Valse hoop (Nog even over The Substance)
Ik kan niet zeggen dat ik de veelbesproken film The Substance erg goed vond (lang, luid en een beetje leeg, te weinig ‘substantie’). Ik begreep de film ook niet helemaal. Vooral niet waarom Elisabeth maar bleef toestaan dat Sue haar levenssappen aftapte. Waarom liet ze Sue zo overduidelijk op haar parasiteren, terwijl ze er zelf alleen maar in versneld tempo van verouderde? Als Elisabeth zich ook maar even had afgevraagd ‘what’s in it for me’ dan was ze toch zeker gestopt met ‘The Substance’? En dan die opmerking van Elisabeth dat Sue goed voor de dag moet komen bij de presentatie van een gala. Hoezo?, dacht ik. Daar schiet jij toch niets mee op?
Misschien zit het zo: dat Elisabeth (lees: de ouder wordende vrouw die haar erotisch kapitaal ziet slinken) zich zo identificeert met haar uiterlijk, dat ze er alles voor over heeft om maar goed voor de dag te komen. Ook al gaat dat ten koste van haar eigen gezondheid en haar werkelijke voorkomen. En ook al staat ze zelf niet meer in de schijnwerpers, ze kan nog enige troost putten uit het succes van Sue waar zij toch maar mooi aan heeft meegewerkt.
Je ziet het vaker: dat mensen die weten dat hun levenswensen niet meer in vervulling zullen gaan, dan maar de hoop op een ander vestigen. Bij het zien van The Substance moest ik vreemd genoeg denken aan De geniale vriendin. Ander verhaal, andere setting, andere relatie tussen de hoofdpersonen – maar toch. Zegt de briljante maar kansarme Lila niet ergens tegen Elena dat die dan maar voor allebei er wat van moet maken in het leven? En nu ik erover nadenk: hoeveel ouders offeren zich wel niet op, in de hoop de teleurstellingen uit hun eigen leven te compenseren met de prestaties van hun kind?
Wat Elisabeth/de oudere vrouw, Lisa/de kansarme vriendin en de ontevreden ouders met elkaar gemeen hebben, is dat de rol die ze ooit voor zichzelf hadden bedacht buiten bereik is komen te liggen: Elisabeth is geen sekssymbool meer, Lisa zal nooit ver op de maatschappelijke ladder stijgen en menige ouder ‘projecteert’ zijn eigen idealen op een kind. Iets anders geformuleerd: ze blijven zich vastklampen aan hun jeugd (uiterlijk, verwachtingen, idealen) in plaats van zich aan te passen aan de realiteit en reageren dat af op een ander. Foute boel! Ze zouden ook een nieuwe, andere rol kunnen aannemen, die beter bij hun levensfase past. Waardoor ze ook minder ongelukkig zouden zijn. Dat klinkt erg braaf, maar ik neig ernaar om te geloven dat ze zichzelf (en de anderen die ze hun dromen opdringen) daarmee een grote dienst zouden bewijzen.
Wat Elisabeth dus had moeten doen? Met haar ervaring had ze Sue kunnen coachen in plaats van haar over te leveren aan al die opportunisten, seksisten en foute mannen uit de entertainmentindustrie. Met haar wijsheid had ze Sue kunnen behoeden voor de fouten die de jeugd eigen zijn. Ze had haar kunnen helpen (opvoeden, zou ik bijna zeggen, tenslotte is Sue een soort dochter van haar). Niet om haar eigen, onbereikbare droom via Sue te bewerkstelligen, maar om Sue de weg te laten vinden in haar leven. Ook al had dat een saaie film opgeleverd, en had ik er helemaal niets over te melden gehad.
Beeld: zelf gebakken met Co-Pilot