Een stramme superheld 2 (Over Star Trek – Picard)

Een stramme superheld 2 (Over Star Trek – Picard)

Even een kans geven, dacht ik na de eerste afleveringen van Star Trek – Picard. Die kans heeft de serie nu gehad.

Star Trek – Picard strompelt van de ene aflevering naar de andere. De serie is beter dan Star Trek – Discovery, maar beter dan bar slecht is iets anders dan goed. En erg best is het niet. Hier en daar valt het mee, zeg je tegen jezelf. We zijn pas halverwege het seizoen. Misschien komt het nog goed. Maar je als je eerlijk bent, weet je dat dit hoogst onwaarschijnlijk is. Je kijkt naar de serie als een ramptoerist die een ongeluk ziet, en zijn ogen niet kan afwenden uit nieuwsgierigheid voor wat nog allemaal voor vreselijks gaat gebeuren. Met een perverse mengeling van afgrijzen, leedvermaak en schaamte over het gebrek aan fantasie, aan narratief onvermogen, de geringe kennis van en eerbied voor de vorige series.

Even een kans geven, dacht ik na de eerste afleveringen. Ik ergerde me aan de klachten van critici dat deze serie ‘geen Star Trek’ is, evenmin als Discovery en de nieuwe Star Trek-films van J.J. Abrams. Als er maar een goed verhaal wordt verteld, dacht ik, dat is toch belangrijker dat de serie slaafs de visie van Gene Roddenberry uitdraagt, precies aansluit op de eerdere series of voldoet aan allerlei (ongeschreven) Star Trek-wetten?

Star Trek – Picard beloofde bovendien een serie te worden waarin enkele grote politieke en economische problemen van deze tijd zouden worden behandeld, zoals Star Trek dat altijd heeft gedaan. Denk alleen al aan de aflevering Let That Be Your Last Battlefield uit de Original Series, over een stam waarvan sommige leden links zwart zijn en rechts wit en andere links wit en rechts zwart. Dat futiele verschil is aanleiding tot een stammenstrijd waaraan hun hele samenleving ten onder dreigt te gaan. Een schitterende manier om het racisme in de VS van de jaren zestig aan de kaak te stellen. Wellicht dat Star Trek – Picard op een vergelijkbare manier de huidige maatschappij zou becommentariëren, en de opkomst van Trump, de Brexit, vluchtelingenproblematiek en allerlei hedendaagse misstanden in krachtige parabels zou verwerken. Wie kon daar nou iets op tegen hebben?

Dat zag ik verkeerd.

De serie lijdt onder enkele ernstige constructiefouten, zwakke personages en een slecht uitgedacht plot. 

Wat die constructiefouten betreft: de makers hebben er onvoldoende rekening mee gehouden dat wie Star Trek kijkt, dat doet met verwachtingen die zijn gevormd door de eerdere Star Trek-series. Daarin wordt een toekomst geschetst waarin de mens mede dankzij de technologische vooruitgang problemen als armoede, honger, racisme en hebzucht achter zich heeft gelaten, overeenkomstig de visie van bedenker Gene Roddenberry. In The Next Generation worden daar al enkele kanttekeningen bij geplaatst – iedereen heeft karakterfouten, en ook de onderlinge samenwerking is lang niet altijd perfect (zie bijvoorbeeld de afleveringen Hollow Pursuits met de stotteraar Barclay, die maar wat afgunstig is op zijn geslaagde superieuren binnen Starfleet en Lower Decks over de wedijver tussen nieuwe rekruten). Deep Space Nine gaat nog een stap verder, en laat zien dat de schijnbaar zo perfecte maatschappij van de toekomst schaduwzijden heeft.

Maar alle series zijn nog doordrenkt van het optimisme van Roddenberry. En alle series hebben hetzelfde referentiekader, dezelfde planeten, volkeren en wetmatigheden. In de nieuwe films en series ontbreekt dit alles vrijwel volledig.

