Stageverslag (Schijnduidelijkheid)

Oordelen en beoordeeld worden, er valt kennelijk niet aan te ontsnappen. Gisteren woog ik volgens de weegschaal 3 kilo meer dan een jaar geleden, vandaag moet ik een stagiaire een cijfer geven. Ik zal het spelletje wel meespelen, zeg ik. Maarrrr hecht alsjeblieft niet te veel waarde aan je cijfer. Ik geloof de weegschaal ook niet.

Het is net zoiets als bij een IQ-meting. Er wordt wel iets gemeten, maar wat dan precies? Is iemand die hoog scoort op een intelligentietest ook echt bijzonder ‘intelligent’? Zou kunnen, maar voor hetzelfde geld heeft hij wat boekjes doorgenomen en puzzels goed geoefend waardoor hij bedreven is geworden in het maken van IQ-tests. Omgekeerd kan iemand die heel intelligent is toevallig een slechte dag hebben of geen zin hebben zijn test in te vullen (juist omdat hij zo intelligent is, en de poppenkast doorziet).

Zo is het ook met het cijfer dat ik jou ga geven, leg ik mijn stagiaire uit. Een goed cijfer wil nog niet zeggen dat je gezegend bent met een groot talent, sorry. Trouwens: talent waarvoor? We hebben je de afgelopen tijd allerlei klusjes laten uitvoeren. Je hebt het er, dat moge duidelijk zijn, uitstekend vanaf gebracht en zowel eervolle als minder eervolle opdrachten met verve vervuld. Maar wat kunnen we daaruit afleiden? Niet veel meer dan dat het met je gedienstigheid en ijver wel goed zit? Dat je je nergens te goed voor voelt? Laat ik het zo zeggen: ik weet niet wat ik de afgelopen maanden zonder je had moeten beginnen, maar weet in de verste verte niet wat ik aan je heb.

En dan nog iets: denk maar niet dat zo’n cijfer ook maar enige voorspellende waarde heeft. Iemands IQ zegt toch ook bitter weinig over iemands vermogen om succes te boeken in het leven. Een hoog EQ schijnt nog belangrijker te zijn, en je hebt nog een paar van die ‘Q’s die ertoe doen. En je moet ook mazzel hebben in het leven – je kunt nog zulke hoge Q’s hebben, een vrachtwagenchauffeur zonder dode hoekspiegel kan je zo de pas afsnijden in je weg naar de top van je kunnen. Evenmin duidt een hoog cijfer voor je stage erop dat je het straks, in het echte leven, ver zult schoppen.

Ik vrees zelfs dat een hoog cijfer een voorbode is van mislukking. Want om je stage tot een goed einde te brengen moet je bovenal een teamworker zijn: vriendelijk, enthousiast en ijverig. Ik weet zo net nog niet of dat in je werkzame leven ook eigenschappen zijn waarmee je het ver schopt. Jij pakt alles aan – goed voor je stagebeoordeling, maar als je het mij vraagt bereik je straks meer als je je concentreert op een paar werkzaamheden waar je goed in bent en veel zaken van je weet af te schuiven. En wat ben je altijd goedgeluimd; je zonnestralen verlichten zelfs een grauwe ochtend als deze, en hoe veel kopjes koffie je ook moet zetten, bonnetjes intikken en boodschappen doen – ik krijg je er niet onder. Het siert je, maar hoe moet dat straks gaan? Moet je dan niet je tanden laten zien? Je kent die uitspraak toch wel: ‘ik heb liever dat mensen me vrezen dan dat ze me aardig vinden’ – moet je die niet eens ter harte nemen?

Je krijgt van mij een tien. Ik maak me zorgen over je.