Het einde van de geschiedenis? Nee, de bevrijding van de Romantiek!

Ik vind Fukuyama een filosoof die zijn PR beter voor elkaar heeft dan zijn ideeën. Zijn boek The end of history (1989) was zelfs een gevaarlijke miskleun, die politieke leiders in het ’triomferende’ Westen jarenlang blind heeft gemaakt voor de ontwikkelingen elders in de wereld. Zo ook in Nederland, waar de architecten van Paars (Kok en Bolkestein) erg onder invloed van Fukuyama stonden, waardoor de toenemende onvrede en politieke vervreemding van grote groepen in de samenleving onbeantwoord bleven tot het te laat was.

Al in 1995 heb ik in een paar lezingen betoogd dat Fukuyama c.s. op een totaal verkeerd spoor zaten. Het einde van de Koude Oorlog en de val van de Muur betekende namelijk niet het einde van de geschiedenis, maar de bevrijding van de Romantiek uit de kluisters van de failliete (materialistische) ideologieën, zodat de 21ste eeuw een voortzetting zou worden van de (heftige) negentiende.

René van Slooten in Filosofie Magazine nr. 1 – 2003