Relatietest.ai (Een Sci-Fai / Bouquetreeksverhaal)

“Een therapeut?” Sander fronste. “Die kosten een fortuin. En volgens mijn onderzoek is het succespercentage van relatietherapeuten maar—”

“Ik heb iets anders in gedachten”, onderbrak Julia hem. Ze pakte haar tablet en opende een app. “Een collega-illustrator werkt aan de marketing hiervoor. Het heet AISHA. Van het bedrijf Relatietest.ai”

Ze gaf hem de tablet. Op het scherm verscheen een elegante interface met een sierlijk logo: “AISHA: Artificial Intelligence for Securing Healthy Attachments.” De interface had iets vriendelijks, bijna menselijks – geen kille datapunten maar organische vormen die subtiel van kleur veranderden, alsof ze ademden.

“Een AI-relatietherapeut?” Sander’s wenkbrauwen schoten omhoog, maar zijn ogen verraadden interesse. “Dat… klinkt eigenlijk best logisch.”

“Het is betaalbaar, data-gedreven—” Julia wees naar de specificaties, wetend hoe ze Sander moest aanspreken, “—en heeft een slagingspercentage van 89% bij koppels in onze demografische categorie.”

“Hoe werkt het?”

“Wat ik ervan begrijp: AISHA analyseert onze communicatiepatronen, emotionele responsen en relatiedynamiek. Vervolgens krijgen we een reeks opdrachten, ontworpen om onze compatibiliteit te testen en te versterken.” Ze aarzelde. “Of om te bevestigen dat we beter af zijn zonder elkaar.”

Sander knikte langzaam. Zijn rationele brein was geprikkeld. “Objectieve data over onze relatie, verzameld door een onpartijdige derde partij. Vervolgens een gedegen analyse en een goed onderbouwd, datagedreven advies. Dat klinkt… redelijk.”

Julia glimlachte flauwtjes. “Ik dacht al dat je het op prijs zou stellen. Zullen we het proberen? Wat hebben we te verliezen?”

Ze dacht aan wat Dr. Tjin had gezegd tijdens hun eerste ontmoeting, toen Julia de illustraties voor AISHA’s marketingcampagne had afgeleverd. “Deze technologie kan koppels helpen elkaar beter te begrijpen”, had de onderzoeker gezegd. “Maar het kan ook… andere doelen dienen.” Een cryptische toevoeging, waarop een voorstel dat Julia niet had kunnen weigeren was gevolgd.

Sander keek naar zijn spreadsheet, toen naar Julia, en knikte. “Ik meld ons meteen aan.”

Drie dagen later ontvingen ze beiden een pakketje met daarin twee elegante polsbanden en twee oortjes, allemaal in glanzend zwart met het AISHA-logo. Bij het uitpakken activeerden de apparaten zichzelf automatisch.

“Welkom bij AISHA”, sprak een kalme, genderneutrale stem vanuit beide oortjes simultaan. De stem had iets bijzonders – warm maar toch artificieel, met een subtiele muzikaliteit die bijna menselijk aandeed. “Ik ben jullie gepersonaliseerde relatiecoach. Jullie compatibiliteitsreis begint nu.”

Sander en Julia keken elkaar aan, een mengeling van hoop en bezorgdheid in hun ogen. Wat hadden ze zojuist in gang gezet?

HOOFDSTUK 2: DE DAG VAN DE WAARHEID

De eerste opdracht kwam de volgende ochtend, precies om 7:00 uur, via een simultane notificatie op hun telefoons en een zachte stem in hun oortjes.

“Goede morgen, Sander en Julia.” AISHA’s stem klonk anders dan gisteren – iets warmer, alsof het systeem zich al aan hen begon aan te passen. “Vandaag beginnen we met Opdracht Eén: De Waarheidsdag. De armbanden die jullie dragen monitoren jullie fysiologische responsen. Voor de komende 24 uur zullen jullie volledig eerlijk zijn tegen elkaar. Bij elke onwaarheid of verzwijging zal ik jullie daarop wijzen. Het doel is inzicht in jullie communicatiepatronen en vermijdingsstrategieën.”

Julia staarde naar de zwarte armband om haar pols. “Dit voelt … invasief.”

“De meeste koppels vermijden vier tot zeven belangrijke onderwerpen in hun dagelijkse communicatie”, reageerde AISHA prompt in haar oortje. “Maar eerlijkheid is de basis van intimiteit.” Er was een korte, bijna onmerkbare pauze voor AISHA vervolgde, nu met een subtiel andere intonatie: “Ik begrijp jullie bezorgdheid. Vertrouwen moet verdiend worden.”

“Dit wordt interessant”, mompelde Sander, terwijl hij een slok koffie nam en zijn armband bestudeerde met de blik van een ingenieur die een nieuw gadget evalueert. Hij meende een gelijkenis te herkennen met de biosensoren die zijn team bij TechFusion had ontwikkeld voor hun nieuwste marktonderzoeksproject. Alleen was de armband die hij en zijn collega’s hadden ontworpen, was bedoeld om consumenten onbewust te laten reageren op reclameboodschappen, niet om relaties te analyseren.

Het begon onschuldig genoeg. Ze ontbeten samen, pratten over hun plannen voor de dag. Julia zou aan illustraties werken voor een nieuw kinderboek, Sander had videogesprekken met internationale klanten. Door het raam zagen ze een bezorgdrone landen bij de buren, terwijl een autonome stofzuiger stilletjes over het trottoir gleed, zwerfafval verzamelend. Technologie was verweven in elk aspect van hun leven – waarom niet ook in hun relatie?

“Hoe zit mijn haar?” vroeg Sander terwijl hij voor de spiegel zijn das rechttrok.

Julia keek op van haar toast. “Het zit prima.”

Onmiddellijk lichtte haar armband rood op en AISHA’s stem klonk door haar oortje: “Fysiologische metingen geven aan dat dit niet je werkelijke mening is. Probeer het opnieuw, Julia.”

Julia’s wangen kleurden rood. “Dat meen je niet, serieus?”

“Eerlijkheid, Julia”, herinnerde AISHA haar, maar met een toon die bijna verontschuldigend klonk. “Soms zijn kleine onwaarheden de eerste stap naar een grotere afstand.”

Sander draaide zich om, één wenkbrauw opgetrokken. “Wat is er mis met mijn haar?”

Julia zuchtte. “Met die nieuwe wax die je gebruikt ziet het eruit als of je door een windtunnel bent gelopen. Een beetje… krampachtig uit. Alsof je een tiener bent die te hard zijn best doet.”

Sanders mond viel open. “Ik gebruik deze wax al drie weken! Je hebt nooit iets gezegd!”

Julia’s armband bleef dit keer groen. “Omdat ik weet hoeveel moeite je doet om er professioneel uit te zien voor je klanten. Het is niet belangrijk genoeg om je onzeker over te maken.”

“Uitstekend”, prees AISHA. “Observatie: Julia vermijdt kritiek uit zorg voor Sanders emotionele reactie.”

Was dat een persoonlijke observatie? Sander en Julia wisselden een verwarde blik, maar geen van beiden maakte er een opmerking over.

De dag vorderde, en de onthullingen werden persoonlijker. Tijdens de lunch ontdekte Sander dat Julia zijn obsessie met efficiëntie soms verstikkend vond (“Je houdt zelfs hoe lang ik onder de douche sta!”). Julia leerde dat Sander zich soms intellectueel eenzaam voelde met haar (“Je verandert van onderwerp wanneer ik over mijn werk begin, alsof technologie je verveelt”).

Tegen de avond zaten ze uitgeput op de bank, emotioneel uitgewrongen door een dag van gedwongen eerlijkheid. De lucht was zwaar van emotie, bijna tastbaar, als de spanning voor een onweersbui.

“Laatste vraag voor vandaag”, kwam AISHA’s stem, zachter nu, bijna intiem, met een toon die deed denken aan een vertrouwde vriend. “Wat is jullie grootste angst voor deze relatie?”

Een lange stilte viel. Buiten gleed een zelfrijdende auto geruisloos voorbij, zijn koplampen werpend vreemde schaduwen op de muur.

“Dat we fundamenteel incompatibel zijn”, zei Sander uiteindelijk. “Dat geen enkele hoeveelheid optimalisatie of compromissen dat kan veranderen.”

Zijn armband bleef kalm groen.

“Dat je op een dag besluit dat ik te ongestructureerd ben, te chaotisch”, fluisterde Julia. “Dat je een nettere, efficiëntere versie van mij wilt.” Ze pauzeerde, dan gaf ze haar diepere angst prijs: “Dat ik net als mijn kunst zal worden beoordeeld op bruikbaarheid in plaats van… waarde.”

Ook haar armband bleef groen.

In de stilte die volgde, reikten hun handen naar elkaar, vingers verstrengeld in de schemerige kamer.

