Libertair paternalisme

Libertair paternalisme

Hoe kun je mensen bewegen het juiste te doen, zonder hun hun keuzevrijheid te ontnemen? De kleinste ‘nudges’ kunnen volgens de theorie van het libertair paternalisme al de verbluffendste effecten hebben. Zo nam de verkoop van snoepgoed en gefrituurd junkfood in een schoolkantine met een kwart af, nadat de school het fruit en de broodjes gezond op ooghoogte waren gelegd en de ongezonde snacks uit het zicht geplaatst.

En wie graag het milieu wil redden, heeft aan een paar ‘nudges’ al genoeg. Vergeet de spaarlamp en de hybride auto, zet voortaan gewoon op het afschrift van het nutsbedrijf het gemiddelde energieverbruik in de buurt – en doe voorkomen alsof iedereen in de buurt minder verbruikt dan die persoon zelf. In Californië leidde deze truc al binnen een maand tot een drastisch lagere energieafname, geneigd als mensen zijn om niet onder te doen voor hun buren.

Het intrigerende aan libertair paternalisme, dat in feite een soort marketing toegepast op overheidsbeleid is, is dat het geen afbreuk doet aan de veronderstelde autonomie van het individu, maar juist het gebrek aan autonomie aanwendt om individuen tot betere keuzes te bewegen. De meeste beslissingen komen namelijk helemaal niet autonoom tot stand – via reflectie en bewuste overweging – maar worden volstrekt automatisch genomen.

Rob Wijnberg in een recensie van Nudge (‘duwtje in de rug’) van Richard Thaler en Cass Sunstein in NRC Handelsblad (7-3-2009).

Deel:

Geef een reactie