Niet schadevrij gebleven (Over ‘Hollywood’ van Charles Bukowski)

Niet schadevrij gebleven (Over ‘Hollywood’ van Charles Bukowski)

Een held is niet per se iemand die maatschappelijk succes heeft, een held kan ook een mislukkeling zijn. Althans de zelfverkozen mislukkeling. De mislukkeling die niet geeft om geld en te zuiver is om platte roem na te streven. Die ervoor heeft gekozen om zich in de marge van de samenleving op te houden en de valsheid van het leven in de mainstream te mijden. Zijn mislukking is in feite een bewijs van zijn edele bedoelingen. Schone handen, zuiver geweten en misschien wel het talent om te slagen maar bovenal de moed om te mislukken. De anti-held.

Zo’n integere mislukkeling was de schrijver Charles Bukowski. Wás, totdat hij aan het einde van de jaren zestig op betrekkelijk late leeftijd enig succes kreeg. (Mooi verhaal: een uitgever was bereid hem maandelijks honderd dollar te betalen, zodat Bukowski na meer dan tien jaar z’n miezerige baantje op het postkantoor kon opgeven). Vanaf dan boekt hij het ene succes na het andere, verscheidende van z’n boeken en verhalen worden verfilmd en als hij in 1994 overlijdt is hij miljonair. In de jaren tachtig staat hij het hoogtepunt van zijn roem, zeker nadat ‘Barfly’ is uitgekomen, de film met Mickey Rourke en Faye Dunaway warvoor Bukowski het scenario schreef dat was gebaseerd op zijn eigen leven. Bukowski is dan uitgegroeid tot een publieke bekendheid.

Een lastige positie, lijkt me. Want kan iemand die het leven aan de zelfkant gewend is zich wel aan passen aan de maatschappij die hem zo lang heeft afgewezen? En kan iemand die dat onaangepaste leven (drinken en hoeren en snoeren) verheerlijkte zich ooit thuisvoelen in een wereld zonder armoezaaiers, ‘white trash’, ‘has beens’ en ‘would be’s’, mislukte kunstenaars en ander uitschot? Zo iemand heeft toch niets te zoeken bij doorsnee mensen die hem zo lang met de nek hebben aangekeken, en al helemaal niet bij de gladde carrièrejagers en de gemaakte beroemden die hem pas zagen staan toen hij ook enige bekendheid verwierf? Des te interessanter is het om ‘Hollywood’ te lezen, een boek over de totstandkoming van ‘Barfly’.

‘Hollywood’ – vertaald door Guido Golüke – geldt als een ‘matige roman’, en dat is nog mild uitgedrukt als je het mij vraagt. Toch staan er wel een paar aardige passages in, vooral die waaruit het ongemak spreekt dat Bukowski heeft met z’n succes. Zoals de passages met de belastingadviseur Vin, die hem aanraadt z’n uitgaven aan wijn op te voeren als kosten: “Het maakt deel uit van je inspiratie. Ik maak het aftrekbaar.” En van hem een NV wil maken, zodat hij helemaal geen belasting meer hoeft te betalen. Het lijkt Bukowski allemaal ‘afschuwelijk’. Hij ziet er tegenop (“Ik wil alleen maar tikken, ik wil niet met een heleboel toestanden worden opgezadeld.”). En hij heeft ook gewetensbezwaren. Soort van: “Ben ik aan het worden wat ik altijd heb gehaat?” Toch volgt hij de adviezen van Vin op, en koopt hij zelfs een huis en een BMW omdat het allemaal fiscaal gunstig uitpakt. En hij schrijft het scenario voor ‘Hollywood’ hoewel hij films haat, hoewel hij het gevoel heeft te heulen met de vijand en ‘bang’ is voor Hollywood en de filmindustrie. Het belet hem niet om op verzoek van Faye Dunaway een scène te schrijven waarin ze haar benen kan laten uitkomen.

Uiteindelijk besluit Bukowski dat het genoeg is geweest. Geen ‘kloterige compromissen’ meer, geen gezelschap meer van ‘mensen die saai van binnen’ zijn, ‘zo saai dat het daadwerkelijk pijn doet’. Wegwezen, met de 60.000 dollar die hij voor het scenario van Barfly heeft gekregen op zak. Wegwezen: “Mijn voornaamste levensdoel was zoveel mogelijk mensen te vermijden. Hoe minder mensen ik zag, hoe beter ik me voelde.” Wegwezen om weer gedichten te schrijven die hem ‘schadevrij’ moeten houden.

En om de roman ‘Hollywood’ te schrijven, natuurlijk. Een tussendoortje, maar waarom zou hij moeite doen? Dat stadium is hij gepasseerd. Natuurlijk wordt het toch een bestseller. Na al die jaren weet ook Bukowski dat roem niet altijd verdiend is maar wel altijd verkoopt.

Portret van Bukowski: Graziano Origa

Deel:

Geef een reactie