De Nachtwacht: een moordschilderij

Ja, er is een moord gepleegd. Onder het mom van een schietoefening is een kapitein van de schutterij met voorbedachten rade door zijn rechteroog geschoten. Nee, er is geen lijk, want dat is al lang begraven. En ja, naam en nationaliteit van het slachtoffer zijn bekend: de uit Frankrijk gevluchte hugenoot Piers Hasselburgh. Plaats van handeling: Amsterdam. Tijdstip van de misdaad: 1642 of daaromtrent.

Als kroongetuige voert Greenaway op: Rembrandt van Rijn, Nederlands schilder, ooit een met roem en rijkdom overladen man, nu een verongelijkte pauper.

Greenaway openbaart wat nog niet iedereen wist: met De Nachtwacht schilderde Rembrandt geen gezellig groepsportret, maar een vlammende aanklacht tegen de door en door corrupte bewindvoerders van Amsterdam en tegen de moordenaar van de Franse hugenoot in het bijzonder.

Kijk maar, daar staat die duivelse moordenaar, pal achter de hoofdpersonages kapitein Frans Banning Cocq en luitenant Willem van Ruytenburch. Niet toevallig helemaal in het zwart gekleed. Je kunt alleen z’n gezicht niet zien, want dat zit verborgen achter de rug van Banning Cocq.

Maar mooi dat Rembrandt het schot in zijn schilderij laat vallen. De rookpluim uit de musket midvoor maakt het schot zelfs zichtbaar.

Hoor je ook niet meer veel over: de theorie van Peter Greenaway dat Rembrandt in De Nachtwacht een complot blootlegt. Uit: Trouw, 03/06/06