Mulholland Drive herzien
De eerste keer dat ik Mulholland zag, ruim 20 jaar geleden, kon ik er geen touw aan vastknopen. Maar bij nader inzien (gisteren) is het niet zo moeilijk.
Diane Selwyn is een worstelende actrice in Hollywood. In haar droom is ze Betty, een onbevangen actrice die net in Hollywood arriveert. Ze droomt dat ene Rita (een andere actrice? een afsplitsing van Diane/Betty zelf?) haar appartement binnenwandelt. Rita lijdt aan geheugenverlies; Betty en Diane proberen te achterhalen wie ze is. De droom leidt naar de mysterieuze Club Silencio, gevolgd door Betty’s verdwijning, waarna Rita een blauwe doos opent.
Diane wordt gewekt door geklop op de deur. De scènes die volgen tonen de teloorgang van de relatie tussen Diane en Camilla (voorheen Rita), inclusief een scène waarin Diane een huurmoordenaar inschakelt om Camilla te doden (de eigenlijke aanslag is het begin van de film). Diane krijgt een geestelijke instorting. Zo staat het o.a. uitgelegd in de MD Newcomers Guide. Uiteraard is dit ook maar een interpretatie, er zijn ook andere. Maar in grote ljnen is dit het wel zo’n beetje.
Lastig is wel dat regisseur David Lynch de gebeurtenissen op een warrige (en verwarrende) niet-chronologische manier presenteert. Inderdaad: als in een droom, zoals vaak wordt gezegd. Ik denk omdat hij wil laten zien dat (sommige) dromen bedrog zijn. Dat wil zeggen: de illusie dat je zomaar van de ene dag op de andere een filmster kunt worden op grond van je talent (zoals Betty denkt na een is een geweldige auditie). Een rechttoe-rechtaanverhaal is minder geschikt om zo’n illusie door te prikken. Immers: een rechttoe-rechtaanverhaal leent zich om een illusie te creeëren – want wat is zo’n verhaal anders dan een instrument om illusies te creëren? Vandaar de keuze voor de onconventionele vertelvorm. Vandaar ook de vele verwijzingen naar andere films. Mij viel de verwijzing naar Vertigo op (de scène waarin Rita een blonde pruik opzet) en Sunset Boulevard (de straatnaam wordt getoond), nota bene beide films over mensen die er waanbeelden op na houden.
Dit doet allemaal denken aan de deconstructivistische films van mensen als Godard, en vermoedelijk is Lynch daar ook schatplichtig aan. Maar zo geestig als Lynch is Godard nooit geweest. De scène met de cowboy, de auditie van Betty, de vergadering waarin een regisseur door financiers onder druk wordt gezet om Camilla voor een hoofdrol te kiezen, waarna diezelfde regisseur zijn vrouw betrapt met een andere man, de knullige drievoudige moord: allemaal goud.