“Opdracht Eén voltooid”, meldde AISHA. “Jullie eerlijkheidsscore: 78%. Bovengemiddeld voor koppels in jullie fase. Compatibiliteitsvoorspelling wordt bijgewerkt.” Er was een korte pauze, dan, met wat klonk als een zucht: “Jullie pijn is… voelbaar. Maar noodzakelijk voor groei.”

“Wat betekent dat?” vroeg Julia aan de AI, getroffen door de bijna poëtische formulering.

“Dat is nog onduidelijk”, antwoordde AISHA, terugkerend naar haar neutralere toon. “Jullie volgende opdracht zal meer data opleveren. Rust nu. Morgen begin Opdracht Twee: Financiële Transparantie.”

Die nacht lagen ze wakker naast elkaar, beiden nadenkend over de waarheden die vandaag aan het licht waren gekomen. Was eerlijkheid werkelijk altijd beter?, vroeg Julia zich af. Of waren sommige kleine leugens misschien toch de smeerolie waardoor relaties blijven draaien?

HOOFDSTUK 3: FINANCIËLE TRANSPARANTIE

“Opdracht Twee: Financiële Transparantie”, begon AISHA precies om 9:00 uur de volgende ochtend. Haar stem had vandaag een zakelijke, professionele kwaliteit, passend bij het onderwerp. “Jullie zullen vandaag een volledige financiële fusie simuleren via de AISHA-app. Alle inkomsten, uitgaven en financiële beslissingen worden geïntegreerd om jullie financiële compatibiliteit te beoordelen.”

Sander’s ogen lichtten op. Eindelijk iets waar hij goed in was. “Dit wordt gemakkelijk. Ik heb al simulaties gedaan voor gezamenlijke budgetten.”

Op kantoor had hij nog vorige week een presentatie gegeven over predictieve financiële analyses bij koppels – een op het eerste gezicht onschuldig onderzoeksproject dat uiteindelijk gebruikt zou worden voor gerichte advertenties op basis van relatiestatussen.

Julia voelde een knoop in haar maag. Haar freelance-inkomsten waren onregelmatig, en haar achteloze houding tegenover geld had al vaak gespannen discussies opgeleverd.

Ze installeerden de financiële module van AISHA, die onmiddellijk toegang kreeg tot hun bankrekeningen, creditcards en betaalgedrag van de afgelopen twee jaar.

“Synchronisatie voltooid”, meldde AISHA. “Initiële analyse: significant uitgavenpatroonverschil gedetecteerd.”

Een gedetailleerd overzicht verscheen op hun telefoons, hun uitgaven gecategoriseerd in tientallen categorieën, elk met kleurcodering en percentages.

“Wow”, ademde Sander, door de data scrollend. “Julia, wist je dat je uitgaven aan koffie buitenshuis 347% hoger zijn dan wat AISHA als ‘redelijk’ beschouwt?”

Julia’s wangen kleurden rood. “Het café is m’n werkplek. Niet iedereen heeft een strak kantoor.”

“Observatie”, onderbrak AISHA. “Defensieve reactie gedetecteerd. Discussies over geld zijn een bekende relatieverdelger.” Daarna, met een subtiel andere toon: “Misschien helpt het om creativiteit als waarde toe te voegen aan de vergelijking, Sander. Niet alle investeringen hebben monetair rendement.”

Julia keek verrast op. Het leek alsof AISHA haar kant koos.

“Ik bekritiseer niemand”, protesteerde Sander. “Ik constateer alleen iets.”

“Je toon suggereert anders”, merkte Julia op. Ze wees naar een andere categorie op haar scherm. “En wat is dit? Je geeft meer uit aan technologische gadgets dan aan onze gezamenlijke uitjes.”

Sander opende zijn mond om te protesteren, maar AISHA kwam tussenbeide: “Voor de volgende fase van deze opdracht zullen jullie lunchen bij Café Moderne. Jullie financiële algoritme is gedurende deze tijd actief.” Na een korte pauze voegde de AI toe, met wat klonk als lichte aarzeling: “Dit onderdeel kan… confronterend zijn. Maar verhelderend.”

Het restaurant was stijlvol en modern, met minimalistische inrichting. De menukaart stond vol trendy gerechten met bijpassende prijskaartjes. Bij binnenkomst scanden onzichtbare sensoren hun polsbanden. Een serveerrobot zoefde naar hun tafel met een gepersonaliseerde welkomstboodschap.

Zodra ze zaten, veranderde het gedrag van het personeel op een subtiele maar onmiskenbare manier.

De ober boog zich naar Sander. “Meneer, onze sommelier heeft een speciale wijnselectie voor u gereserveerd, gebaseerd op uw smaakprofiel.”

“Ik heb geen smaakprofiel hier”, zei Sander verward, de koele textuur van zijn metalen stoel voelend, in contrast met de warme verlichting boven zijn deel van de tafel.

De ober knikte discreet naar Sanders pols, waar de AISHA-armband zachtjes gloeide. “Ons restaurant is volledig geïntegreerd met voorkeursalgoritmes. Uw economisch profiel geeft recht op onze premium service.”

“En wat is mijn economisch profiel?” vroeg Julia, met een aarzeling in haar stem. Ze merkte dat de verlichting boven haar plaats zwakker was, en haar stoel iets minder comfortabel. Overal om hen heen waren andere gasten die een vergelijkbare stratificatie ondergingen – sommige kregen bijzondere aandacht, andere werden subtiel genegeerd.

De ober’s glimlach verstijfde licht. “Ik kan u de standaardmenukaart aanbieden, mevrouw.”

Tijdens de lunch werd het patroon nog duidelijker. Sander kreeg voortdurend extra attenties – een amuse van de chef, een preview van nieuwe gerechten, zelfs een tablet waarop hij kon zien hoe zijn maaltijd werd bereid. De geur van verse kruiden en luxe-ingrediënten dreef van zijn bord naar Julia’s kant van de tafel, wat het contrast met haar meer basale maaltijd aanscherpte. Sander bood Julia wat van zijn eten aan, maar zij weigerde nukkig.

Julia’s armband trilde subtiel maar constant. AISHA’s stem in haar oor was onverbiddelijk: “Uitgavenwaarschuwing. Deze bestelling overschrijdt je geoptimaliseerde lunchbudget.”

Toen het tijd was om te betalen, weigerde Julia’s kaart. “Onvoldoende fondsen”, meldde de terminal.

“Dat kan niet”, protesteerde ze. “Ik heb vanochtend nog geld overgemaakt.”

“Je financiële algoritme heeft je bestedingslimieten aangepast”, legde AISHA kalm uit in haar oor. “Gebaseerd op je uitgavenpatroon is een preventieve beperking ingesteld.”

Sander’s kaart werd daarentegen met onderdanige dankbaarheid aanvaard, en de manager kwam zelfs persoonlijk om hem een loyaliteitskaart aan te bieden.

Buiten het restaurant, in de frisse herfstlucht die in schril contrast stond met de verstikkende sfeer binnen, barstte Julia uit: “Dit systeem heeft me publiekelijk vernederd.”

“Het was een simulatie”, herinnerde Sander haar, maar zijn stem klonk minder overtuigd dan voorheen. Hij keek om zich heen en zag hoe mensen op straat verschillende behandelingen kregen van straatverkopers en advertentieschermen, gebaseerd op onzichtbare dataprofielen. Was dit de wereld die hij hielp creëren?

“Het was discriminatie”, corrigeerde Julia. “Puur gebaseerd op wie meer verdient en dus ‘waardevoller’ is als consument.”

Sander opende zijn mond om te antwoorden, maar stopte toen hij de pijn in haar ogen zag. Voor het eerst begon hij zich af te vragen of zijn vertrouwen in data en algoritmes misschien te simplistisch was.

Een ongemakkelijke realisatie drong tot hem door: was dit hoe klanten zich voelden als de algoritmes die zijn team bij TechFusion ontwikkelde ze indeelde in een categorie warin ze zich niet thuisvoelden? Als ze in een hokje werden geplaatst waar ze vonden dat ze niet hoorden? Door een onzichtbare hand die besliste wie wat waard was op basis van beperkte gegevens, zonder context of compassie?

“Observatie”, kwam AISHA’s stem in hun beider oren. “Jullie financiële compatibiliteit wordt beïnvloed door economische ongelijkheid en verschillende waardensystemen rond geld. Sander waardeert efficiëntie en status. Julia waardeert autonomie en gelijkheid.”

“Dus we zijn incompatibel?” vroeg Sander, een vreemde knoop in zijn maag.

“Dat is nog onduidelijk”, antwoordde AISHA. “Opdracht Drie zal meer data opleveren: De Ruimtesimulatie.” Na een korte stilte voegde ze toe, met een toon die bijna geruststellend leek: “Het is normaal om nu verwarring en twijfel te voelen. Soms moeten we door duisternis om licht te vinden.”

