Onder de huid (Een Sci-Fai / Bouquetreeksverhaal)
In het Amsterdam van de toekomst ontmoeten de modellen Lyra en Karel elkaar en gaan een relatie aan. Binnen de korste keren zijn ze het koningskoppel van modellenbureau Éternelle. Wanneer de mysterieuze Merel ten tonele verschijnt, barsten er scheuren in Karels zorgvuldig geconstrueerde beeltenis. Voor zijn ogen bloeit een band tussen Lyra en Merel die authentiek is op een manier die hij nauwelijks kan herinneren. Karel ontdekt dat in een maatschappij die geobsedeerd is door eeuwige jeugd, echtheid de meest radicale daad van verzet is.
Onder de huid is een verhaal over schijn, verlangen en de moed om jezelf te laten zien – rimpels en al.
Een science-fictionverhaal geschreven met AI in de stijl van de Bouquetreeks.
HOOFDSTUK 1: IN HET PARK
De glinsteringen van ochtendlicht dansten over het Amsterdamse Vondelpark als dure vonken, kaatsend van de hoogglans architectuur naar het oppervlak van het kunstmatig verrijkte water. Het jaar 2050 had niet alleen de skyline veranderd, maar ook de mensen die eronder leefden.
Twee ouderen zaten op een bankje onder een oude eik – een van de weinige bomen die nog herinnerde aan een vroeger Amsterdam. Elena’s handpalmen rustten op de verweerde knobbel van haar wandelstok, haar 65-jarige vingers gevormd door een leven van ervaring. Naast haar zat Karel, zijn grijze haar ongewoon in deze omgeving waar perfectie de norm was geworden.
“Allemaal rennen ze weg van de ouderdom”, zei Elena met een zucht terwijl ze naar de jonge mensen keek die voorbij sprintten, hun lichamen overdreven gesculpteerd, hun gezichten glanzend van gezondheid. “Alsof het een ziekte is die je kunt ontlopen als je maar snel genoeg bent.”
Karels verweerde ogen volgden haar blik. Tussen de joggers verscheen een jonge vrouw, elegant en stralend, naast een iets oudere vrouw wier schoonheid een subtiele maar onmiskenbare rijpheid toonde.
“Niet iedereen…” zei Karel zacht, zijn blik rustte op Lyra en Merel die samen jogden, een onmiskenbare harmonie in hun bewegingen.
“Ze zijn mooi samen”, zei Elena zacht.
“En wij ook”, antwoordde hij.
Zes maanden eerder glansde Lyra Verhoeven onder de meedogenloze spotlights van modellenbureau “Éternel”. Drieëntwintig jaar, met ogen zo groen als het noorderlicht en een huid die het licht leek te absorberen en weer uit te stralen als een zeldzaam juweel. Haar aanwezigheid in de ruimte trok alle aandacht als een magneet. “De camera houdt van je”, zei Directeur Visser, haar vingers glijdend over de holografische portfolio-projectie. “Je hebt iets… authentieks.” Lyra’s hart sprong op bij dit woord. “Authentiek” – alsof dat een compliment was in deze wereld van zorgvuldig gecultiveerde illusies. “Dank u”, zei ze, hoewel ze niet zeker wist of het een compliment was. De directeur, een vrouw wier leeftijd een perfect bewaard geheim was, zwaaide met haar hand. De hologrammen veranderden, toonden een man die op de rand van dertig leek – perfect symmetrisch, met een kaak die zo scherp was dat je er diamanten mee kon snijden. “Dit is Karel, ons paradepaardje, ons vlaggenschip, onze main man”, verklaarde ze. “Morgen lopen jullie samen op de opening van ModeFuture. Een perfecte combinatie.” Lyra knikte bevestigend. Ze kende hem natuurlijk, van billboards, van reclamefilms, overal van. Ze probeerde een professionele afstandelijkheid te bewaren terwijl haar hart zo hard bonsde dat het leek alsof de borstkas te klein was. “Dit is het”, dacht ze. “Dit is mijn kans om iets te betekenen.” De volgende ochtend jogde Lyra door het Vondelpark, haar sportkleding