Dood van een geniale loser

‘De wereld bestaat uit wise guys en suckers’, zegt onze gewaardeerde meelezer en commentator John The Newswatcher naar aanleiding van mijn artikel over de snelle jongen die met Startpagina.nl is binnengelopen. ‘Jan, dat wist jij toch al lang? Ik meende dat jij wel bewondering had voor slimme jongens, of merk ik nu afgunst’?

Ik had me voorgenomen een reactie op dit commentaar te geven toen ik het bericht onder ogen kreeg dat Phillip Katz vorige maand is overleden. ‘Wie’?, dacht ik, ‘Nooit van gehoord.’ Blijkt hij op 23-jarige leeftijd PKZip te hebben uitgevonden, het bekende compressieprogramma dat computerbestanden verkleint om ze makkelijker te transporteren. Zonder PKZip – de PK staat voor Phillip Katz – had cyberspace er anders uitgezien. In elk geval was het moeilijker geweest om sharewareprogramma’s en andere zware bestanden via het Internet te versturen.

Een groot man dus, die Katz. Toch is hij anoniem gebleven en in armoede aan zijn einde gekomen. Onlangs werd hij levenloos op 37-jarige leeftijd aangetroffen met drie lege flessen sterke drank bij zich. Op een hotelkamer: Katz was nog maar net uit zijn appartement gezet na klachten van omwonenden over een immense stank en nachtlawaai. Zijn slepende drankprobleem werd hem uiteindelijk fataal. Een sucker dus, die Katz, zij het een geniale sucker.

Hoe kan het nu dat hij nooit de commerciële vruchten heeft mogen plukken van zijn genialiteit? Ik heb daar een theorietje over.

Pioniers zoals Katz zijn vaak behept met wat nogal eens meewarig wordt aangeduid als een ‘productgerichte instelling’. Hoe kan het ook anders? Innoveren is leuk: je bent voortdurend bezig met baanbrekend werk, en dat werkt bijzonder stimulerend.

Maar het plezier in het pionieren heeft een schaduwzijde. Het brengt het gevaar met zich mee dat de afnemer uit het oog wordt verloren. Want de hang naar (financiële) waardering van de buitenwereld is vaak minder sterk als het werk binnen het bedrijf voldoening oplevert. Genialiteit en een commerciële instelling staan vaak op gespannen voet met elkaar. Goed bedacht is vaak slecht verkocht.

John, op om je vraag terug te komen: Ik heb wel bewondering voor de slimme jongens. Maar nog meer voor geniale suckers.

Column voor Freeler