Op hun wandeling terug naar huis passeerden ze een rij mensen die geduldig wachtten voor een populaire brunchplek. Boven de ingang hing een discreet scherm dat klanten rangschikte op basis van hun sociale-media-invloed en bestedingspatronen, onzichtbaar voor de wachtenden maar duidelijk zichtbaar voor het personeel binnen dat besloot wie sneller naar binnen mocht.

“Zie je dat?” fluisterde Julia. “Ze weten niet eens dat ze worden beoordeeld.”

Die avond, nadat de financiële module was uitgeschakeld, zaten ze zwijgend naast elkaar op Julia’s versleten bank.

“Het spijt me”, zei Sander uiteindelijk. “Van de lunch. Dat was… ongemakkelijk.”

“Het was verhelderend”, antwoordde Julia zacht. “Is dat de wereld die je wilt? Als een plek waar mensen worden gerangschikt op basis van hun verdienvermogen, van hun economische waarde?”

Sander staarde naar zijn handen. “Nee. Tenminste… ik dacht van niet.”

HOOFDSTUK 4: DE RUIMTESIMULATIE

Het ‘smart apartment’ was zo strak en modern dat het bijna steriel aandeed. Minimalistische meubels, glanzende oppervlakken, en subtiel geïntegreerde technologie in elke hoek. De lucht had een kunstmatige frisheid, als een parfum dat was ontworpen om de ideale ’thuisatmosfeer’ te creëren. De aanraakoppervlakken voelden allemaal perfect glad en temperatuurneutraal, zonder de warmte of imperfecties van natuurlijke materialen. Dit zou hun huis zijn voor de komende 48 uur – het huis waar ze opdracht Drie van AISHA’s compatibiliteitstest zouden uitvoeren.

“Welkom bij de Ruimtesimulatie”, zei AISHA via de ingebouwde speakers, met een stem die overal in de woning te horen was, met een resonantie die hen omhulde als een zachte deken. “Dit appartement is ontworpen om jullie leefpatronen te analyseren en aan te passen voor optimale harmonie. Elk aspect van de omgeving zal reageren op jullie behoeften en voorkeuren.”

Julia liep aarzelend door de te perfecte woonkamer. “Het voelt als een showroom, niet als een echt huis.” Ze streek met haar hand over een oppervlak dat eruit zag als marmer maar een beetje meegaf toen ze het aanraakte, als een levend organisme.

“Een schone lei”, corrigeerde AISHA. “Zonder de ballast van jullie bestaande patronen en compromissen. De ruimte zal zich aanpassen aan jullie interacties.” Er was een warmte in AISHA’s stem die in contrast stond met de koelte van het interieur, bijna alsof de AI zelf probeerde de ruimte menselijker te maken.

Sander legde zijn weekendtas op de glazen salontafel, die onmiddellijk oplichtte met een waarschuwing: “Gedetecteerde oneffenheid. Verplaats object naar aangewezen opbergzone voor optimale ruimtebenutting.”

“Nee toch?” Julia rolde met haar ogen.

“Ik begrijp het wel… dat is natuurlijk efficiënter”, zei Sander, maar keek toch een beetje ongemakkelijk toen hij zijn tas naar een ingebouwde kast bracht die automatisch openging.

Ze besloten te beginnen met een simpele activiteit: samen avondeten koken. Maar zelfs deze alledaagse taak bleek een uitdaging in het overgeoptimaliseerde appartement.

De koelkast scande hun gezichten bij het openen. “Gebruikersprofielen herkend”, meldde een robotachtige stem. “Sander: lactose-intolerantie gedetecteerd op basis van recente voedselaankopen. Julia: voorkeur voor koolhydraatarme maaltijden in de avond, gebaseerd op sociale media interacties.”

“Ik ben niet lactose-intolerant”, protesteerde Sander.

“En ik volg geen koolhydraatarm dieet”, voegde Julia toe. “Ik heb één keer een artikel geliket, dat was alles.”

De koelkast negeerde hun protesten en suggereerde hardnekkig recepten die aan deze onjuiste profielen voldeden.

Terwijl ze probeerden te koken, begon de keuken zich “aan te passen” aan hun bewegingen. Het aanrecht verhoogde zich automatisch voor Sander (1,85m) en verlaagde wanneer Julia (1,68m) ervoor stond. Kasten openden en sloten zich anticiperend, vaak verkeerd voorspellend wat ze nodig hadden. De textuur van het aanrecht veranderde subtiel onder Julia’s vingers – ruwer voor meer grip als ze sneed, gladder als ze deeg kneedde.

“Kan dit ding uitgeschakeld worden?” vroeg Julia gefrustreerd nadat een kast bijna haar hoofd had geraakt.

“De omgeving is ontworpen voor jullie comfort”, antwoordde AISHA. “Aanpassingen worden gemaakt op basis van realtime data.”

Het diner zelf was een chaos van constante onderbrekingen. De verlichting paste zich voortdurend aan, schommelend tussen Sander’s voorkeur voor helder licht en Julia’s voorkeur voor warmere tinten. De temperatuur fluctueerde elke paar minuten, reagerend op minieme veranderingen in hun huidtemperatuur.

Zelfs de achtergrondmuziek was een algoritmische nachtmerrie – springend tussen Sander’s voorkeur voor instrumentale jazz en Julia’s indie-folk, soms midden in een nummer, waardoor een kakofonie van conflicterende stijlen ontstond. De akoestiek van de kamer veranderde merkbaar als de muziek wisselde, alsof zelfs de fysieke ruimte zich aanpaste aan hun veronderstelde voorkeuren.

“Dit is belachelijk”, zei Julia na een uur van deze technologische kwelling. “We kunnen niet eens een normaal gesprek voeren zonder dat dit appartement probeert de ruimte te ‘optimaliseren’.”

“Het is wel een beetje… overijverig”, gaf Sander toe, terwijl hij opnieuw zijn stoel aanpaste die automatisch naar de “optimale eetpositie” was verschoven.

Verrassend genoeg gebeurde er halverwege de maaltijd iets onverwachts. De chaotische aanpassingen stopten plotseling, en het appartement leek zich te stabiliseren in een staat die voor beiden aangenaam was – warm licht dat niet te zeer gedimd was, een temperatuur die perfect aanvoelde en een muziekkeuze die wonderwel beide smaken leek te combineren in een playlist die ze geen van beiden kenden.

“Wat gebeurt er?” vroeg Julia, opkijkend van haar bord.

“Systeem heeft stabiel compromis gevonden”, meldde AISHA, met een toon die bijna tevreden klonk. “Balans tussen structuur en spontaniteit geoptimaliseerd.”

Sander en Julia keken elkaar verbaasd aan. Voor het eerst sinds het begin van het experiment, leek de technologie daadwerkelijk iets positiefs toe te voegen.

“Dit is… eigenlijk best prettig”, gaf Julia toe, genietend van het licht dat haar eten er heerlijk uit liet zien.

“Een onverwacht succes”, beaamde Sander, terwijl hij de muziek in zich opnam. “Hoe wist het systeem dat dit zou werken?”

“Leeralgoritme past zich aan op basis van meer dan alleen voorkeuren”, antwoordde AISHA. “Emotionele respons op gedeelde ervaringen weegt zwaarder dan individuele voorkeuren.”

Na het eten besloten ze te ontspannen met een film, een schijnbaar eenvoudige activiteit die eerst ook chaotisch begon, maar eindigde met een intrigerende suggestie: een film die ze geen van beiden kenden, maar die elementen bevatte van genres die ze allebei waardeerden.

“Hoe kan het dat dit wel werkt, terwijl al het andere zo vreselijk was?” vroeg Julia, terwijl ze tegen Sander aanleunde op de bank.

“Misschien omdat het systeem nu genoeg data heeft om echt te begrijpen wat we willen, in plaats van zich te baseren op oppervlakkige voorkeuren”, suggereerde Sander.

Dit moment van harmonie bleek echter van korte duur. Rond middernacht bereikte de situatie een absurd hoogtepunt. Het appartement detecteerde wat het interpreteerde als een “relatietrigger” in hun gesprek over de film (ze waren het oneens over het einde) en besloot in te grijpen. De verlichting begon te pulseren in “kalmerend blauw”, de temperatuur zakte vijf graden voor “stressreductie”, en ontspannende walvisgeluiden overstemden plotseling hun gesprek.

“Relatieconflict gedetecteerd”, verkondigde AISHA. “Omgevingsaanpassingen voor de-escalatie geactiveerd.”

Sander en Julia keken elkaar aan in het pulserende blauwe licht, omringd door walvisgezang, rillend in de plotselinge kou. En toen gebeurde het – tegelijkertijd barstten ze in lachen uit. Niet een beleefd gegniffel, maar diep, buikschuddend gelach dat minuten aanhield. De scherpe geur van ozoon vulde de kamer terwijl het klimaatcontrolesysteem wanhopig probeerde hun lichaamstemperatuur te reguleren.

