Oskamp wil ‘zoete woorden kletsen’

Joost Oskamp werd in 2010 geprezen voor zijn debuutalbum ‘Transatlantic Hope’. Toch besloot hij het roer om te gooien. Tegenwoordig zingt hij alleen Nederlandstalige nummers. Op zijn nieuwe plaat de ‘De nieuwe gezelligheid’ is hij een open boek. Makkelijk is dat niet altijd, zeker nu niet.

“Joast giet alle emoties in wonderschone debuutplaat”, valt er nog te lezen op de site 3 voor 12 van de VPRO over ‘Transatlantic Hope’, het eerste album van Joost Oskamp uit 2010. Sindsdien is er veel veranderd. Joast noemt zich inmiddels weer gewoon Joost, en hij zingt niet meer in het Engels. Zijn nieuwe plaat ‘De nieuwe gezelligheid’ is volledig Nederlandstalig. “Ik had toch wat moeite met de uitspraak. Dat je bijvoorbeeld ’the’ niet moet uitspreken als ‘duh’- dat blijft toch moeilijk voor iemand die geboren en getogen is in Nederland”, ligt Oskamp toe. “Ik vond het ook moeilijk om in het Engels te schrijven. Een ‘native speaker’ kan gewoon opschrijven over wat hij voelt of meemaakt. Dat is al moeilijk genoeg, en dan moest ik ook nog alles goed zien te verwoorden; ik wierp voor mezelf een drempel op. In het Nederlands gaat het toch wat makkelijker omdat ik uit een veel grotere woordenschat kan putten.”

Dat niet alleen, de Joost Oskamp van nu is ook stuk eerlijker dan de Joast van enkele jaren terug. “In het Engels zingen is voor een Nederlandse artiest vaak een dekmantel. Het publiek – dat vrijwel altijd ook uit Nederlandstalige mensen bestaat – begrijpt de teksten toch niet goed, en verstaat misschien alleen het refrein. Je kunt makkelijker met een slechte tekst wegkomen. Het is bovendien nogal gekunsteld. Je zingt een Engelstalig nummer, spreek je publiek toe in het Nederlands en gaat dan weer verder met een nummer in het Engels – raar toch?!” Nu hij in het Nederlands schrijft en zingt kan Oskamp daarentegen ‘geloofwaardig’ overkomen en zijn gevoelens delen met een publiek dat hem volledig begrijpt.

Pure muziek

De liefde voor het Nederlandse lied is bij Oskamp pas echt ontwaakt toen hij een optreden van Daniël Lohues bijwoonde en diep onder de indruk raakte van nummers als ‘Allenig’. “Ik hield wel al van een groep als Doe Maar. Maar tot dan toe had ik me verre gehouden van het Nederlands repertoire, omdat ik het te zeer met kleinkunst associeerde. Lohues liet me inzien dat je ook in het Nederlands heel pure muziek kon maken.”

Bovendien had Oskamp het werk van Eefje de Visser leren kennen (ze hadden hetzelfde boekingsbureau), en ook dat inspireerde hem om zijn muzikale carrière verder in het Nederlands voort te zetten. Op YouTube is nog een cover van Joast en Eefje de Visser van ‘We all stand together’ van Paul McCartney te vinden in ‘de stijl van Beck die ‘Everybody’s gotta learn sometime’ speelt’, aldus Oskamp.

Bekering

Lang geleden lijkt het. Alhoewel: muzikaal gezien wijkt de huidige Joost Oskamp minder af van de vroegere Joast dan zijn bekering tot het Nederlandstalige lied misschien doet vermoeden. De muziek klinkt anders, maar niet radicaal anders – Oskamp maakt niet opeens canavalsmuziek of zeemansballades. De pop-rock van ‘Transatlantic Hope’ heeft plaatsgemaakt voor muziek die nu eens geïnspireerd is op de Americana van Wilco en Neil Young en dan weer op de gepolijstere pop-soul van Hall & Oates. De Americana-nummers zijn opgenomen met de Amerikaanse singer-songwriter Josh Rouse, de nummers die aan Hall & Oates doen denken met toetsenist en producer Eelco Topper. De eerste single van het nieuwe album ‘Piekerhoofd’ draagt duidelijk het stempel van Eelco Topper.

Op ‘De nieuwe gezelligheid’ voeren ‘gemoedelijkheid, reflectie en relativering’ de boventoon, volgens een persbericht ter promotie van het album. Inderdaad is ‘De nieuwe gezelligheid’ (een zinspeling op de term ‘de nieuwe zakelijkheid’) geen sombere plaat, verre van dat.

Maar het is ook geen leeghoofdig ‘halikidee, het leven is ok’, zoals Oskamp zegt. Hij is optimistisch, maar heeft ook oog voor de schaduwkanten van het bestaan. Hij vertrouwt erop dat het wel allemaal goed komt in het leven, maar helemaal blind is dit vertrouwen nu ook weer niet. Hij relativeert, maar vervalt niet in het sarcasme of de ironie van artiesten als Randy Newman of The Smiths, zegt hij. “Sarcasme en ironie is ook een manier om je te verschuilen.” De somberheid van een groep als Joy Division mijdt hij ook liever: dat is soms ook een trucje om diepgang te suggereren. Nee, hij wil een ‘open boek’ zijn, met toegankelijke, Nederlandstalig teksten. Geen kleinkunst, maar zeker ook geen artistiekerig gedoe met onzinteksten die voor diepzinnigheid moeten doorgaan.

Onprettig vooruitzicht

En denk niet dat het eenvoudig is om je ziel zo bloot te leggen, zeker nu niet.

Onlangs is Oskamp zijn relatie uitgegaan, en nu zit hij met een album waarop hij – ondanks zijn ‘piekerhoofd’ en minder vrolijke buien – het leven omarmt. Een album dat ‘De nieuwe gezelligheid’ heet, terwijl hij nu een allerminst gezellige periode doormaakt. Een album waarop ‘Als geen ander’ staat, met regels als:

“Waarom wil ik kwetsen, geen zoete woorden kletsen met jou?
Compleet uit het niets, zomaar boos en bang voor een volgende stap met jou.
Met zweet in mijn handen ga ik er tegen aan, stiekem bang.
Bang dat het gevoel weer overgaat.
Want je weet als geen ander: dit komt niet zo vaak voor, wij gaan door!”

“Je begrijpt dat ik het geen prettig vooruitzicht vind om met die nummers te moeten gaan optreden”, besluit Oskamp. En dan heeft hij nog enkele nummers liggen die zo op de ‘De nieuwe gezelligheid’ hadden gekund maar die hij op een volgende plaat had willen uitbrengen. Een nummer als ‘Relativeer (soms val je op, soms val je neer)’, bijvoorbeeld. “Ik denk niet dat ik al die nummers ga uitbrengen. Daarvoor maken ze toch te zeer deel uit van een fase van mijn leven die is afgesloten.”

‘De nieuwe gezelligheid’ verschijnt op 13 november. Meer informatie staat op www.oskampmuziek.nl