een flits van blauw tegen het groen. Ze had geleerd dat in deze wereld succes afhankelijk was van discipline. Zelfdiscipline betekende controle, en controle betekende macht. Schoonheid was macht. Schoonheid was vrijheid. Ze vertraagde bij een oud bankje waar twee vrouwen zaten: Elena, een fragiele oudere dame met zilvergrijs haar en een nog oudere vrouw die ze herkende als Maria, de moeder van haar onderbuurvrouw. “Goedemorgen, dames”, groette Lyra. Ze dwong zichzelf tot stilstand, hoewel haar instinct schreeuwde om door te rennen, om niet te lang in hun aanwezigheid te blijven. Alsof ouderdom besmettelijk was. “Goedemorgen, liefje”, antwoordde de oudere vrouw, Elena, met een stralende glimlach die haar rimpels deed dansen. “Je bent vroeg vandaag.” “Grote dag”, legde Lyra uit, verrast door de warmte in de vrouw’s stem. “Mijn eerste grote show bij Éternel.” “Ah, ja”, knikte Elena. “Je gaat schitteren, daar twijfel ik niet aan. Maar vergeet niet te genieten, ja? Niet alleen rennen.” Voordat Lyra kon antwoorden, verscheen er een schaduw naast haar. Een man in nauwsluitende sportkleding, zijn gespierde lichaam als een wapen tentoongesteld. Karel van Berkel. “Kom”, zei hij, nauwelijks een blik werpend naar de oudere vrouwen. “We moeten onze energie bewaren voor de show.” Terwijl hij haar meevoerde, keek Lyra over haar schouder. Elena glimlachte nog steeds, maar er was iets in haar ogen dat Lyra niet kon plaatsen. Een soort herkenning. De catwalk was een rivier van licht, de muziek een hartslag die door het gebouw pulseerde. Lyra stond in de coulissen, haar ademhaling onregelmatig onder de perfecte make-up. “Nerveus?” Een warme stem naast haar oor. Karel stond daar, zijn gezicht een masker van zelfvertrouwen. “Een beetje”, gaf ze toe. “Geeft niet”, fluisterde hij. “Gebruik het. Laat ze zien hoe perfect je bent.” De muziek veranderde, een signaal. Karel ging haar voor, zijn bewegingen zo vloeiend als water over steen. Lyra volgde, haar lichaam werkend op automatische piloot terwijl haar geest draaide. “Perfect zijn. Perfect blijven.” De spotlights waren genadeloos, elk detail onthullend – of dat was tenminste wat ze dacht. Maar terwijl ze de catwalk afdaalde, realiseerde ze zich een vreemde waarheid: niemand zag haar echt. Ze zagen een projectie, een fantasie. Een product. Na de show vond Karel haar bij de kleedkamers. “Je was goed”, zei hij, zijn handen rustend op haar schouders. Zijn aanraking was licht, maar ze voelde het gewicht ervan. “Met een beetje begeleiding kun je geweldig zijn.” “Wat voor begeleiding?” vroeg ze. “Discipline”, antwoordde hij, zijn stem zacht maar intens. “Goed slapen. Perfect eten. Constante training. Dat is hoe we jong blijven in deze wereld.” Hij aarzelde. “Dat is hoe we relevant blijven.” In het harde licht van de kleedkamer zag ze iets in zijn ogen. Een flikkering van… angst? Het was zo snel verdwenen dat ze dacht dat ze het zich had ingebeeld. “Ik kan je helpen”, voegde hij toe. “Als je dat wilt.” Ze wilde antwoorden, maar werd afgeleid door haar spiegelbeeld. Volmaakt, zonder een spoor van vermoeidheid na de intensieve show. Was dat normaal? Was dat “natuurlijk”? “Ja”, zei ze uiteindelijk. “Ik zou dat graag willen.” De dagen versmolten tot weken, weken tot maanden. Lyra en Karel werden het onbetwiste koningspaar van “Éternel”. Hun gezichten sierden gevels en holografische projecties door heel Amsterdam. Perfectie verkocht, en zij verkochten perfectie. In het Vondelpark passeerden ze Elena en Maria op hun dagelijkse joggingroute, Karel steeds meer geïrriteerd door Lyra’s begroetingen