Lof der kritiekloosheid (Verbeter je leven, wees als Clarence Seedorf)
Fouten: niemand houdt ervan ze te maken, niemand houdt ervan er op te worden aangesproken. Maar je kunt leren van je fouten. Luister naar kritiek, neem deze ter harte en voer verbeteringen door in je werk, in je relatie, in je noem maar op. Kritiek is een soort broccoli: onsmakelijk maar erg goed voor je.
Althans zo is het ons altijd geleerd. Een grote vergissing. Want juist de mensen die in het geheel geen kritiek verdragen zijn succesvol in hun werk, hun relatie en hun noem maar op. Kritiek vreet het zelfvertrouwen aan: ‘kennelijk doe ik het niet goed’. Zeker bij wie zijn uiterste best heeft gedaan, is kritiek verlammend: ‘ik kan niet beter dan mijn best doen’. Inderdaad, net als broccoli: zo smerig dat je er geen hap van neemt. Wie daarentegen immuun is voor kritiek, gaat gewoon zijn eigen gang. Niet afgeleid door bedillerige bemoeizucht, stijgt hij zelfverzekerd tot grote hoogten.
Dit dacht ik toen ik de onlangs verschenen biografie van de beroemde voetballer Clarence Seedorf uit had. Seedorf zal wel altijd herinnerd worden vanwege die gemiste strafschop in de WK-kwalificatiewedstrijd in 1997 tegen Turkije, toen God hem influisterde dat hij de bal op de 11-meterstip moest leggen.
Seedorf legt omstandig uit hoe het zo gekomen is. “De door Hiddink aangewezen man om penalty’s te nemen, Wim Jonk, trekt zijn handen er vanaf. (…) In de consternatie die daarop ontstaat, pakt Kluivert de bal. Seedorf loopt naar hem toe en vraagt: ‘Ga jij ‘m nemen?’ Kluivert kijkt Seedorf aan, zegt niets en geeft hem de bal.”
Nadat Seedorf huizenhoog heeft overgeschoten, verwijt Hiddink hem dat hij die penalty helemaal niet had mogen nemen. Maar… Hiddink had alleen Wim Jonk en Frank de Boer verteld wie strafschoppen mogen nemen, aldus Seedorf. Frank de Boer beaamt dit: “Als Wim en ik niet konden of niet wilden, dan moest ik iemand anders aanwijzen. Dat heb ik niet gedaan en dat verwijt ik mezelf. Clarence stond zo resoluut achter de bal, dan is het een hele grote stap hem daar achter vandaan te halen. Maar nu lag alle druk dus op zijn schouders, waar ikzelf de verantwoordelijkheid had moeten nemen. Ik ben degene die duizend strafregels verdient.”
Woorden waar Seedorf zich goed in kan vinden. Sterker nog, eigenlijk ligt het vooral aan Hiddink, Kluivert, Jonk, Frank de Boer en al die anderen dat die penalty zo jammerlijk over ging.
Clarence treft in elk geval geen blaam: “In mijn hoofd zat het goed, maar de technische uitvoering klopte niet.”