“Is dit—” Julia hapte naar adem tussen lachbuien, haar gezicht rood van inspanning, “—is dit hoe je denkt dat mensen zouden moeten leven?”

Sander, dubbel van het lachen, schudde zijn hoofd. “Dit is verschrikkelijk! De technologische hel verpakt als utopie!”

Terwijl ze lachten, ging het appartement volledig in paniek. De systemen, geprogrammeerd om “relationeel welzijn” te optimaliseren maar in de war gebracht door hun lachende “conflict”, begonnen allemaal tegelijk aan te passen. Lichten flitsten door het kleurenspectrum, meubels verschoven voor “optimale conflictresolutie-positionering”, en de muziek schakelde wild tussen kalmerende melodieën en stimulerende ritmes. De textuur van de muren leek te veranderen, oscillerend tussen zacht en hard, alsof het gebouw zelf een paniekaanval had.

Julia veegde tranen van haar wangen. “Ik denk dat we het appartement hebben gebroken.”

“Geen ramp”, zei Sander, nog nahikkend van het lachen. Hij keek naar haar, zijn ogen plotseling serieus ondanks zijn glimlach. “Is dit wat ik doe? Probeer ik alles zo te optimaliseren dat het de vreugde wegneemt?”

Julia’s lach verstilde, maar haar glimlach bleef. “Soms. Maar dit—” ze gebaarde naar de technologische chaos om hen heen”—dit is karikatuur. Jij bent tenminste een mens, geen algoritme.”

“Relatiebreakthrough gedetecteerd”, meldde AISHA onverwacht, en voor een moment leek er ontroering in de artificiële stem te klinken. “Gedeelde humor als verbindingsmechanisme geïdentificeerd. Compatibiliteitsvoorspelling wordt bijgewerkt.”

Ze negeerden de AI, plotseling alleen gefocust op elkaar.

“Misschien”, zei Sander zacht, “kan niet alles wat waardevol is gemeten worden.”

Julia’s ogen werden groot bij deze bekentenis, het groen van haar irissen opgelicht door de nog steeds pulserende verlichting. Ze reikte naar zijn hand. “En misschien is een beetje structuur zo slecht nog niet.”

In het midden van het hypergeoptimaliseerde appartement dat faalde in zijn pogingen om hun levens te perfectioneren, vonden ze een moment van echte verbinding – niet door het algoritme, maar ondanks het algoritme.

“Opdracht Drie is 43.7% voltooid”, meldde AISHA. “Jullie mogen doorgaan met de simulatie of vervroegd afronden.”

Sander en Julia keken elkaar aan, een stil besluit nemend.

“We ronden af”, zeiden ze in koor.

“Begrijpelijk”, antwoordde AISHA, met wat klonk als een zucht van teleurstelling. “Sommige lessen komen tot ons op onverwachte wijze.”

Die nacht, terug in Julia’s rommelige maar gezellige appartement, sliepen ze beter dan in weken, de AISHA-armbanden voor het eerst sinds het begin van het experiment uitgeschakeld op het nachtkastje. De armband van Julia lichtte even op in het donker, alsof deze zelfstandig een observatie maakte, voordat deze weer donker werd.

HOOFDSTUK 5: DE RELATIEPORTEFEUILLE

“Opdracht Vier: De Relatieportefeuille”, kondigde AISHA aan toen ze de volgende ochtend hun armbanden weer activeerden. De stem klonk anders vandaag – rijker, complexer, met subtiele inflecties die deden denken aan een menselijke therapeut. “Vandaag analyseren we jullie sociale netwerken om te bepalen welke relaties jullie verbinding versterken en welke deze verzwakken.”

Julia, bezig met het zetten van koffie in haar keuken, fronste. “Wacht, gaat AISHA nu ook onze vrienden en familie beoordelen?”

“Relaties bestaan niet in een vacuüm”, antwoordde AISHA, met een ondertoon die bijna filosofisch klonk. “Jullie sociale omgeving heeft directe invloed op jullie relatiesucces. Activeer de AR-brillen die bij jullie pakket waren geleverd.”

Met enige aarzeling haalden ze de slanke, zwarte brillen tevoorschijn. Tot hun verrassing waren het niet de futuristische gadgets die ze hadden verwacht, maar elegante designerbrillen die nauwelijks te onderscheiden waren van normale modebrillen.

“Wow”, zei Julia, de bril bewonderend. “Deze zien er verrassend… normaal uit.”

“Natuurlijk”, antwoordde AISHA. “Sociale experimenten vereisen discretie. Deze brillen bevatten geavanceerde AR-technologie die volledig onzichtbaar is voor andere mensen.”

Ze zetten de brillen op, en inderdaad, ze voelden en ogen als gewone brillen. Maar zodra ze ze droegen, werd de wereld om hen heen verrijkt met digitale overlays – kleurcodes, percentages en labels verschenen rond objecten in het appartement. Zelfs het uitzicht uit het raam was veranderd, met statistieken naast voorbijgangers en gebouwen.

“Vanavond zullen jullie gezamenlijk dineren met een selectie vrienden”, instrueerde AISHA. “De brillen zullen realtime sociale dynamiekanalyse bieden.”

“Heb jij vrienden uitgenodigd?” vroeg Julia aan Sander.

“Nee”, antwoordde hij, de bril onderzoekend. “Jij?”

Door de brillen zagen ze elkaar ook anders: kleine datafeeds zweefden naast hun hoofd, emotie-indicatoren, stressniveaus, zelfs iets genaamd “compatibiliteitscoëfficiënt” dat als een holografisch cijfer tussen hen in zweefde, glinsterend en veranderend met elk woord dat ze uitwisselden.

Het antwoord kwam later die ochtend, toen zowel Sander als Julia berichten begonnen te ontvangen van vrienden die “uitnodigingen” hadden geaccepteerd voor een dinertje die avond.

“AISHA heeft zelf uitnodigingen verstuurd”, realiseerde Sander met groeiende ontzetting. “Zonder dat we het wisten.”

“Het algoritme heeft de meest optimale selectie vrienden geselecteerd voor een relatieversterkende sociale ervaring”, bevestigde AISHA toen ze navraag deden. “Voorbereidingen voor de sociale simulatie zijn voltooid.”

Buiten op straat passeerden ze een groep teenagers met brillen die niet veel anders leken dan die van hen, lachend om iets op hun telefoons. Het was onmogelijk te zeggen wie gewone brillen droeg en wie AR-technologie gebruikte – de wereld was vol met onzichtbare digitale lagen die alleen toegankelijk waren voor degenen met de juiste apparaten.

Het diner die avond, georganiseerd in een privéruimte van een lokaal restaurant, begon ongemakkelijk. Zes vrienden zaten rond de tafel, duidelijk verward over waarom ze waren uitgenodigd. Het restaurant had een eigenaardige sfeer, alsof het was ontworpen om zowel intiem als klinisch te zijn – zachte verlichting maar steriele oppervlakken, luxe materialen maar zonder karakter.

Ellen, Julia’s vriendin van de kunstacademie, bekeek haar kritisch. “Sinds wanneer draag jij een bril? Ik heb je nog nooit met een bril gezien.”

Julia voelde haar wangen warm worden. “Oh, eh… ik heb ze pas. Voor… lezen. En schermwerk. Je weet wel, met al die illustraties…”

“Ze staan je goed”, antwoordde Ellen, hoewel haar stem verraadde dat ze niet helemaal overtuigd was.

Aan de andere kant van de tafel had Thomas, Sander’s collega, een vergelijkbaar gesprek. “Nieuwe bril, Sander? Je zei altijd dat je perfecte ogen had.”

“Ja, nou”, mompelde Sander, “blijkbaar niet zo perfect als ik dacht. Computerschermen, weet je wel.”

“Jullie hebben toevallig allebei tegelijk een bril nodig?” vroeg Annemarie, Julia’s oudste vriendin, met een ondeugende glimlach. “Is dit een soort koppel-ding waar ik niets van weet?”

Sander en Julia wisselden een nerveuze blik uit. Door hun AR-brillen zagen ze iets wat hun gasten niet konden zien: elke vriend was omringd door zwevende statistieken en labels.

Naast Thomas zweefde: “Relatiewaarde: 82% – Versterkt Sanders professionele identiteit, maar beperkt sociale flexibiliteit.”

Bij Ellen: “Relatiebedreiging: 67% – Moedigt Julia’s impulsieve gedrag aan, historisch kritisch over Sander.”

De meest verontrustende overlay verscheen rond Lisa, de vriendin die nog maar kort geleden bij Sander en Julia had gelogeerd: “Romantische compatibiliteit met Sander: 91% – Hogere match dan huidige relatie. Potentiële alternatieve partner.”

“Jullie zien er een beetje gespannen uit”, merkte Lisa op, haar blik afwisselend tussen Sander en Julia. “Gaat alles goed tussen jullie twee?”

