Geluidserupties van Cassandra Wilson en Harriet Tubman

Wat te verwachten van een concert dat aangekondigd stond als ‘CASSANDRA WILSON: HARRIET TUBMAN & CASSANDRA WILSON PRESENT BLACK SUN’? Een concert van de beroemde, zwoelgestemde zangeres Cassandra Wilson met een begeleidingsgroep, toch? Een concert waarin ze, zoals we dat al jaren van haar gewend zijn, popnummers als Fragile, Harvest Moon, Black Crow, Tupelo Honey en Time After Time zou ‘verjazzen’, zeker? En dan weer jazznummers naar haar hand zou zetten, zoals we van een groot zangeres als zij gewend zijn? Nee, toch niet. Zo’n concert was het allerminst, afgelopen week in Paradiso.

Het concert in Paradiso was eerder een optreden van de groep Harriet Tubman met Cassandra Wilson als zangeres dan van Cassandra Wilson met de groep Harriet Tubman. Het verschil? De muziek van Cassandra Wilson met een begeleidingsgroep – welke begeleidingsgroep dan ook – heeft altijd iets looms. Prettig om naar te luisteren, dat zeker. Maar ondanks haar betoverende stem en haar onnavolgbare timing ook enigszins voorspelbaar, op het saaie af. De muziek van Harriet Tubman met Cassandra Wilson daarentegen stuitert alle kanten op. Never a dull moment!

Virtuoos

Aanvankelijk leek het er misschien nog op dat we in Paradiso een ‘gewoon’ Cassandra Wilson-concert kregen voorgeschoteld, zij het wat luider dan gebruikelijk. De virtuoze uitvoering van Tomorrow Never Knows van The Beatles (met een gitaarsolo van Brandon Ross die een bronstige olifant leek te imiteren) mocht er wezen. Het van Billie Holiday bekende anti-racistische Strange Fruit klonk – tot vreugde van menige luisteraar – zoals we van Cassandra Wilson gewend zijn: een doorleefde vertolking, die zich makkelijk kan meten het origineel.

Veel bezoekers moeten zich toen hebben voorbereid op Time After Time of een ander luisterliedje van de inmiddels bijna 60-jarige diva. Misschien het charmante O Sole Mio van haar laatste CD? Of het gouden oude Someday My Prince Will Come? Iets zachts in elk geval, om ook degenen die hun oordopjes niet in hadden een plezier te doen.

Amalgaam

Het liep anders. De volumeknop werd maar weer eens omhoog gedraaid. De muzikanten van het ‘power trio’ Harriet Tubman leefden zich volledig uit in hun voorkeur voor snoeiharde muziek – een amalgaam van free jazz à la Ornette Coleman, de punkrock van de Rollins band (waar Harriet Tubman-bassist Melvin Gibbs ooit lid van is geweest), het gitaargeweld van Jimi Hendrix en de moerasklanken van Funkadelic.

Naarmate de avond vorderde, werd de rol van Cassandra Wilson bescheidener. Ze liet Gibbs de meeste nummers aankondigen (niet altijd even begrijpelijk overigens. En even uitleggen wat dat ‘BLACK SUN’ is liet hij ook achterwege. Wel had hij het erover dat ze ‘the music of our people’ maakten, maar wie ‘our people’ zijn? Amerikanen? Zwarten? Inwoners van Mississippi?).

Ontsporen

Op een gegeven moment mocht gitarist Brandon Ross van Wilson de honneurs als zanger waarnemen – en grappig genoeg klonk zijn stem vrijwel identiek aan de hare. Zelf leefde Wilson zich uit op gitaar – aanvankelijk als slaggitarist, maar na verloop van tijd liet ze nummers ontsporen met gegrom, gegil en geluidserupties uit haar instrument.

Tussen de nummers door verlieten zeker tien mensen de zaal. Vanwege de harde muziek – vooral het basspel van Gibbs was een regelrechte aanslag op de trommelvliezen? Omdat ze gekomen waren voor Cassandra Wilson de zangeres, en niet voor Cassandra Wilson de gitariste? Voor enigszins bedaagde jazzmuziek en niet voor deze wilde fusion? Omdat ze hoopten op haar succesnummers en niet dit obscure repertoire?

Wie zal het zeggen. De achterblijvers hebben zich in elk geval niet verveeld met het optreden van Harriet Tubman. Weergaloze zangeres hadden ze trouwens, ene Cassandra Wilson.