De oplossing (Over het ‘probleemveroorzakend vermogen’)
Slechte zaak, dat in personeelsadvertenties nog altijd wordt gevraagd om mensen met een groot ‘probleemoplossend vermogen’. Problemen oplossen? Niet zo’n kunst, een kwestie van tijd, geld en de juiste mensen om aan te delegeren zodat zij jouw problemen kunnen oplossen.
‘Probleemvermijdend vermogen’, dat lijkt me pas een waardevolle eigenschap: problemen voorkomen, zodat ze ook niet hoeven te worden genezen. Een vooruitziende blik (waar zouden zich problemen kunnen voordoen?) en een analytische instelling (wat te doen om te voorkomen dát die problemen zich voordoen?), en je hebt geen duur, achter-de-feiten-aan-hobbelend probleemoplossend vermogen meer nodig.
Nu ik erover nadenk, misschien is een ‘probleembeschrijvend vermogen’ wel belangrijker. Tenslotte is niet elk probleem te vermijden; we roepen niet elke ramp over onszelf uit en niet elk en zelfs de meest doorgewinterde probleemoplosser zit wel eens met de handen in het haar. Een goed doortimmerde beschrijving is de eerste stap op weg naar de beste oplossing, zou je zeggen. Toch zijn probleembeschrijvers niet erg in trek bij werkgevers, zeker niet de probleembeschrijvers pur sang. Weliswaar wordt er in de STAR-methode die veel werkgevers hanteren enigszins rekening gehouden met het probleembeschrijvend vermogen van sollicitanten – de S staat tenslotte voor ‘beschrijf de situatie waarin een probleem zich voordeed’. Maar er wordt meestal veel meer waarde gehecht aan de A (de activiteiten), en een beetje probleemoplosser is overtuigd dat praatjes geen gaatjes vullen en dat daden belangrijker zijn dan woorden. Mensen met een groot probleembeschrijvend vermogen weten wel beter.
Maar zelfs met een opwaardering van het probleemvermijdend en het probleembeschrijvend zijn we er nog niet. Daarvoor is de situatie te ernstig. In zo’n beetje elk CV gaat de sollicitant prat op zijn ‘probleemoplossend vermogen’, en het kan niet anders of er zijn meer mensen die problemen kunnen oplossen dan dat er problemen zijn. Er moeten dus meer problemen komen. Gelukkig zijn er ook mensen met een groot aangeboren ‘probleemveroorzakend vermogen’ – mensen die zich misschien niet als zodanig profileren, maar aan wie werkgevers een schreeuwende behoefte hebben. Ik weet trouwens nog wel een goede kandidaat. Geen probleem.