Inspiratie tot idealistisch ondernemen

Inspiratie tot idealistisch ondernemen

“Verbeter de wereld, begin bij jezelf”, luidt de uitdrukking. Willemijn Verloop en Mark Hillen variëren daarop in hun nieuwe boek: Verbeter de wereld, begin een bedrijf, luidt de titel. Een inspirerend boek dat ook de nodige scepsis zal oproepen.


Neem zelf het heft in handen, is de boodschap van Verloop en Hillen in Verbeter de wereld, begin een bedrijf. Wacht niet af en richt een ‘social enterprise’ op, een onderneming als Waka Waka of Tony’s Chocolonely. Echte ondernemingen, met financiële en commerciële doelstellingen. Maar anders dan bij reguliere ondernemingen is geld niet het ultieme doel, maar slechts een middel is om idealistische doelstellingen te bereiken.

Verloop (o.a. bekend als oprichter van War Child) en Hillen (Accenture, Wekomenerwel) zijn oprichters van Social Enterprise NL, een platform voor ondernemers die met hun bedrijf maatschappelijke problemen willen oplossen (www.social-enterprise.nl). Met Social Enterprise NL willen ze idealistisch ingestelde bedrijven sterker maken, door een beter ondernemersklimaat voor deze ondernemende idealisten te creëren. Hoe? Door te lobbyen bij de overheid. Door investeerders te interesseren in de activiteiten van sociaal ondernemers. En door publiciteit te maken, bijvoorbeeld in de vorm van boekjes als Verbeter de wereld, begin een bedrijf.

Leesboek

Verbeter de wereld, begin een bedrijf leest als een introductie in de wereld van de ‘social enterprises’  (de auteurs hanteren om niet helemaal duidelijke redenen de Engelse term). Wat zijn ‘sociale enterprises’? Welk ‘business model’ hanteren ze? Hoe worden ze gefinancierd? Dat soort vragen komen in het boek aan de orde. Bij gebrek aan alternatieven kan de sociaal ondernemer (in spe) dit boek wellicht gebruiken als een gids, maar eigenlijk is het boek daar niet diepgravend genoeg voor – uitgebreide invulschema’s en rekenmodellen ontbreken, de lezer moet het doen met verkennende teksten over de verschillende aspecten van sociaal ondernemerschap afgewisseld met praktijkvoorbeelden. Het is, simpel gesteld, geen ‘doe-boek’, maar een leesboek.

Verbeter de wereld, begin een bedrijf is ook bedoeld om de lezer te inspireren om de ontwikkeling van het sociaal ondernemerschap actief te steunen, of om zelf sociaal ondernemer te worden. Dat zeggen de auteurs tenminste in hun voorwoord. In die opzet zijn zij zeker geslaagd. Het is een prettig leesbaar boek geworden, dat bij menig sociaal ingestelde en ondernemende lezer een ‘Yes we can’-gevoel zal oproepen.

Somberen

Behalve ‘inspiratie’ zal het boek vermoedelijk ook enige scepsis teweegbrengen.

De social enterprises die Verloop en Hillen als voorbeelden opvoeren zijn stuk voor stuk betrekkelijk kleine ondernemingen, een uitzondering als De Postcode Loterij daargelaten. Is dat toeval? Of is idealisme alleen mogelijk bij bedrijven met een beperkt aantal medewerkers en die lokaal of regionaal geworteld zijn en nauwe banden onderhouden met hun directe omgeving? En raken ze hun idealistische trekken kwijt naarmate ze groter groeien? (Voorbeelden te over – denk aan de Rabobank). Dat betekent dat idealistische bedrijven wellicht gedoemd zijn in de marge te blijven opereren en nooit werkelijk een rol van enige betekenis kunnen spelen in de maatschappij. Tenzij grote ondernemingen helemaal verdwijnen, maar hoe waarschijnlijk is dat?

Om nog even verder te somberen: als social enterprises hooguit tot de bermbloemen van het bedrijfsleven zullen opbloeien, dan moet de overheid in de toekomst nauwlettend toezicht houden op minder sociaal ingestelde bedrijven. En dat terwijl de overheid zich op allerlei terreinen terugtrekt. Hoe kan ze dan nog goed gedrag afdwingen? Bij de social enterprisies hoeft dat misschien niet. Maar bij traditionele, winstgedreven en minder sociale ondernemingen?

Opmerkelijk genoeg lijken Verloop en Hillen zich hier geen zorgen over te maken. Zij zien de terugtrekkende overheid juist als een kans voor social enterprises. Nederland loopt enorm achter bij de rest van de wereld, schrijven zij. Begrijpelijk, want we hadden hier een heel sterke welvaartsstaat, met als bijeffect dat bedrijven en burgers niet snel geneigd zijn om dingen zelf op te lossen. Nu de overheid zich op allerlei terreinen terugtrekt, kunnen social enterprises wellicht opbloeien, concluderen ze. Minder optimistisch ingestelde lezers zijn nog niet overtuigd: eerst zien en dan geloven.

Deel:

Geef een reactie