aan de ouderen. “Waarom doe je dat?” vroeg hij op een ochtend terwijl ze wegliepen. “Wat?” “Praten met… hen.” Hij sprak het woord uit alsof het vies was. “De opgevers.” “Opgevers?” “Mensen die hebben geaccepteerd dat ze oud en irrelevant worden”, legde hij uit, zijn stem vlak. “Die gestopt zijn met vechten.” Lyra fronste. “Ze zijn gewoon aardig.” “Aardig is niet genoeg in deze wereld, Lyra”, zei hij, met een intensiteit die haar verraste. “Je moet uitzonderlijk zijn. Onvervangbaar. Dat is de enige zekerheid.” Er was een bitterheid in zijn woorden die haar deed aarzelen. Voor het eerst vroeg ze zich af wat er achter zijn perfecte voorkomen schuilging. Achter hen, op het bekende bankje, volgden Elena en Maria het paar met hun ogen. “Kijk hoe ze doen alsof ze verliefd zijn”, merkte Elena op. “Te bang om echt te voelen.” Maria knikte. “Dat maakt rimpels, weet je. Echte gevoelens. Emoties maken oud.” Elena’s blik rustte op Karels rechte rug. “Hij is ouder dan hij eruitziet, die jongen. Je ziet het aan zijn ogen.” “Je vindt hem wel aantrekkelijk, hè?” plaagde Maria. Elena lachte, een geluid zo ongepolijst en echt dat het leek te resoneren met de bomen. “Misschien. Maar hij houdt niet van wat hij in mij ziet.” “Wat dan?” Elena’s glimlach vervaagde een beetje. “Zijn toekomst.” “Wat bedoel je met ‘kwetsbaar’?” Karels stem had een scherpe rand. “Je weet wel”, de fotograaf gebaarde vaag. “Minder perfect. Meer… echt.” Iets brak in Karels expressie. Niet geleidelijk, maar plotseling, als een hologram dat hapert. Lyra, die vanaf de zijkant toekeek, hapte naar adem. Voor een fractie van een seconde zag ze een ander gezicht – ouder, doorleefd, met lijnen rond de ogen en mond die spraken van decennia, niet jaren. Toen was het weer weg, Karels gezicht weer een masker van jeugdige perfectie. Maar de fotograaf had het gezien. De hele studio had het gezien. “Ik denk dat we genoeg hebben voor vandaag”, zei de fotograaf stijfjes. Later, in de kleedkamer, confronteerde Lyra hem. “Wat gebeurde daar?” “Niets”, antwoordde hij scherp. “Slecht licht. Een camera-glitch.” “Karel—” “Ik zei NIETS!” Hij sloeg met zijn vuist tegen de spiegel, hard genoeg om hem te doen trillen maar niet om hem te breken. Perfecte controle, zelfs in woede. Ze deed een stap terug, geschrokken van de intensiteit. Er was meer aan de hand. Veel meer. En jawel: “Ik ben te oud voor deze onzin”, zei Merel toen de fotograaf haar beval ‘meer neck te creëren’ tijdens haar testsessie. “Mijn nek is prima zoals hij is.” De fotograaf verstijfde, niet gewend aan tegenspraak. Lyra, die langs de zijlijn stond, voelde een onverwachte golf van… wat was het? Bewondering? “De klant verwacht een bepaalde look”, drong de fotograaf aan. “De klant krijgt mij”, kaatste Merel terug, haar ogen flitsend. “Of niemand.” Voor een ogenblik, zo kort dat Lyra dacht dat ze hallucineeerde, veranderde Merel’s gezicht. Rimpels verschenen rond haar ogen, haar wangen verloren wat van hun volheid. Ze leek… echt. En op de een of andere manier nog mooier. Na de sessie vond Lyra Merel in de kleedkamer. “Dat was indrukwekkend”, zei ze, zich bewust van de snelheid van haar hartslag. “Niet veel mensen durven hier hun stem te verheffen.” Merel keek op, verrast. “Ik ben te oud om tijd te verspillen aan het pleasen van idioten.” Lyra lachte, een geluid dat verrassend los en echt klonk in de steriele ruimte. “Hoe oud ben je eigenlijk?” Merel hield haar blik vast in de spiegel. “Wat denk je?” “Ik weet het niet”, antwoordde Lyra eerlijk. “Maar ik zou het graag willen weten.” Merel bracht kleur in Lyra’s