Joost de Vries en Mr. K

Net gelezen: Echte Pretentie van Joost de Vries. Interessant boek, waarin het draait om het argument dat pretentie waardevol kan zijn. Hij stelt dat pretentie voortkomt uit een verlangen naar iets beters of mooiers. Pretentie is aspiratie, het is de motorolie van creativiteit. Mensen die pretentieus zijn, streven naar iets belangrijks. Dat valt te waarderen, ook al schieten ze tekort in de uitvoering.

Klinkt goed, dacht ik. Een verfrissend geluid in deze tijd, die zich kenmerkt door ‘een uitgesproken antipretentie, een aanval op van alles waar je deftig of duur of onderscheidend over kunt doen’, zoals De Vries zegt, en ‘een vorm van anti-intellectualisme dat zich uitleeft op culturele ontwikkeling en kritisch denken, een houding die niet te missen is als je tv-kijkt, of op Twitter scrolt.’

Maar gisteren tijdens de film Mr. K., daagde het mij dat deze theorie onvolledig is. Pretentie (lees: een hoog ambitieniveau) kan dan wel goed voor jezelf zijn, je kunt er anderen ook mee belasten. Als je die hoge verwachtingen die je van jezelf hebt niet waarmaakt – en er niet in slaagt dat ‘betere en mooiere’ waar te maken – stel je niet alleen jezelf teleur maar ook de mensen om je heen. Je valt ze lastig met jouw pogingen om ‘iets belangrijks’ neer te zetten. Asociaal: je zadelt anderen op met de gevolgen van jouw falen.

Dit is precies wat er mis is met de film Mr. K. Wat een zeikfilm. Die verwijzing naar Kafka in de titel. Dat bekende verhaal over hoe we de aarde vernietigen. Die obligate klaagzang over dat vermaledijde kapitalisme. Die gezochte symboliek – een krimpend hotel, de ontkenning hiervan door de gasten en het personeel en de eenzame roep van de hoofdpersoon – allemaal zo zwaar aangezet dat de film eronder lijdt. De boodschap staat een boeiende filmervaring in de weg. De pretentie van de maker doodt de beleving van de kijker.