Stemwijzer (Over de komende verkiezingen)

Wat moeten we nu weer stemmen?

Eén ingewikkeld, en twee simpele antwoorden.

Eerst het ingewikkelde, dat ervan uitgaat dat politiek een soort omgekeerd beveiligen is.

Het beveiligingsbedrijf, de EDP-auditor en de verzekeraar kijken naar ‘risico maal schade’. Welke gevaren zijn er? Wat zijn de mogelijke gevolgen? Kortom: wat is de mogelijke schade? En hoe groot is het gevaar dat die schade zich voordoet? Hoe groot is de dreiging? Kortom, wat is het risico? Hoe groter kans maal risico, hoe urgenter en belangrijker maatregelen zijn om de risico’s te beperken.

In de politiek draait het niet (of niet zozeer) om gevaren, om ongewenste gebeurtenissen, maar (vooral) om wensen en idealen; niet om zaken die je wilt vermijden, maar juist om zaken die je wilt verwezenlijken. En hoe groter de kans daarop hoe beter. Niet ‘risico maal schade’, maar ‘kans maal wens’ is het richtsnoer van iedere kiezer. Althans van iedere verstandige kiezer. Die kijkt niet alleen naar wat wenselijk is – de inhoud van het programma van de partij van zijn voorkeur, maar houdt ook rekening met de haalbaarheid van dat programma. Anders geformuleerd: hij kijkt naar ‘omvang van de partij maal de inhoud van het programma’ – tenslotte kan een grote, machtige partij nu eenmaal kan afdwingen dan een kleine partij. Weer iets anders geformuleerd, hij kijkt naar: ‘macht maal ideaal’.

Kiezers die uitsluitend naar ‘idealen’ kijken – een stemwijzer invullen of een partijprogramma doorworstelen en op grond daarvan bepalen op wie ze stemmen – lopen het gevaar zwaar teleurgesteld te raken in de politiek: vertrouwen ze iemand hun kostbare stem toe, en doet die er niets mee – de mooiprater, die slaat nog geen deuk in een pakje boter! Zij doen er dus goed aan ook de factor ‘macht’ in hun beslissingen te betrekken om zo tot een optimum te komen: “Ik stem op hem. Niet dat ik het met alles eens ben, maar ik verwacht dat hij mijn idealen het beste zal verwezenlijken.”

En dan nu het simpele antwoord, dat ervan uitgaat dat in de politiek alleen de macht van het getal telt. Laat die ‘idealen’ maar buiten beschouwing, kijk alleen naar ‘macht’. Niet eens omdat de politieke partijen geen idealen hebben (al valt dat te betwijfelen), maar omdat de idealen geen doorslaggevende factor zijn in de vergelijking ‘macht maal ideaal’. Tussen de grote partijen zijn de verschillen in idealen nu eenmaal minimaal. (Daarom zijn ze ook zo groot – alleen wie zich richt op de grootste gemene deler bereikt de massa). En de partijen die wel afwijkende standpunten hebben zijn allemaal klein – klein en onbeduidend.

Stem dus op een grote partij – sterker nog, stem op de grootst mogelijke partij, die kan tenminste potten breken. En als je je helemaal niet kunt vinden in de standpunten van die partij? Tja, je kunt natuurlijk op zo’n kleine, nietige partij stemmen, maar dat is je stem weggooien. Blijf liever gewoon thuis met de verkiezingen.

En dan nog een simpel antwoord, dat geen rekening houdt met ‘macht’ en alleen met ‘idealen’. Kijk alleen naar de stemwijzer, naar het partijprogramma. Stem gerust op een kleine partij als je je daar het beste in kunt vinden. Voor wie gelooft dat het in de politiek alleen om ‘de inhoud’ gaat.