leven. Niet de zorgvuldig gecureerde tinten van modeshows en fotoshoots, maar wilde, onvoorspelbare flitsen. Ze spraken over dingen die Lyra nog nooit had besproken: literatuur, filosofie, de gevoelens die schuilgingen onder de polished oppervlaktes van hun levens. Ze liepen samen door het Vondelpark, langzamer dan Lyra gewend was. Ze nam de tijd om de bomen te zien, de mensen, de kleine details die ze vroeger had gemist in haar haast om fit te blijven, jong te blijven, relevant te blijven. Elena en Maria zaten op hun gebruikelijke bankje toen ze voorbijkwamen. “Goedemorgen”, groette Lyra, stoppend zoals gewoonlijk. “Goedemorgen, liefjes”, antwoordde Elena. Haar blik rustte op Merel, nieuwsgierig maar vriendelijk. “Dit is Merel”, stelde Lyra voor. “Ze werkt ook bij Éternel.” “Aangenaam”, knikte Merel. Er was een vreemde herkenning in de manier waarop ze naar de oudere vrouwen keek. Geen minachting, geen angst, maar een soort solidariteit. “Kijk eens aan”, fluisterde Maria tegen Elena toen de twee wegliepen. “Die jonge meid zoekt iets echters.” Elena’s ogen volgden hen, een kleine glimlach op haar lippen. “Het wordt tijd.” “Wat gebeurt er hier?!” Karels stem sneed door de stilte van de lege studio. Lyra sprong op van de bank waar ze en Merel hadden zitten praten, hun hoofden dicht bij elkaar. “We waren aan het repeteren”, protesteerde Lyra, zich bewust van hoe dicht Merel nog bij haar stond. “Het leek niet op repeteren”, zei Karel koud. Zijn perfecte gezicht was strak van woede, of misschien iets anders. Iets dat meer leek op angst. “Het is laat, Karel”, zei Merel kalm. “Ga naar huis.” “Jij gaat me niet vertellen wat ik moet doen”, snauwde hij. “Jij bent een nieuweling. Een vervangbaar gezicht.” Merel lachte, een geluid zonder humor. “Is dat wat je bang maakt? Vervangen worden?” Iets brak in Karels expressie. Niet een glitch deze keer, maar een volledige systeemstoring. Zijn gezicht veranderde, jaren en decennia stapelden zich op in seconden. Rimpels groeven zich in zijn voorhoofd, zakken vormden zich onder zijn ogen, zijn kaak werd zachter, zijn haar dunner en grijs. De stilte die volgde was zo volledig dat Lyra het bonzen van haar hart kon horen. Toen gebeurde het ondenkbare. Karel draaide zich om en rende weg, sneller dan zijn plotseling verouderde lichaam zou suggereren. Hij verdween in de duisternis, zijn angst bijna tastbaar in de lucht die hij achterliet. Het was bijna middernacht toen Lyra’s deurbel ging. Ze opende de deur en vond Karel, ineengedoken, zijn gezicht half verborgen door een capuchon. “Mag ik binnenkomen?” vroeg hij, zijn stem nauwelijks herkenbaar. Ze liet hem binnen, zwijgend, niet zeker wat ze moest verwachten. Onder het zachte licht van haar appartement liet hij zijn capuchon zakken. Het gezicht dat tevoorschijn kwam was dat van een vreemde, en toch herkende ze hem – de ogen waren dezelfde. “Ik begreep het niet eerst”, zei Karel, naar zijn handen kijkend alsof ze aan iemand anders toebehoorden. “Waarom sommige mensen nooit ouder werden. Waarom de succesvolle, de rijken, de machtigen jong bleven terwijl anderen verwelkten. Het leek magie.” “De technologie”, ademde Lyra. “Jij… jullie allemaal…” “Ik geloof niet dat het de technologie is”, zei Karel zacht. “Het is misschien massahypnose. Zelfbedrog op mondiale schaal. We zien wat we willen zien, en verbergen wat we vrezen.” “Ik weet niet eens wie je bent”, zei Lyra, haar stem bevend. “Was alles nep?” “In deze wereld”, zei hij bitter, “moet je jong zijn om iets te betekenen. En: “Ik ben bijna zeventig, Lyra”, fluisterde hij, zijn stem opeens