De evolutieleer van Darwin Deez

Darwin Deez is zo’n muzikant die jarenlang in een kamertje zit te knutselen totdat hij eindelijk met zijn nummers naar buiten durft te treden. Deze keer heeft het bijna drie jaar geduurd om een nieuw album te maken. Is het weer meer een ‘salad bowl’ dan een ‘melting pot’?

Darwin Deez ziet eruit als een mafkees: een slungelachtige verschijning die vergeefs probeert zijn permanentje in model te houden met een versleten haarbandje. Die bovendien als een malloot danst, met een kinderlijk gezicht dat onder zijn ‘Jewfro-kapsel’ vandaan komt wanneer hij zich weer eens aan een rare sprong heeft gewaagd.

Maar de schijn bedriegt, zo blijkt uit het persbericht dat zijn derde album, ‘Double Down’ aankondigt. Hierin laat Deez zich kennen als een behoorlijk diepzinnige denker, die zelfs aan de evolutieleer van Darwin een nieuwe draai probeert te geven. Volgens Deez zijn nieuwe kunstwerken vaak krachtiger naarmate ze meer weghebben van oude, maar zonder dat dit direct opvalt. Vrij vertaald: vooruitgang komt eerder door herhaling dan door vernieuwing, al is ook vernieuwing essentieel. Deez wijst op de films ‘Prometheus’, ‘Blade Runner’ en ‘Alien’ van Ridey Scott, die hoewel ze erg op elkaar lijken geen moment vervelen. Zoiets wil Darwin Deez ook bewerkstelligen: muziek maken die in wezen steeds hetzelfde klinkt, maar wel zo gevarieerd is dat de verveling niet toelsaat bij de luisteraar. “That’s my goal: to re-make anew what has always appealed to me and to share that with everyone, but with enough of a twist that it feels completely fresh.”

Blauwdruk

De genetische blauwdruk voor zijn muziek legde hij naar eigen zeggen vast in het nummer ‘Deep Sea Divers’ uit 2009: zo wilde hij voortaan klinken, realiseerde hij zich toen, elk nummer weer. Met steeds weer een onrustig gitaarrifje, een zware bas en een opgevoerde drumcomputer. Dwingende nummers zijn het, die net wanneer ze eentoning dreigen te worden een onverwachte wending nemen: een break, een refrein dat je niet hebt zien aankomen, of een merkwaardig geluid (een sirene, een golf synthesizerklanken, een vervormde gitaar of – waarom ook niet – hondengeblaf, zoals op het onweerstaanbare ‘Lover’ van ‘Double Down’). De vrolijkstemmende, hoge en licht manische stem van Deez doet de rest.

Wat beoogt Deez eigenlijk met zijn prettige, enigszins vervreemdende muziek? Alleen al uit titels als ‘(You are a) Radar Detector’, ‘Time Machine’ en ‘DNA’ blijkt al Deez geen rechtoe-rechtaan liefdesliedjes wil maken (al gaan zijn schijnbaar vrolijke nummers maar al te vaak over liefde, vooral over liefdesverdriet die nerdy jongens zoals Deez nu eenmaal vaak overmant).

Filosofisch

Het persbericht biedt opnieuw een filosofisch uitstapje, deze keer richting Nietzsche – een filosoof die Deez grondig heeft bestudeerd, en door wie hij zo werd gegrepen hij zijn studie moest afbreken. “Nummers zonder diepgang zijn irritant, ze moeten ook diepgang hebben. Zoals Nietzsche zei: je hebt een balans nodig tussen het Dionysische (gepassioneerde, uitbundige) en het Apollinische (evenwichtige, harmonieuze). Bij The Beatles vertegenwoordigen de lichtvoetige deuntjes van McCartney voor mij het Apollinische element van de groep, terwijl Lennon met diepe en betekenisvolle liedjes een Dionysische inbreng had. Ik streef allebei na: dat is de magische, uitgebalanceerde formule die ik zoek.”

Op ‘Double Down’ weet Deez die magie keer op keer te vangen. Vaker nog dan op zijn eerste twee albums, waar enkele nummers weinig meer zijn dan geluidscollages in de stijl van Beck. Deze keer slaagt Deeze er veel beter in om met zijn ‘mix and match’-pogingen een muzikale eenheid te smeden. Waren zijn vorige platen eerder een ‘salad bowl’ dan een ‘melting pot’ (zoals Deez het zelf uitdrukt), op ‘Double Down’ heeft Deez uit uiteenlopende inspiratiebronnen een geheel gebrouwd: van Michael Jackson ten tijde van Thriller, via de indierock van obscure groepen zoals Dismemberment Plan tot de groepen als Squeeze en The Knack. Op de eerste single van ‘Double Down’, ‘Kill Your Attitude’, is het vooral deze powerpop die Darwin Deez nieuw leven inblaast volgens de evolutieleer van Darwin Deez.

‘Double Down’ verschijnt op 18 september.