De zoektocht van David Thomas (Pere Ubu)

De zoektocht van David Thomas (Pere Ubu)

“Elk album van Pere Ubu is mislukt”, vindt voorman David Thomas van de fameuze groep. “Het is nog niet gelukt om de perfecte plaat te maken, bedoel ik. Maar ik blijf het proberen, zoeken naar perfectie.” Maar wat hij dan precies zoekt?

‘Altijd hetzelfde en altijd verschillend’, wordt er wel gezegd over de muziek van Pere Ubu. Een opmerking waaraan voorman David Thomas zich ergert, maar hij erkent ruiterlijk dat zijn muziek altijd wordt geschreven vanuit wat Thomas aanduidt als eenzelfde ‘idee’ (lees: ‘opvatting’ of ‘houding’). Welk idee dan? “Ja, dat ga ik jou niet vertellen”, zegt hij, alsof hij bang is dat iemand zijn geheime recept wil stelen. Even later komt hij terug op de vraag: “Als ik het kon uitleggen zou ik schrijver zijn geworden, geen muzikant.” En even later Hij probeert niets meer en niets minder dan ‘het menselijk tekort’ in zijn werk tot uitdrukking te brengen, zegt hij, ’the human experience’. Wat hij daarmee bedoelt? Tja, de eenzaamheid van de moderne mens in de post-industriële samenleving misschien, zijn onvermogen om zich te verhouden tot andere mensen, zijn angst voor de zinloosheid van het bestaan. Zoiets.

Die gedachten dringen zich in elk geval op als je de muziek van Pere Ubu luistert. Muziek die wel eens wordt getypeerd als ‘art punk’. Muziek die in alles het tegendeel is van easy listening, met zijn industrieel aandoende klanken en de overslaande stem van Thomas. Maar ook muziek waarin af en toe melodieuze flarden de kop opsteken of geestige citaten – op het opmerkelijk welluidende Irene van Carnival of Souls (2014) worden ‘I put a spell on you’ van Screamin’ Jay Hawkins en ‘Goodnight Irene’ van Huddy Ledbetter bijvoorbeeld allebei uitgebreid geciteerd en verhaspeld – of moeten we zeggen: gedeconstructueerd? – tot een wiegeliedje. En horen we in het afsluitende nummer ‘Brother Ray’ niet verwijzingen naar de Velvet Underground (‘Sister Ray’) of is het een eerbetoon aan ‘brother’ Ray Charles?

Avant-garage

‘Avant-garage’, zo heeft Thomas de geluidsbouwsels van Pere Ubu wel gekscherend eens getypeerd, maar dat was vooral om af te zijn journalisten die zijn muziek zo moeilijk konden plaatsen. “Het is gewoon popmuziek”, zegt Thomas nu. “Niet in de zin dat we hits maken. Pere Ubu is in zijn veertigjarige bestaan nu eenmaal nooit echt enorm populair geworden. Maar we nemen popmuziek serieus. We hebben ons verdiept in de geschiedenis van de popmuziek. En we proberen erop voort te bouwen. Dat bedoel ik.”

Welke ‘geschiedenis’ heeft Thomas het dan precies over? Zijn werk doet wel wat denken aan dat van Captain Beefheart, of aan de geluidscollages van filmer David Lynch – maar echt grote invloeden zijn zij niet, zegt hij. “Beefheart is in zoverre een invloed dat hij heeft laten zien dat het mogelijk is je eigen weg te gaan in de muziek. Maar hetzelfde zou ik kunnen zeggen van Elvis of The Beatles – artiesten met wie ik muzikaal verdere niet zo veel op heb. Ik ben beïnvloed door iedereen die passie, poëzie en visie met elkaar weet te verbinden. Als het maar uniek en authentiek is, stel ik me ervoor open.”

De hits van tegenwoordig

Veel uitgesprokener is Thomas over de muziek waaraan hij zogezegd een pokkepestpleurishekel heeft, en moeilijk over uitgeraasd raakt: de moderne, gladde hitparade muziek met ‘mannen die hun stemmen laten vervormen zodat ze als vrouwen klinken en vrouwen die zingen als meisjes’. En dan die kinderachtige onderwerpen; zelden gaan de hits van tegenwoordig over iets anders dan hitsige liefde. “Popmuziek was ooit voor tieners, maar dat stadium zijn we toch al lang gepasseerd? In het midden van de jaren zestig kreeg je nummers waarin tieners worstelden met volwassenwording – denk aan Pet Sounds van The Beach Boys of Rubber Soul van The Beatles. Me dunkt dat we nu ook best muziek mogen verwachten waarin eindelijk eens volwassen onderwerpen worden behandeld. Waarin popmuziek als een volwassen kunstvorm wordt benaderd. Ik bedoel maar: wat kan ik nou van tieners leren? Ze weten niets van het leven! Ze weten niets van de liefde, ze hebben geen enkel verstand van vrouwen! Moet ik daar dan naar luisteren? Spaar me!”

Perfecte popmuziek

Hoe popmuziek voor volwassenen dan wel moet klinken volgens Thomas? Dat laat hij al veertig jaar horen, althans dat probeert hij. Hij geeft direct toe dat het nooit helemaal is gelukt. Hij kan het ideaal alleen benaderen. “Het is nog niet gelukt om de perfecte plaat te maken, bedoel ik. Maar ik blijf het proberen.”

Wie Thomas een poging tot perfecte popmuziek voor volwassenen wil zien wagen, doet er goed aan een van de drie concerten van Pere Ubu in Nederland te bezoeken – of liever gezegd, een voorprogramma. Dat wordt namelijk ook verzorgd door de band zelf, die dan voorafgaand aan het eigenlijke concert dertig minuten lang een nummer componeert.

Let wel: “We improviseren niet, want improvisaties zijn saai gedoedel.” Nee, de bandleden proberen zo goed en zo kwaad als het kan onder leiding van Thomas een heuse song in elkaar te zetten. “Dat is niet eenvoudig, want we praten niet met elkaar. Nooit, ook niet buiten het podium. Als we met elkaar zouden praten, dan zou dat een teken zijn dat we elkaar niet begrijpen. Mijn bandleden zouden dan geforceerd gaan doen wat ze denken dat ik wil, in plaats van hun muzikale instinct te volgen. Met als resultaat een nummer in de stijl van Sting of van Miley Cyrus. ‘Crap’ in elk geval.”

Deel:

Geef een reactie