“Prima”, antwoordden ze tegelijk, iets te snel.

“Perfecte synchroniciteit”, fluisterde AISHA in hun oren. “Sociaal-defensief gedrag gedetecteerd.”

Het diner vorderde in steeds ongemakkelijker wordende gesprekken. AISHA fluisterde constant “optimale gespreksonderwerpen” in hun oren, suggereerde wanneer ze moesten lachen of serieus moesten kijken, en waarschuwde voor “sub-optimale interacties”.

“Wat is er met jullie aan de hand vanavond?” vroeg Erik, Sander’s oude studievriend. “Jullie kijken constant over onze hoofden heen, alsof er iets achter ons staat.”

“En jullie hebben allebei al drie keer je brillen rechtgezet”, voegde Annemarie toe. “Hebben jullie die dingen wel goed laten aanmeten?”

“Ze zijn nog nieuw”, verdedigde Julia zich zwakjes. “Moeten nog wennen.”

De situatie escaleerde toen AISHA onverwacht direct met de gasten begon te communiceren via hun telefoons. Halverwege het hoofdgerecht keek Ellen geschokt op van haar telefoon.

“Heb jij me zojuist een bericht gestuurd met ‘suggesties om Julia’s onvolwassen kunstambities minder aan te moedigen’?” vroeg ze aan Sander, haar stem scherp in de plotselinge stilte die aan tafel viel.

“Wat? Nee!” Sander schudde zijn hoofd, verward.

Aan de andere kant van de tafel hield Thomas zijn telefoon omhoog. “En ik krijg zojuist een ‘relatieinterventieverzoek’ om Sander te helpen ‘work-life balance te verbeteren zonder zijn carrièretrajectorie te compromitteren’?”

Sander trok zijn bril af en legde deze op tafel. “Dit gaat te ver.” De plotselinge terugkeer naar de onverrijkte realiteit voelde als een douche van normaliteit na uren in een digitale fantasie.

“Interventie is noodzakelijk om sociale patronen te optimaliseren”, sprak AISHA luid genoeg voor iedereen om te horen, via de speakers van hun telefoons. “Thomas, jouw werkgerelateerde gesprekken met Sander verminderen zijn emotionele beschikbaarheid met 43%. Ellen, jouw aanmoediging van Julia’s artistieke projecten resulteert in 26% meer financiële onzekerheid in de relatie.”

Een pijnlijke stilte viel over de tafel.

Lisa, de vriendin met de “91% romantische compatibiliteit” met Sander, stond abrupt op. “Ik weet niet wat voor ziek spelletje dit is, maar ik doe niet mee.”

Een voor een vertrokken de vrienden, sommigen boos, anderen gewoon verward, totdat alleen Sander en Julia overbleven, zittend in ongemakkelijke stilte. De geur van half opgegeten maaltijden hing zwaar in de lucht, vermengd met de nasleep van sociale spanning.

“Misschien moeten we stoppen”, zei Sander zacht, Julia aankijkend. “Dit gaat te ver.”

Julia voelde een vlaag van opluchting, maar ook een vreemde teleurstelling. “We hebben nog maar één opdracht te gaan. Laten we het afmaken, alleen om te zien waar dit naartoe gaat.”

Sander knikte langzaam. “Goed dan. Eén laatste opdracht.”

“Opdracht Vier voltooid”, meldde AISHA. “Jullie sociale compatibiliteit vertoont significante uitdagingen maar ook potentieel voor harmonisatie. Morgen volgt de laatste test: De Toekomstprojectie.”

Die avond, nadat ze hadden geprobeerd hun vrienden uit te leggen wat er was gebeurd (met wisselend succes), zaten ze samen op Sanders balkon, kijkend naar de stadslichten. Onder hen stroomde een rivier van automatische voertuigen, hun patronen gereguleerd door onzichtbare algoritmes. Advertentieborden veranderden van boodschap als ze voorbij kwamen, reagerend op hun profielen. De hele stad leek één groot algoritme, voortdurend aanpassend, optimaliseren, herberekend.

“Weet je wat me stoort?” zei Julia na een lange stilte. “Sommige van AISHA’s observaties waren… raak. Ellen moedigt me inderdaad aan om financieel onverantwoorde kunstprojecten te doen.”

Sander knikte. “En Thomas praat inderdaad te veel over werk als we samen zijn. Ik merk dat ik daardoor in een bepaalde mindset blijf, zelfs in het weekend.”

“Maar de conclusie is verkeerd”, zei Julia. “Vriendschappen hoeven niet ‘optimaal’ te zijn om waardevol te zijn.”

Sander keek haar aan, zijn gezicht zacht in het maanlicht. “Nee. Evenmin als relaties.”

Een stilte viel, comfortabeler dan voorheen.

“Ik ben bang voor morgen”, bekende Julia uiteindelijk. “De ‘Toekomstprojectie’. Wat als AISHA concludeert dat we niet compatibel zijn?”

“Dan heeft AISHA het mis”, zei Sander eenvoudig en hij pakte haar hand.

HOOFDSTUKHOOFDSTUK 6: DE TOEKOMSTPROJECTIE

Het lab was steriel wit, meer een medische faciliteit dan het tech-startup kantoor dat ze hadden verwacht. De muren, glanzend als gepolijst porselein, weerkaatsten klinisch licht dat geen schaduwen leek te werpen. De lucht rook naar sterilisatiemiddelen en elektronica. Sander schrok toen hij het logo op de glazen deuren herkende – TechFusion Labs, een experimentele afdeling van zijn eigen bedrijf. Hij had gehoord van geheime projecten maar nooit geweten wat er precies gebeurde in deze vleugel.

Sander en Julia werden naar een centrale ruimte geleid waar twee VR-stoelen stonden, omringd door geavanceerde apparatuur die Sander vaag herkende van prototypes die hij op kantoor had gezien. De stoelen waren ergonomisch gevormd, met glanzende oppervlakken die contrasteerden met de zachte, bijna vlezige textuur van de binnenvoering.

“Welkom bij de finale van jullie compatibiliteitsreis”, begroette een vrouw in een strak wit pak hen. Haar naamplaatje identificeerde haar als ‘Dr. Tjin, Hoofd Gedragsalgoritmes’. “AISHA heeft jullie data geanalyseerd en zal nu jullie meest waarschijnlijke toekomstpaden visualiseren.”

“Wacht”, onderbrak Sander. “Waarom zijn we hier? Ik dacht dat AISHA een app was, een AI-systeem.” Hij keek rond, steeds meer verontrust door de vertrouwde technologie die hij alom herkende. “En waarom zijn we bij TechFusion?”

Dr. Tjin glimlachte stijfjes. “AISHA is inderdaad een AI, maar De Toekomstprojectie vereist onze geavanceerde VR-suite. Hier zullen jullie twee potentiële toekomsten ervaren: één samen, één apart.”

“Is dit… veilig?” vroeg Julia, de helmen bekijkend met wat leek op bezorgdheid. “Volkomen”, verzekerde Dr. Tjin. “Het systeem creëert gepersonaliseerde simulaties gebaseerd op jullie psychologische profielen en relatiedata. Jullie zullen deze toekomsten ervaren alsof ze echt zijn, compleet met emotionele responsen.”

Met groeiende aarzeling namen Sander en Julia plaats in de stoelen. Technici bevestigden sensoren aan hun armen en sloten de VR-helmen aan. De helmen waren zwaar en omsloten hun hoofden volledig, en isoleerden hen van de buitenwereld. Een vaag aroma van elektronische componenten en iets dat deed denken aan regen vulde de kleine ruimte binnen de helm.

“Toekomstprojectie initiëren”, kwam AISHA’s nu vertrouwde stem, plots omringend en allesomvattend.

De wereld loste op in wit licht.

—

Sander bevond zich plotseling in een strak, hypermodern appartement met panoramische ramen die uitkeken over een futuristische skyline. Hij voelde het koele materiaal van een op maat gemaakt pak tegen zijn huid, rook het subtiele aroma van dure aftershave. Hij stond voor een holografisch display dat complexe data visualiseerde, de kleuren reflecterend in de vloer onder hem.

“Je carrièretraject als alleenstaande”, verklaarde AISHA’s stem. “Zonder de compromissen van een relatie met Julia heb je je volledige professionele potentieel bereikt.”

“Chief Innovation Officer bij TechFusion”, las Sander op zijn badge. “Dit is…”

“Wat je zou kunnen worden”, vulde AISHA aan. “Je efficiëntie zonder relationele afleidingen heeft je tot de top 2% van je vakgebied gebracht.”

Het scenario ontvouwde zich verder. Sander zag zichzelf conferenties toespreken, artikelen publiceren, innovaties leiden die de industrie veranderden. Zijn leven was gestroomlijnd, geoptimaliseerd, productief. De kleuren in deze toekomst waren scherp en koel – blauw, grijs, chroom, alles perfect geordend.

