Is de dier een mens? (De maand van de filosofie)

Het redelijke beest: daarover gaat de maand van de filosofie (april, dus). Is er wel verschil tussen mens en diers? En waar bestaat dat verschil dan uit – dat soort vragen staan centraal.

Wat een beroerd, oninspirerend thema. In elk filosofieboekje kun je lezen dat sinds Copernicus (het draait niet allemaal om de mens), Darwin (wat verschillen mens en aap nou eigenlijk), Nietzsche (de mens wordt voortgedreven door machtswellust), Marx (de mens is een product van zijn maatschappelijke omstandigheden), Freud (de mens wordt voortgedreven door seksueel verlangen) of zijn gevangenen van de taal (Wittgenstein) of ‘ structuren’ (Foucault en zo) – kortom, dat de mens niet de ‘kroon van de schepping’ is waarvoor hij zichzelf ooit hield, en maar weinig verschilt van een dier.

Toegegeven, er zijn verschillen tussen mens en dier, maar of die nu zo groot zijn om er een hele maand over te filosoferen? Er moeten toch heel wat interessantere vragen te bedenken zijn om de hersens van de Nederlanders aan het kraken te krijgen dan dat belegen ‘is de mens een dier’ ?

Wat te denken van de vraag: ‘is de dier een mens?’. Een veel boeiender vraag lijkt me. Mijns inziens hebben we hier te maken over een onderwerp waarover het laatste woord nog lang niet gezegd is, en waar filosofen nog jaren hun wijsgerige tanden in kunnen zetten.

Mijn hond is volgens mij een mens. Hij luistert goed als ik tegen hem praat (beter dan de meeste mensen zelfs). Hij gehoorzaamt aardig (daar kunnen mijn werknemers nog een voorbeeld aan nemen). Hij heeft een enorm empathisch vermogen (is blij als ik dat ben en bedroefd als het slecht met mij gaat) en is zo sociaal dat ik me vaak afvraag waar ik zo veel vriendschap aan heb verdiend. Hadden maar meer mensen zijn EQ en SQ.

Van mijn poes weet ik het zo net nog niet. Ik denk af en toe een mens in haar te herkennen. Maar volgens mij voelt zij zich dan zwaar beledigd. Hoe durf ik mezelf met haar te vergelijken? Domme man met je hondenkop, ga toch filosoferen – dat zie ik haar dan denken. En ik kan haar niet helemaal ongelijk geven.