Een taal te ver (Over het Chinees)

Een taal te ver (Over het Chinees)

Zal het Chinees het Engels ooit overvleugelen als wereldtaal? Het lijkt voor de hand te liggen. Nu is Chinees al de grootste taal ter wereld, maar buiten China wordt het nauwelijks gesproken. Maar over enkele jaren is de Chinese economie de grootste ter wereld. Dan doen we er toch goed aan ons aan de Chinezen aan te passen, in elk geval om hun taal onder de knie te krijgen? En dan zullen we dus steeds vaker Chinees leren, waardoor het zal uitgroeien tot de ‘lingua franca’ van de 21e eeuw?

Zou je zeggen. Maar misschien toch niet.

Zo makkelijk als het is om een beetje Engels te leren, zo moeilijk is Chinees, met z’n duizenden, niet-fonetische symbolen. Vanwege die symbolen is het ook een bijzonder onpraktische taal: een taal waarvan de woorden uit letters bestaan of desnoods uit lettergrepen leent zich goed voor PC en toetsenbord, maar een taal waarvan elk woord een eigen symbool heeft? Ja, de Chinese economie groeit snel. Maar als het Chinees uitgroeit tot een wereldtaal, kan dat de economische vooruitgang alleen maar in de weg staan.

Hier komt nog eens bij dat Chinees een toontaal is. Spreek je hetzelfde woord net ietsje hoger of lager uit, dan krijgt het een volledig andere betekenis – zo kan ‘Da’ staan voor ‘ophangen’, ‘antwoorden’, ‘slaan’ of ‘groot’. De Chinese grammatica is volledig anders dan de Engelse, met veel werkwoorden en weinig zelfstandige werkwoorden (of liever gezegd met veel ‘statische werkwoorden’ waar wij zelfstandige naamwoorden gebruiken). De woordvolgorde is ook al anders dan in het Engels.

Trouwens, binnen China heb je heel veel dialecten, waardoor de Chinezen onderling al veel moeite hebben om elkaar te verstaan. Het kan bijna niet anders of het is ook voor de Chinezen zelf enorm moeilijk hun taal onder de knie te krijgen. Ik weet niet of er wel eens is gekeken hoe lang het duurt voordat een dialect-sprekende Chinees het standaard-Chinees een beetje machtig is, maar ik kan me goed voorstellen dat het voor hem makkelijker is om Engels te leren. In elk geval is het voor de 1,2 miljard Chinezen makkelijker om een paar Engelse lessen te nemen dan voor de 6 miljard anderstaligen om jarenlang te blokken op het Chinees.

Los hiervan kun vraag ik me af of de communicatie met de Chinezen erop vooruit zal gaan als wij hun taal gaan leren. Sinds de dagen van de bijbel geloven we ‘Babylonische spraakverwarring’ komt doordat we niet allemaal dezelfde taal spreken. Maar zo is het helemaal niet, zeker niet als die die ene taal Chinees is, met z’n hoge moeilijkheidsgraad. De communicatie zal dan plaatsvinden in een heel basale, uitgeklede versie van een taal die bekend staat om zijn rijkdom aan uitdrukkingsmogelijkheden. Het kan niet anders of er zullen nuances verloren gaan en misverstanden ontstaan. Willen we werkelijk contact met de Chinezen, dan kunnen we beter een goede vertaler inhuren – en ons bekwamen in een taal die we wel aankunnen.

Deel:

Geef een reactie