brozer. “Ik doe dit al vijftig jaar.” In de dagen die volgden, vermeed Karel Lyra. Zijn gezicht in de spiegel bleef jong, zijn stem luider, zijn bewegingen nadrukkelijker. Als een acteur die te hard probeert. Elena zag hem alleen rennen door het park, sneller dan ooit, zijn gezicht een masker van vastberadenheid. “Die jongen rent niet voor zijn gezondheid”, merkte ze op tegen Maria. “Hij rent voor zijn leven.” Maar het was een race die hij niet kon winnen. De glitches werden frequenter. Een veroudering tijdens een vergadering hier, een momentaire verzakking daar. Andere modellen begonnen te roddelen. ‘Karel verliest zijn touch,’ fluisterden ze. ‘Misschien is zijn tijd voorbij.’ Ze vervingen hem als gezicht van een belangrijke campagne. De directeur was beleefd maar koud. “We denken dat het merk een frissere richting op gaat.” Die middag, na uren alleen rennen door het park, zakte Karel uitgeput neer op het bankje waar Elena zat. Hij had haar niet eens opgemerkt tot het te laat was. “Je kunt niet eeuwig rennen”, zei ze rustig. Hij wilde opstaan, weglopen, maar zijn benen weigerden dienst. “Laat me met rust.” “Ik zie je, Karel”, zei ze, haar hand voorzichtig op zijn arm leggend. “Ik heb je altijd gezien. De echte jij.” Iets brak in hem. Niet een glitch, maar een dam. Zijn gezicht veranderde, niet geleidelijk maar in een vloeiende golf die over hem heen spoelde. Alle jaren die hij had verborgen kwamen tevoorschijn – rimpels rond zijn ogen, groeven langs zijn mond, het zachter worden van zijn kaak, het dunner worden van zijn haar. Maar in tegenstelling tot eerdere keren stabiliseerde zijn uiterlijk zich. Voor het eerst in decennia toonde zijn gezicht zijn werkelijke leeftijd, vast en onveranderlijk. Tranen stroomden over dit nieuwe, oude gezicht, elke druppel glinsterde in de lijnen die het leven had achtergelaten. Hij huilde niet alleen voor de jaren die hij had verloren in zijn zoektocht naar perfectie, maar ook voor de verbindingen die hij had gemist, de eerlijkheid die hij had opgegeven. “Het is goed”, fluisterde Elena, haar stem zacht. “Het is goed om te voelen.” Terwijl hij over de catwalk liep, voelde hij het gebeuren. Niet een glitch, maar een volledige overgave. Zijn lichaam herinnerde zich zijn echte leeftijd, zijn huid herinnerde zich de zon van zeven decennia, zijn botten het gewicht van jaren. Gasps verkeerden naar kreten verkeerden naar chaos. Mensen stonden op, camera’s flitsten met een nieuwe urgentie. In de coulissen keek Lyra toe, Merel’s hand stevig in de hare. Karel stopte niet. Hij liep door, rug recht, hoofd omhoog. Voor het eerst in vijftig jaar was hij niet bang voor wat anderen zagen. Hij was echt. “Hij is moedig”, fluisterde Merel in Lyra’s oor. “Hij is prachtig”, antwoordde Lyra, en meende het. Later die avond, toen de chaos was bedaard en de industrie in een frenzy van crisis-PR was, nam Merel Lyra mee naar haar appartement – een ruimte vol kunst, boeken, en warmte. “Ik ben vijfenveertig, Lyra”, bekende ze, haar gezicht nu volledig onthuld, de rimpels rond haar ogen verdiept door haar glimlach. “Ik ben het moe om mijn leeftijd en mijn geaardheid te verbergen voor een industrie die authenticiteit verafschuwt.” Lyra bestudeerde haar gezicht in het zachte licht, vond schoonheid in elke lijn, elke curve. “Je bent prachtig”, zei ze zacht. “De echte jij.” Hun eerste kus was niet perfect, niet zoals Lyra zich had voorgesteld in de gestileerde romantiek die ze gewend was. Het was rommelig, verrassend, menselijk. En beter dan perfectie ooit had kunnen zijn. Lyra stond voor een keuze. Directeur Visser