting is inmiddels meer dan verdubbeld, en de éénkindpolitiek heeft ertoe geleid dat er minder jongeren zijn in verhouding tot het aantal ouderen. Zodoende is er wat in China een ‘4-2-1-probleem’ heet ontstaan: op elke vier grootouders, zijn er twee ouders en één kind.
– Een derde kenmerk van de huidige jongeren is dat ze vertrouwd zijn met het staatskapitalisme’ Wie na 1990 is geboren, heeft zelfs niet anders meegemaakt. De oudere generaties hebben vaak bittere armoede meegemaakt, zonder vooruitzicht op verbetering. Ze zijn erin geslaagd overeind te blijven ondanks alle Grote Sprongen Voorwaarts en hebben zich door alle Culturele Revoluties heen geslagen. Ze zijn erop ingesteld dat leven maar al te vaak niet meer dan overleven is. Jongeren zijn uit een ander hout gesneden. Ze zijn niet altijd even welvarend geboren, maar zijn eraan gewend dat de levensstandaard jaar in, jaar uit stijgt. Waar de ouderen materiële achteruitgang vreesden toen zij jong waren, zijn jongeren ingesteld op vooruitgang.
– Daarmee is het vierde kenmerk aangestipt: jongeren hebben vertrouwen in China’s vermogen om een leidende rol in de wereld aan te nemen. Ze hebben zelf gezien hoe China in de afgelopen jaren is opgebloeid, en keer op keer heeft bewezen dat het klaar is om zich politieke en economische internationaal sterker te laten gelden. De Olympische Spelen van 2008, de beursgang van Alibaba in New York in 2014, het Belt and Road-initiatief van 2013, het pleidooi van Xi Jinping voor vrijhandel in Davos in 2017: het zijn in de ogen van veel jongeren allemaal overtuigende aanwijzingen dat China klaar is om de vleugels verder uit te slaan.
In zekere zin zou je kunnen zeggen dat de jongeren blaken van het zelfvertrouwen, maar dat is niet helemaal het juiste woord. Ze geloven in de collectieve kracht van China – en ze vertrouwen erop dat ze daar deel van kunnen uitmaken. In tegenstelling tot de typisch Amerikaanse gedachte dat je het als individu ver kunt schoppen als je maar voldoende talent en doorzettingsvermogen hebt (‘van krantenjongen tot miljonair’), geloven ze dat ze het met elkaar ver kunnen schoppen. De ‘American Dream’ is persoonlijk getint, de Chinese Droom collectief.
Ook geplaatst op Goodreads.