Kansen creëren (Schot voor open doel)

Jarenlang heb ik gedacht dat de uitdrukking ‘kansen creëren’ een innerlijke tegenstrijdigheid bevatte. Kansen creëer je niet, tenslotte, kansen krijg je. En je benut ze vervolgens (of niet). Het lot deelt de kaarten uit en wij spelen ermee, in de woorden van de filosoof Schopenhauer.

Dat ‘kansen creëren’ klinkklare onzin is, kan worden geïllustreerd aan de hand van een willekeurige sport of spel. Zoals bekend zijn er twee typen spelen, behendigheidsspelen en kansspelen. Eventueel kun je die nog onderverdelen in individuele en teamspelen. Uiteraard overlappen de vier ‘ideaaltypen’ elkaar.

Neem het voetbalspel (de uitdrukking is geloof afkomstig uit de sportjournalistiek en daarna opgepikt door het bedrijfsleven. Het zou ook andersom kunnen zijn). Voetbal valt in alle vier de categorieën. Het is een kansspel (o.a. omdat de teams worden ingeloot in een bepaalde poule, en de vorm van de dag van individuele spelers varieert). Het is ook een behendigheidsspel (spreekt voor zich: spelers moeten individueel presteren, het team als geheel ook). Als je als land mazzel hebt, zit je in een goede poule en halen je spelers eruit wat erin zit. Ze creëren geen kansen, ze benutten de kansen die ze hebben gekregen.

Dacht ik. Tot ik van de week Nederland tegen Argentinië zag, een wedstrijd waarin Nederland weinig kansen kreeg, en nog minder kansen benutte. Sterker nog, het Nederlands elftal wilde die kansen niet benutten.

Winnen van Argentinië zou namelijk rampzalig geweest zijn, maak ik op uit een column van sportjournalist Bert Wagendorp in De Volkskrant. Dan was Nederland in de kwartfinale Duitsland tegen het lijf gelopen, en de afloop van dat duel laat zich raden. Nu wordt het Engeland.

Door gelijk te spelen tegen Argentinië heeft Nederland een veel betere uitgangspositie verworden. Kansen gecreëerd, moet ik zeggen.