had het duidelijk gemaakt: “Een relatie met een… oudere vrouw zou je imago kunnen schaden. Je moet nadenken over je toekomst, Lyra.” Achter de directeur’s woorden hing een onuitgesproken waarheid: niet alleen Merel’s leeftijd, maar hun relatie zelf – twee vrouwen – paste niet in het zorgvuldig gecultiveerde beeld van “Éternel”. Merel had haar eigen dilemma’s. “Ik denk erover om te stoppen”, bekende ze. “Mijn echte leeftijd tonen. Mijn echte zelf zijn.” Ze lagen samen in bed, de ochtendzon die door de gordijnen filterde en patronen op hun huid tekende. “Ik wil niet kiezen tussen jou en mijn carrière”, zei Lyra. Merel streek haar haar uit haar gezicht. “Misschien hoef je niet te kiezen. Misschien is er een andere manier.” Karel vond een onverwachte bondgenoot in Elena. Ze wandelden samen door het park, nu in een tempo dat zijn echte leeftijd respecteerde. Zijn haar was volledig grijs nu, zijn huid getextureerd met de weerspatronen van een lang leven. “Ik voel me naakt”, bekende hij. “Alsof iedereen naar me kijkt.” “Dat doen ze ook”, zei Elena met een lach. “Ze hebben nog nooit iemand gezien die zo dapper is.” “Ik ben niet dapper”, schudde hij zijn hoofd. “Ik had geen keuze.” “We hebben altijd een keuze”, corrigeerde ze zacht. “Je had kunnen verdwijnen. Je had kunnen stoppen. In plaats daarvan liet je jezelf zien.” Voor het eerst sinds hij zich kon herinneren, voelde Karel geen drang om weg te rennen, om te verbergen, om te faken. De vrijheid van zichtbaar zijn, echt zijn, was bedwelmend. “Éternel” bracht het nieuws op een persconferentie: een nieuwe campagne met de titel “Onder de Huid”. Het concept was revolutionair: modellen van alle leeftijden, die hun natuurlijke schoonheid toonden. Geen retouches, geen filters, geen leugens. Lyra en Merel waren het centrale koppel, hun relatie openlijk gevierd. En tot ieders verrassing, werd Karel gevraagd als het gezicht van de “legacy” lijn – een erkenning van zijn decennia in de industrie. “Je hebt dit mogelijk gemaakt”, vertelde Lyra hem backstage na de aankondiging. “Nee”, schudde hij zijn hoofd. “Jullie twee deden dat. Ik viel gewoon uit mijn rol.” “Soms”, zei Merel, haar hand in die van Lyra, “is vallen de enige manier om jezelf te vinden.” De zon was warm op een lente ochtend in 2051. Lyra en Merel liepen in een rustig tempo door het Vondelpark, gevolgd door Karel en Elena, hand in hand. “Jullie twee gaan te snel”, hijgde Karel dramatisch na een paar minuten. “Wij geven het op.” Elena kneep in zijn hand. “Ja, gaan jullie maar verder. Wij hebben ook wel wat beters te doen.” Lyra stopte, keek bezorgd. “Weet je het zeker?” Karel lachte, een geluid dat zijn hele gezicht deed oplichten. “Ja… wij hebben ook wel wat beters te doen.” Ze keken toe hoe Lyra en Merel verder liepen, de jongere en de oudere vrouw, stralend van geluk. Elena legde haar hoofd op Karels schouder. “Ze zijn mooi samen”, zei ze zacht. “En wij ook”, antwoordde hij, en meende het. EINDE
De eerste glitch gebeurde tijdens een fotoshoot voor een luxe horlogemerk. De sessie verliep perfect totdat de fotograaf suggereerde dat Karel wat ‘kwetsbaarder’ moest kijken.
De nieuwe kandidaat arriveerde op een regenachtige middag. Merel Bakker. Lyra schatte haar op een jaar of 30. Iets ouder dan zij.
De catastrofe, zoals de industrie het later zou noemen, gebeurde tijdens de seizoensfinale show. Karel in het middelpunt, het sluitstuk van de avond, gekleed in een creatie die ’tijdloosheid’ moest uitbeelden.
Beelden: zelf gebakken met ChatGPT.
Logo voor de Science Fiction en Romantiek-reeks: zelf gebakken met ChatGPT