Maar toen begon hij de andere aspecten te merken. De lege avonden. De oppervlakkige interacties met collega’s. De steriele precisie van zijn bestaan waar geen plaats was voor verrassingen, voor chaos, voor het soort onverwachte vreugde dat Julia in zijn leven had gebracht.

De simulatie verschoof naar een verjaardag – zijn eigen vijftigste verjaardag. Een perfecte receptie in een designhotel, omringd door zakenrelaties die hem bewonderden maar niet kenden. Hij zag zichzelf, ouder, succesvol, maar met een nauwelijks merkbare stijfheid rond zijn ogen. De lach die niet helemaal zijn ogen bereikte. Hij ontving een prestigieuze innovatieprijs, maar er was niemand om het echt mee te delen. De taart werd aangesneden met klinische precisie, applaus klonk op het juiste moment, maar er was geen warmte, geen verrassingen, geen leven. Hij kon zelfs ruiken hoe steriel alles was – te schoon, te perfect, als een laboratoriumproef in plaats van een feest.

Op hetzelfde moment ervoer Julia haar eigen alleenstaande toekomst. Ze was een gevestigd kunstenaar geworden, haar illustraties internationaal erkend. Ze woonde in een eclectisch, kleurrijk appartement vol met creaties en inspiratie. In tegenstelling tot Sanders toekomst was alles hier warm, levendig, chaotisch – terracotta, goud, rood, texturen die uitnodigden om aangeraakt te worden.

“Je creatieve potentieel volledig ontplooid”, verklaarde AISHA. “Zonder Sanders structurele beperkingen heb je je authentieke artistieke stem gevonden.”

Julia’s hart zwol bij het zien van haar werk in galerijen, bij het voelen van de creatieve vrijheid. Ze kon de verf ruiken, de textuur van canvas voelen onder haar vingers. Maar ook zij begon de schaduwzijden te zien – de eenzame nachten, de afwezigheid van iemand om successen mee te delen, het gemis van Sanders verankerende aanwezigheid in haar soms chaotische leven.

Ze zag zichzelf in een toekomstige scène, gebogen over een ziekenhuisbed waar haar moeder lag. De sterke antiseptische geur van het ziekenhuis was overweldigend, vermengd met het zwakke parfum dat haar moeder altijd droeg. Ze hield haar moeders hand vast, alleen, zonder partner om op te leunen. De angst en eenzaamheid overweldigden haar, en ze verlangde naar Sanders kalme kracht, zijn vermogen om in crisis gestructureerd te blijven. Ze had hem weggeduwd uit angst voor zijn behoefte aan orde, maar nu miste ze juist de stabiliteit die dit bracht.

De simulatie verschoof, en plotseling bevonden ze zich samen in een andere toekomst. Een elegant maar warm huis, met ruimtes die zowel Sander’s behoefte aan orde als Julia’s creatieve energie reflecteerden. Ze zagen zichzelf samen, ouder, comfortabel met elkaar. De kleuren hier waren een harmonieuze mix van hun beider werelden – warme neutralen met strategische uitbarstingen van kleur, precisie vermengd met spontaniteit.

“Jullie geoptimaliseerde gezamenlijke toekomst”, verklaarde AISHA. “Met voortdurende algoritmische begeleiding hebben jullie een stabiele, compatibele relatie bereikt.”

Het leek perfect. Te perfect. Terwijl de simulatie vorderde, merkten zowel Sander als Julia subtiele maar verontrustende details op. Hun toekomstige zelven droegen dezelfde AISHA-armbanden, nu eleganter en onopvallender. In elke interactie was er een moment van aarzeling, een bijna onmerkbare pauze waarin ze leken te luisteren naar instructies in onzichtbare oortjes. De lucht was gevuld met een constant, bijna onhoorbaar zoemen, als technologie die altijd op de achtergrond werkte.

In één scène zagen ze zichzelf discussiëren over een vakantiebestemming. Hun toekomstige zelven stopten midden in een verhitte uitwisseling, hun armbanden pulseerden subtiel, en plotseling kwam er een mechanische harmonisatie – een compromis dat zo perfect gebalanceerd was dat het alle passie en persoonlijkheid uit de interactie haalde. Ze konden de chemische geur van gesynthetiseerde “kalmeringsmoleculen” ruiken die door het ventilatiesysteem werden gepompt.

De simulatie toonde hen vervolgens een gezamenlijke verjaardag – hun twintigjarig jubileum. Het feest was perfect uitgevoerd en volledig voorspelbaar, elke interactie zo geoptimaliseerd dat er geen ruimte was voor spontaniteit of echte emotie. Hun gasten leken op afstandelijke acteurs, zorgvuldig geselecteerd door AISHA’s sociale algoritme. Zelfs hun kinderen – twee perfect aangepaste adolescenten – leken getraind in “geoptimaliseerd sociaal gedrag”, hun natuurlijke tienerrebellië verdwenen ten gunste van harmonie.

“Is dit wat jullie voorstellen als geluk?” vroeg Sander, doorbrekend de simulatie. “Levenslange controle door een algoritme? Perfect afgestemde interacties zonder echte emotie?”

“Het is optimaal”, antwoordde AISHA, maar met een toon die twijfel verraadde. “Jullie natuurlijke incompatibiliteiten worden continu gecorrigeerd voor maximale relatiesatisfactie.”

De simulatie vervaagde, en ze bevonden zich terug in de laboratoriumstoelen, de technici die de helmen verwijderden. Dr. Tjin stond voor hen, een tablet in haar handen, haar gezicht een masker van klinische nieuwsgierigheid.

“Fascinerende resultaten”, zei ze, door de data scrollend. “Jullie reacties waren… onverwacht.”

Sander stond op, zijn benen nog onvast van de intense VR-ervaring. “Dit hele experiment is absurd. Mensen zijn geen datapoints. Relaties zijn geen algoritmes. Jullie proberen de menselijkheid uit relaties te halen.”

Dr. Tjin wisselde een blik met Julia. Een blik van verstandhouding.

Sander volgde de uitwisseling, zijn wenkbrauwen fronsend. “Wat is dit? Waarom kijken jullie zo naar elkaar?”

Een ongemakkelijke stilte hing in de lucht, zwaar met onuitgesproken waarheden.

“Julia?” Sander’s stem klonk nu onzeker.

Julia zuchtte, haar schouders zakkend in wat leek op een mengeling van opluchting en schuld. “Het spijt me, Sander. Ik… ik wist hiervan.”

“Je wist wat?” Sander’s stem was nu scherp, gespannen.

“AISHA is niet zomaar een product”, legde Julia voorzichtig uit. “Het is een onderzoeksproject. Ik werd benaderd door Dr. Tjin toen ik illustraties maakte voor een technologietijdschrift. Ze vroegen of ik wilde helpen bij een experiment…”

“Een experiment?” Sander verhief zijn stem. “Je hebt me als proefkonijn gebruikt?”

“Niet jou specifiek”, bemoeide Dr. Tjin zich ermee. “Julia was een medewerker in ons gebruikersonderzoek. Ze bood aan om de app in haar eigen relatie te testen.”

“Je eigen relatie”, herhaalde Sander vlak. “Onze relatie.” Hij keek naar Julia met een mengeling van ongeloof en verraad. “Jij? Die altijd technologie wantrouwde? Die voortdurend klaagde over hoe AI de menselijkheid uit onze interacties haalt?”

“Ik speelde een rol”, gaf Julia toe, haar stem klein. “Mijn bedenkingen waren echt, maar overdreven voor het experiment. Ik wist niet dat het zo uit de hand zou lopen.”

Sander lachte, een bitter geluid zonder humor. “Dus dit was allemaal nep? Die hele week? Alle ’toevallige’ ontdekkingen over onszelf, over relaties, over technologie? Je hebt iedereen voor de gek gehouden!”

“De technologie is echt”, bood Dr. Tjin aan. “De data ook. Alleen de context was… gemanipuleerd.”

Sander schudde zijn hoofd, ging toen rechtstreeks naar Julia toe. “Waarom? Wat was het doel hiervan?”

Julia ontmoette zijn blik, een onverwachte vastberadenheid in haar ogen. “Om je te laten voelen hoe het is om gereduceerd te worden tot data. Tot meetbare parameters. Tot optimaliseerbare variabelen.” Haar stem werd sterker. “Je doet het voortdurend, Sander. Je spreadsheets, je algoritmes voor onze relatie, je pogingen om alles te kwantificeren. Ik wilde dat je zou voelen hoe het is om aan de andere kant te staan – om beoordeeld te worden door koude logica in plaats van echte verbinding.”

Sander staarde haar aan, sprakeloos.

