Intelligentie voor Dummies (De kunst van het testen)

1. Wat is intelligentie?
Het aangeboren vermogen om het maximale uit het leven te halen. Wie het beste in staat is een ‘match’ tussen zichzelf en zijn omgeving tot stand te brengen, is het intelligentst. Dit kan óf door de omgeving aan jou aan te passen of door je aan te passen aan de omgeving. Een ezel die zich tweemaal tegen dezelfde steen stoot is niet intelligent. Een ezel die een steen opzij kan duwen misschien wel, een ezel die om de steen heen loopt eveneens.

2. Is het fijn om intelligent te zijn?
Intelligentie wordt vaak verward met kennis. Wie het meeste weet, is het intelligentst. Terwijl je meer kunt weten dan goed voor je is. Wat heeft een ezel eraan alles te weten over renpaarden? Ook wordt intelligentie wel verward met analytisch vermogen. Maar hoe slimmer iemand is, hoe beter hij zijn eigen tekortkomingen en die van anderen waarneemt en hoe meer hij neigt tot zwaarmoedigheid. Wie intelligent is, weet wat hij moet weten. Hij zoekt de kennis die bij hem past en laaft zich daaraan.

3. Kun je intelligentie testen?
Intelligentie op een deelgebied kun je testen. Op vroege leeftijd, tenminste. Dan kun je zien of iemand muzikaal is, aanleg heeft voor voetbal, wiskunde of wat dan ook. Heel simpel: laat iemand zonder enige ervaring een deuntje spelen en vergelijk dit met de prestaties van leeftijdsgenoten zonder enige ervaring. Naarmate iemand ouder wordt, zullen iemands aangeleerde vaardigheden het testresultaat vertroebelen. Iemand met beperkt muzikaal talent zal als hij lang genoeg oefent echt wel de vlooienmars kunnen spelen. Dat zegt meer over z’n vlijt dan over z’n muzikale vermogens, meer over z’n kennis dan over z’n vaardigheden.

4. Hoe meet je intelligentie niet?
Met een IQ-test, dat merkwaardige mengelmoesje van vragen naar iemands algemene ontwikkeling en aangeleerde (reken)truukjes. Wie goed oefent, kan zich in IQ-tests bekwamen. Een IQ-test meet slechts wat een IQ-test meet. Iemand met een hoog IQ beheerst een kunstje, maar of dat nu komt doordat hij veel aanleg heeft voor dat kunstje of veel heeft geoefend, weten we niet. En al helemaal niet wat dat kunstje verder heeft te betekenen.

5. Zijn intelligentietests aan te bevelen?
Aangenomen dat het goed is dat iemand zich toelegt op waar hij het meeste aanleg voor heeft: ja. Op jonge leeftijd (als een kind een jaar of 5,6 is, zou ik zeggen) kijken waar iemands grootste talent ligt en dat dan verder ontwikkelen – dat is dan het devies. Het is vreemd dat dit wel gebeurt met buitenschoolse activiteiten (muziek, sport), maar niet op school. Het is alsof er een geïnstitutionaliseerde angst is om kinderen te helpen om zichzelf te ontplooien. Terwijl dat bij uitstek een taak voor het onderwijs is. Iemands aard verander je niet, je kunt wel zorgen dat iemand met een bepaalde aard zo goed mogelijk terecht komt – dát is goed opvoeden.

6. Is het aan te raden om de Nationale IQ-test te kijken?
Niet als je wat wijzer wilt worden over het onderwerp ‘intelligentie’ of als je wilt testen hoe intelligent jezelf bent. Wel als je wilt zien hoe de trui van Bridget Maasland afzakt.