Wij helpen Shell (Verantwoord en onverantwoord ondernemen)

Wie hoge verwachtingen zaait, oogst teleurstellingen. Shell is helemaal niet onethischer of minder sociaal dan Exxon of Amoco of willekeurig welk ander bedrijf. Maar ja, omdat Shell de afgelopen jaren de heilige maatschappelijk verantwoordelijke heeft uitgehangen, is er een stortvloed aan kritiek nu blijkt dat enkele mensen aan de top een maatschappelijk onverantwoorde poging tot zelfverrijking hebben gedaan. Begrijpelijk, maar wel wat overtrokken.

Dat niet alleen, die topmanagers hebben de nodige medeplichtigen. Wat te denken van de accountants en andere controleurs die hadden kunnen inzien dat de oliereserves die het bedrijf opvoerde veel te hoog waren geschat? En dan zijn er natuurlijk de werknemers: waar bleven de klokkenluiders? De luie pershonden: waar bleven de ‘investigative journalists’?. En de aandeelhouders, die het liefste een groot en rijk Shell wilden zien, en daarmee een makkelijke prooi waren voor de misleidende managers. Begeerte maakt blind.

En dan is er nog de consument. Je hoort tegenwoordig nog wel eens over de ‘vigilante consumer’ spreken. Denk ik tenminste, het is een term die trendwatcher Faith Popcorn enkele jaren geleden heeft gemunt, en inmiddels dus wel zal zijn ingeburgerd. Ik hoorde ‘m van de week voor het eerst bij een presentatie van oprichter van de Body Shop en sociaal activist Anita Roddick. Zij heeft haar hoop gevestigd op de waakzame consument, die ten strijde trekt tegen schending van dierenrechten, die zich verzet tegen kinderarbeid (zoals Nike die inzet om tegen zo laag mogelijke kosten te produceren) en die een front maakt tegen maatschappelijk onverantwoord gedrag en ander naars. Als de machtige arm van de wakker consument het wil, staat gans het raderwerk stil, was de strekking van haar betoog.

Anita Roddick gaf een overdonderende presentatie – sterk was vooral het “Up your bum!” tegen iedereen die beweert dat sociaal gedrag niet winstgevend is. Maar hoe wakker is die ‘waakzame consument’ van haar nu eigenlijk? Heeft Nike de laatste tijd veel marktaandeel verloren? Niet dat ik weet. Hoeveel consumenten willen biologische producten? Niet veel vrees ik, tenminste niet als ze veel duurder zijn dan niet biologische.

En Shell? Heeft de consument zich in de afgelopen weken massaal afgekeerd van Shell? Heeft de wakkere consument de corrupte Shell directie afgestraft door een blokje om te rijden en bij de concurrent te tanken? Nee hoor, de winst van concern over het eerste kwartaal is uitgevallen op een veel hoger dan verwachte 4,2 miljard euro. ‘Shell helpt’, luidde de reclameslogan van het bedrijf ooit. Tegenwoordig helpen wij Shell. Is het bedrijf een beetje over de maatschappelijk onverantwoorde schreef gegaan? Maakt niet uit, de duttende consument blijft het bedrijf trouw.

Zodat we de top-managers krijgen die wij verdienen.

Deel:

Geef een reactie