Star Trek is tegenwoordig anti-Star Trek, zeggen critici. Daar zit wat in. In de nieuwe serie gaat Picard gaat de ruimte in met ene Raffi als secondant, iemand die jarenlang in een camper heeft gewoond, vervreemd is van haar zoon en worstelt met een verslaving aan verdovende middelen. De technologie heeft zich tegen de mens gekeerd: Mars is aangevallen door ‘synthetische wezens’ (androïden zoals ze altijd in Star Trek heetten, ook zoiets). De hogere machten (de Federatie van Planeten en Star Fleet) zijn door en door corrupt en hebben het slecht met ons voor. Kortom: er deugt weinig van de toekomst.

De makers hebben met dit zwartgallige beeld van de toekomst ons ongetwijfeld een spiegel willen voorhouden. Kijk eens hoe onverantwoordelijk mensen als Trump (Johnson, Poetin, vul maar in) omspringen met hun macht. Kijk eens hoe ze allerlei democratische beginselen met voeten treden. Kijk eens hoe inhumaan ze omspringen met immigranten. Kijk eens wat een puinhoop zij ervan hebben gemaakt. Wat een waardeloze wereld leven we in.

Dit staat allemaal zo haaks op de oude series dat het vragen oproept. Natuurlijk is het mogelijk dat  de maatschappij sterk is veranderd er in de 18 jaar sinds we Picard voor het laatst hebben gezien (in de film Nemesis), en dat armoede en verdeeldheid op aarde zijn teruggekeerd. En je kunt je voorstellen dat vreemdelingenhaat dan ook de kop opsteekt (dat die net de Romulanen moet treffen is weer wel vreemd, Nemesis eindigt notabene met een vriendschapsverklaring tussen Romulus en de Federatie). Maar dan nog. Hoe heeft de rot zo snel om zich heen kunnen grijpen? Wat is er in hemelsnaam gebeurd? In de series en de films tot en met Nemesis bestond Star Trek uit een goed uitgewerkte, behoorlijk consistente wereld. In Discovery en Picard wordt deze wereld in één keer overboord gegooid. Zonder verdere toelichting is dat volstrekt ongeloofwaardig.

Ook met de personages van Star Trek – Picard is het ernstig gesteld. Het is vermoedelijk de bedoeling dat Jean-Luc Picard de wereld gaat redden. Maar hoe gaat deze stramme superheld dat ooit voor elkaar krijgen? Hij is een broze oude man, die niet eens is opgewassen tegen de scheldkanonnades van Raffi. Een van zijn teamleden is een spion – van haar moet hij het niet hebben. De ander is een uit The Lord of the Rings weggelopen elf, wiens zwaard wel niet zal zijn opgewassen tegen vijandelijke phasers. Dan is er nog Seven of Nine (de oud-Borg, inmiddels lesbienne – dat is er met de politiek correcte haren bijgesleept), maar zij blijkt een onbetrouwbare partner. De enige die nog een beetje vertrouwen inboezemt is de piloot Dios, een overduidelijk op Han Solo uit Star Wars geïnspireerde vrijbuiter. Maar al met al lijken de kansen dat Picard en diens zooitje in hun missie zullen slagen bijzonder gering, gezien de afschuwelijke toestand van de wereld.

Wat is hun missie trouwens? Hoe gaan ze de wereld redden? De plot van Star Trek – Picard is begrijpelijker dan van Discovery, maar echt duidelijk wil het maar niet worden. Picard moet een ruimtereis maken om Soji te redden, een androïde die kan worden beschouwd als de ‘dochter’ van zijn in Nemesis omgekomen teamlid Data. Maar waarom moet Picard dat eigenlijk? Hij prevelt dat hij het Data verplicht is om Soji te redden, maar er speelt vermoedelijk meer. Geen idee wat alleen. Picard neemt ook alle tijd om naar haar toe te gaan en maakt de ene na de andere tussenstop terwijl hij naar haar op weg is. De makers proberen de spanning nog wat op te voeren door veelvuldig gebruik van parallelle montage, maar ondanks de dreigende achtergrondmuziek die Dash vergezelt terwijl ze onderzoek doet op een ontmanteld Borgschip lijkt ze geen enkel gevaar te lopen.

Picard laat zich maar weer eens uitschelden door een secondant, heft de reumatische vinger, schraapt zijn keel en mompelt: “Engage”.  Dat willen de fans vast zien, dachten de makers.

Beeld: Flickr.com, Jedimentat44

Deel:

Geef een reactie