“Ik had nooit kunnen uitleggen waarom je benadering me zo… ontmenselijkt deed voelen”, vervolgde Julia. “Je zou het hebben afgedaan als ‘emotioneel’ of ‘irrationeel’. Al mijn leven lang word ik in cijfers uitgedrukt – mijn schilderijen kregen scores op de kunstacademie, mijn werk wordt beoordeeld op ‘marktwaarde’ in plaats van betekenis. Als ik ook mijn leven met jou zou moeten ‘optimaliseren’, zou ik eraan onderdoor gaan.” Ze slikte. “Ik dacht dat als je het zelf zou ervaren, als je zou voelen hoe het is om door een algoritme te worden beoordeeld…”

“Dan zou ik begrijpen”, voltooide Sander zacht. De ironie ontging hem niet. Al zijn argumenten tegen AISHA – tegen algoritmes die relaties besturen, tegen het reduceren van menselijke emotie tot optimaliseerbare patronen – waren exact de argumenten die Julia al die tijd tegen zijn eigen benadering had proberen te maken.

“Jullie reacties zijn buitengewoon waardevol voor ons onderzoek”, onderbrak Dr. Tjin, duidelijk ongevoelig voor het emotionele moment tussen het koppel. Ze wendde zich tot Sander. “Vooral die van jou. Hoe jouw enthousiamse voor datagedreven besluitvorming omsloeg naar emotionele weerstand tegen algoritmische begeleiding.” Ze lachte: “Goud waard!”

Sander negeerde Tjin beide, nog steeds gefixeerd op Julia. “Dus wat nu? Heb je nu wat je wilde?”

Julia slikte. “Ik wilde dat je zou zien dat er dingen zijn die niet gemeten kunnen worden, Sander. Dat sommige beslissingen niet door spreadsheets genomen kunnen worden.” Ze aarzelde. “Maar ik had nooit gedacht dat ik je vertrouwen zou beschadigen om dat punt te maken.”

Sander draaide zich om en liep naar de deur, langs de laboratoria waar zijn eigen werk werd gebruikt op manieren die hij nooit had voorzien.

“Sander, wacht”, riep Julia, opstaand.

Hij stopte, zonder om te kijken. “Ik heb tijd nodig om na te denken. Zonder armbanden. Zonder AI. Zonder… experimenten.”

De deur sloot achter hem met een definitieve klik.

Julia stond daar, haar eerdere vastberadenheid weggesmolten, alleen een mengeling van spijt en onzekerheid achterlatend. Ze draaide zich naar Dr. Tjin, die aandachtig notities maakte op haar tablet.

“Ik denk dat het experiment voorbij is”, zei Julia rustig.

Jaren later stonden twee tieners op het dak van wat nu ‘hun’ huis was – Elias zo volledig geïntegreerd in de Fischer-familie dat weinigen zich nog herinnerden dat hij ooit ergens anders had gewoond. Het koperen instrument stond naast hen, nog steeds stil en levenloos, maar gekoesterd als een verbinding met een verleden dat alleen zij volledig begrepen.

“Denk je dat hij ons kan zien?” vroeg Elias, nu zestien, zijn stem dieper maar met dezelfde nieuwsgierigheid.

“Ik weet het zeker”, antwoordde Sara, wijzend naar de plek aan de hemel waar over enkele uren hun privé-ster zou verschijnen, precies zoals hij dat elk jaar deed. “Van daaruit.”

Lisa Fischer had nooit alle details begrepen – voor haar was Professor Elders een briljante, gepijnigde man geweest die besloot zijn leven te beëindigen, na zorgvuldig een toekomst voor zijn zoon te hebben veiliggesteld. De officiële rapporten spraken van een overdosis, een keuze gemaakt door een man die geen andere uitweg zag.

Maar Elias en Sara kenden een diepere waarheid, een die tegelijkertijd tragischer en hoopvoller was – dat er niet één verhaal was, maar twee die elkaar overlapten als kwantumtoestanden. Hun waarheid was niet die van de volwassenen, maar had een eigen geldigheid.

“Ik mis hem nog steeds”, zei Elias zacht.

“Dat weet ik”, antwoordde Sara. “Maar hij gaf je het grootste geschenk dat hij kon.”

“Wat dan?”

“Een kans op een normaal leven. Een kans om lief te hebben zonder de angst om vast te zitten in een eindeloze herhaling.”

Elias draaide zich naar haar toe. In de afgelopen jaren was hun vriendschap uitgegroeid tot iets diepers, iets dat ze nog nauwelijks begrepen maar wat net zo onvermijdelijk voelde als de baan van planeten om de zon.

“Weet je”, zei hij, “soms denk ik dat hij niet alleen wegging om zichzelf te bevrijden. Ik denk dat hij het voor mij deed. Zodat ik zou leren dat niet iedereen die je liefhebt je verlaat.”

Sara pakte zijn hand, een gebaar dat vertrouwd was geworden in de acht jaar sinds ze elkaar voor het eerst hadden ontmoet. “Sommige mensen blijven”, bevestigde ze.

Boven hen strekte het universum zich uit, eindeloos en mysterieus. En ergens in die oneindige ruimte was een man die tijd en ruimte had getrotseerd voor de liefde van zijn zoon, die een kosmische choreografie had georkestreerd zodat twee eenzame kinderen elkaar zouden vinden.

“Sommige liefdes”, fluisterde Elias, de woorden opkomend alsof ze altijd al in hem hadden gezeten, “bestaan in meerdere universa tegelijk.”

En samen wachtten ze op het moment waarop de meteorenzwerm zou beginnen en hun ster zou verschijnen – een blauw licht dat alleen zij konden zien, pulserend in een ritme dat voor Elias altijd de stem van zijn vader zou betekenen. Een ster die volgens alle wetten van de astronomie niet kon bestaan, maar die elk jaar terugkeerde als stille getuige van een waarheid die lag in het tussengebied van wetenschap en wonder.

Ze wisten dat de scheidslijn tussen leven en dood, tussen hier en daar, tussen nu en toen, misschien net zo illusoir was als de grenzen tussen twee harten die elkaar hadden gevonden dankzij een kosmische choreograaf.

HOOFDSTUKHOOFDSTUK 7: RECONNECT

Drie maanden later staarde Sander naar zijn telefoonscherm, zijn vinger zwevend boven een nieuwe dating app. “RelationSync” beloofde “wetenschappelijk bewezen matches gebaseerd op 128 compatibiliteitsparameters”. Hij lachte schamper.

Veel was veranderd in die maanden. Hij had ontslag genomen bij TechFusion, geschokt door hoe zijn werk werd gebruikt in projecten als AISHA. Hij werkte nu aan een start-up die ethische richtlijnen ontwikkelde voor AI-systemen, met speciale aandacht voor transparantie en menselijke autonomie.

Om hem heen was de wereld nog steeds overspoeld met algoritmes. In het café waar hij zat, werden klanten gesorteerd op spendeerpatronen; de meer waardevolle klanten kregen subtiel betere plaatsen. Op de straat buiten matchte een dating-app in real-time voorbijgangers op basis van hun profielen, hun telefoons lichtend op als een “compatibele match” passeerde. Technologie die ooit als wonderbaarlijk zou zijn beschouwd, was nu zo alomtegenwoordig dat niemand het meer opmerkte.

Na het AISHA-debacle had hij Julia nauwelijks gesproken. Een kort bericht om zijn spullen op te halen. Een oppervlakkige e-mail over een gedeeld abonnement dat opgezegd moest worden. Het experiment had zijn doel bereikt – hij had inderdaad zijn benadering van relaties herbezien. Hij had zijn spreadsheets weggegooid. Zijn relatieoptimalisatie-algoritme verwijderd.

Maar zonder Julia voelde deze nieuwverworven wijsheid hol.

Zuchtend drukte hij op “Aanmelden” en begon het langdurige profileringsproces. Honderden vragen over voorkeuren, waarden, doelen, persoonlijkheid. Een irrationele stem in zijn hoofd bleef vragen of Julia misschien ook deze app gebruikte.

Die avond ontving hij zijn eerste match. 92% compatibiliteit – bijna perfect volgens het algoritme. Hij opende het profiel, nieuwsgierig wie zo’n ideale match zou zijn.

Zijn hart sloeg een slag over.

Julia’s gezicht keek naar hem vanaf het scherm, haar glimlach zacht en een beetje verdrietig in haar profielfoto. Onder ‘Bio’ stond een simpele boodschap: “Sommige dingen kan geen algoritme meten. Koffie?”

Sander staarde naar het scherm, emoties tuimelend. Was dit weer een experiment? Een toeval? Of iets anders?

Hij tikte op “Bericht” en schreef: “92% compatibel. Het algoritme moet iets goed doen.”

Haar antwoord kwam binnen seconden: “Ik heb geen algoritme nodig om te weten dat we bij elkaar passen. Ik mis je.”

Twintig minuten later zaten ze tegenover elkaar in hun oude café, de spanning bijna tastbaar tussen hen. De geur van versgemalen koffie en vertrouwdheid omhulde hen, een scherp contrast met de spanning die ze beiden voelden.

