Het geheim van hun succes (Over Uitblinkers van Malcolm Gladwell)
Waarschijnlijk was de auteur in Nederland, want de laatste weken stond hij in zo’n beetje elke krant en tijdschrift die ik lees geïnterviewd: Malcolm Gladwell, de auteur van The Tipping Point, Blink en nu Outliers (vertaald als Uitblinkers). Het boek gaat, als ik het goed heb begrepen, over waarom sommige mensen succesvol zijn en andere niet. Aan de hand van enkele cases (The Beatles, Bill Gates en, jawel, Malcom Gladwell zelf) probeert hij het geheim van succes te ontsluieren.
Zijn centrale stelling? Succesvolle mensen blinken uit door een combinatie van talent en hard werken. En ze moeten geluk hebben.
Er is enige waardering voor Gladwell, vooral omdat hij het idee dat je per se uitzonderlijk begaafd moet zijn om succes te hebben ondermijnt. Maar verder is de kritiek op zijn boek is niet mals. Niet alleen is het opendeurderig, het is ook onwetenschappelijk. The Beatles moesten duizenden vlieguren maken in Hamburg voordat ze een beetje op elkaar ingespeeld raakten, maar The Rolling Stones bestonden nog maar een jaar of twee toen ze succesvol werden. En hoe veel mensen zijn er wel niet die ‘het gemaakt hebben’ hebben door hun afkomst, hun rijke man of hun corpsvrienden. Dus wat nou: hard werken? En wat nou talent?
Een belangrijker bezwaar lijkt me dat Gladwell zo veel nadruk legt op toeval. Is de constatering dat succes vaak toevallig is, een verklaring? Niet bepaald, het is eerder een andere manier om te zeggen dat we eigenlijk niet weten waarom sommige mensen succesvol zijn. Gladwell, zou je kunnen zeggen, beperkt zich tot een aanbodanalyse, over de vraagkant heeft hij het niet. In welke behoefte voorzag de muziek van de talentvolle en hardwerkende The Beatles of de software van de begaafde ploeteraar Bill Gates?
Ik denk dat het zo zit: je bent eerder succesvol als je iets op de markt brengt dat een beetje nieuw is dan iets waarmee je je tijd ver vooruit bent. The Beatles maakten frisse muziek die iedereen kon begrijpen, maar die veel minder revolutionair was dan free jazz of moderne klassieke muziek. En Microsoft wist in z’n hoogtijdagen vernieuwingen altijd heel slim uit te smeren over verschillende softwarereleases.
Er zijn allerlei wegen die naar succes leiden, de weg van stapsgewijze, kleine vernieuwingen en verbeteringen is er eentje van. En denk niet dat het makkelijk is. Een revolutionaire wereldbestormende vernieuwer zijn, dát is makkelijk. Maar je originaliteit doseren, rekening houden met je medemensen en hun beperkingen: daarvoor is talent en doorzettingsvermogen vereist.
Beeld: Clipartstation.com