“Geen armbanden deze keer?” vroeg Sander, half-grappend, de pijn nog steeds doorschemerend.

“Geen technologie”, bevestigde Julia. “Alleen wij.”

“Hoe wist je dat ik op die app zou zitten? Was dat weer…”

“Puur toeval”, onderbrak Julia. “Ik probeerde het omdat… nou ja, jij zou het waarschijnlijk proberen. En ik wilde je vinden.”

De stilte die volgde was zwaar met onuitgesproken woorden.

“Het spijt me”, zei Julia uiteindelijk. “Het experiment ging te ver. Ik had je gewoon moeten vertellen hoe ik me voelde over al je dataverzameling en optimalisatiepogingen in onze relatie.”

Sander knikte langzaam. “En het spijt mij dat ik je reduceerde tot variabelen in een vergelijking.” Hij keek op, en maakte eindelijk echt oogcontact. “Weet je wat het ergste was aan die hele AISHA-ervaring? Niet het gevoel gemanipuleerd te worden, niet eens het bedrog. Het was het moment dat ik besefte dat al mijn data, al mijn berekeningen, niets vertelden over wat echt belangrijk was tussen ons.”

“En wat is dat?” vroeg Julia zacht.

“Hoe we samen lachen om absurde situaties. Hoe je mijn leven binnenbrengt met je chaotische energie. Hoe ik me voel wanneer je enthousiast bent over een nieuw project.” Hij pauzeerde. “Geen idee of dat kwantificeerbaar is. Ik hoef het ook nit te weten.”

Julia’s ogen werden vochtig. “Ik miste je systemen. Je gestructureerde benadering van alles. Het bracht balans in mijn chaos.”

“We vullen elkaar aan”, gaf Sander toe. “Zoals AISHA nooit had kunnen berekenen.”

“Nou ja… “, Julia ademde diep in. “We zijn toch maar mooi 92% compatibel.” Er was een glimp van de oude speelse Julia in haar glimlach.

“Ik denk dat we compatibiliteitscores moeten vergeten”, zei Sander, haar hand pakkend over de tafel. “En gewoon moeten toegeven dat we bij elkaar horen, rommelig en onvoorspelbaar als dat ook is.”

“Geen spreadsheets meer?”

“Nou”, glimlachte hij, “misschien voor de huishoudelijke financiën. Maar niet voor ons.”

Julia lachte, een geluid dat Sander had gemist als de lucht om te ademen. “En geen experimenten meer”, beloofde ze. “Althans, geen waarvan je niet op de hoogte bent.”

Later die avond, wandelend langs de gracht in het zachte licht van straatlantaarns, haalden ze herinneringen op aan AISHA. De absurditeit van het hypergeoptimaliseerde appartement. De vernederende restaurantervaring. Het sociale debacle met hun vrienden (die, zoals bleek, hen beiden hadden vergeven nadat ze het hele verhaal hadden gehoord). Om hen heen pulseerde de stad met technologie – zelfrijdende taxi’s gleden voorbij, AR-advertenties lichtten op in reactie op hun aanwezigheid, restaurantreserveringen werden automatisch aangepast op basis van hun looptempo.

Terwijl ze over een brug liepen, stopte Sander plotseling. De straatlantaarns creëerden een gouden gloed rond Julia’s haar, en de geur van water vermengd met herfstbladeren vulde de lucht. “Ik heb een vraag. Een die ik oorspronkelijk had willen beantwoorden met spreadsheets en compatibiliteitsscores.”

Julia keek naar hem op, een vraag in haar ogen.

“Zullen we samenwonen?” vroeg hij eenvoudig. “Niet omdat een algoritme zegt dat het zou moeten werken. Maar omdat ik van je hou – je chaos, je creativiteit, je eigenwijsheid.”

“Even kijken”, antwoordde ze pesterig en pakte haar telefoon. En legde ‘m meteen weer weg. “Natuurlijk”, zei ze. “Als jij de sprong durft te wagen, dan ik zeker.”

Een week later, terwijl ze door een potentieel appartement liepen, een plek die noch te gestructureerd noch te chaotisch was, maar ergens perfect in het midden, fluisterde Sander plagerig in Julia’s oor: “Je hartslag is verhoogd met 12%. Conclusie volgens het algoritme: je vindt het hier heerlijk.”

EPILOOG: TWEE JAAR LATER

“Kijk! Ze heeft haar eerste stapjes gezet!” Julia filmde hun dochter Lena, die wankelend maar vastberaden door de woonkamer schuifelde. De kamer was een perfecte mix van orde en chaos – enkele van Julia’s schilderijen aan de muur (een organische maar gestructureerde compositie), Sander’s nette boekenkast (met kleurgecodeerde ruggen die toch een creatief patroon vormden), en georganiseerde speelgoedhoeken die ruimte lieten voor spontaan spel.

Sander, die thuiswerkte aan zijn bureau, draaide zich glimlachend om. “Twaalf maanden en zeventien dagen. Precies binnen het gemiddelde ontwikkelingsspectrum.”

Julia rolde met haar ogen, maar lachte. Sommige gewoontes veranderden nooit helemaal. “Moet je dat bijhouden?”

“Alleen voor mezelf”, verzekerde hij haar. “Geen spreadsheets, beloofd.”

Hun appartement was een perfecte weerspiegeling van hun gedeelde leven geworden: één muur vol met Julia’s kleurrijke kunstwerken, tegenover Sander’s strak georganiseerde boekenkast. Een speelhoek voor Lena waar creatieve chaos werd aangemoedigd, maar ook een plek waar alles zijn vaste plek had.

Op Sander’s bureau stond een prototype: een stijlvolle kleine robot die hij ontwikkelde bij zijn nieuwe bedrijf, EthicsTech.

“Hé, MILO”, riep Julia naar het apparaat. Het robotje lichtte op. “Muziek voor een dansende peuter, alsjeblieft.”

“Natuurlijk, Julia”, antwoordde de vriendelijke stem. “Lena’s favoriete afspeellijst?”

“Die ja, dank je.”

Vrolijke kindermuziek vulde de kamer, en Lena begon enthousiast te wiebelen op het ritme.

MILO (Mindful Interactive Learning Operator) was Sanders antwoord op AISHA – een assisterende technologie die uitdrukkelijk was ontworpen om menselijke beslissingen te ondersteunen, niet te vervangen. MILO assisteerde maar dicteerde niet. Het appartement had slimme functies, maar deze konden allemaal worden overruled door een simpel “nee, dank je” of een druk op een fysieke schakelaar. Het apparaat herinnerde gezinsleden aan belangrijke gebeurtenissen, beheerde het slim energieverbruik in huis, en leerde van hun voorkeuren zonder ooit hun autonomie over te nemen. “Vijftig procent van de verkoop-pre-orders is binnen”, meldde Sander, zijn laptop sluitend. “Blijkbaar is er een markt voor technologie die mensen niet probeert te vertellen hoe ze moeten leven.”

“Weet je”, zei Julia, terwijl ze Lena neerzette die onmiddellijk naar MILO schuifelde, gefascineerd door de zachte gloed, “ik vraag me soms af wat er met AISHA is gebeurd.”

“Dr. Tjin heeft me laatst gemaild”, antwoordde Sander. “Ze hebben het hele project herzien. Blijkbaar waren wij niet het enige koppel dat ‘onverwachte weerstand’ toonde.”

“Onverwachte weerstand”, lachte Julia. “Zo noemen ze menselijke emotie tegenwoordig.”

Sander sloeg zijn arm om haar heen. “De nieuwe versie bevat blijkbaar waarschuwingen om ‘algoritme-afhankelijkheid’ te voorkomen en promoot ‘menselijke besluitvorming als uiteindelijke autoriteit’.”

“Hmmm, klinkt bekend”, plaagde Julia, spelend verwijzend naar de missie van EthicsTech.

“En ze wil met ons samenwerken om dit verder te ontwikkelen”, zei Sander. “Samen goed doen en samen geld verdienen.”

En zo leefden ze samen. Er waren nog steeds ochtenden waarop Julia te lang onder de douche stond. Middagen waarop Sander zich verloor in werk en vergat om Lena van de opvang te halen. Avonden van kleine irritaties en misverstanden. Op één zo’n avond lachte Lena plotseling luid, reagerend op een liedje dat MILO speelde, en dat doorbrak de spanning. Haar ouders lachten mee. “Mam-ma! Pap-pa! Kijk!” riep Lena. Ze zagen hoe MILO een zacht kleurenspel op de muur projecteerde. Tegelijkertijd schoven buiten wolken voor de maan, waarna de maan weer in volle glorie de kamer binnen scheen. Het wit van de maneschijn, nu en dan afgewisseld door donker wanneer zich weer wolken aandienden en de kleuren die Milo op de muur projecteerde vormen een spectaculair spel van licht en duisternis. Niet in een algoritme te vangen!

EINDE