Volgens mij bedoelt de maker (Over Squid Game – Uren met Netflix 7)

De Netflix-serie Squid Game wordt wel gezien als een aanklacht tegen het kapitalisme en het ongebreidelde streven naar meer, meer, meer, tegen de doorgeslagen competitiedrang en tegen de ongelijkheid die hier het gevolg van is – en er in het ergste geval zelfs toe kan leiden dat mensen in de schulden raken en dan maar moeten proberen daaruit te komen). Maar je kunt het ook opvatten als een politiek pamflet voor democratie.

Want – SPOILER! – wint hoofdrolspeler (Seong Gi-hun, nummer 465 – foto) niet de ene na de andere ronde? En is hij niet het prototype van een democraat? D.w.z. geneigd tot overleg, humaan en solidair met de zwakkeren (de oude man). En gaat de maffiose Jang Deok-su (nummer 101, met z’n slangentattoo’s) niet ten onder? De crimineel die niets met Seong Gi-hun gemeen heeft. Nou ja, ze hebben allebei gokschulden, maar dat is ook alles: Jang Deok-su is een asociale crimineel, die liever bevelen uitdeelt dan een inspraak toelaat. Een autocraat als het hem zo uitkomt, die een kliek om zich heen verzamelt als hij daardoor sterker staat. Maar zijn motieven zijn door en door egoïstisch. Hij gebruikt mensen, laat zijn teamgenoten net zo makkelijk weer vallen.

Volgens mij bedoelt de maker van Squid Game dat tenminste. Dat gevoel houd ik eraan over. Alleen kan ik dat niet staven aan de hand van de uitkomsten van de spelen. Zie de tabel onderaan. Hierin is onderscheid gemaakt tussen individuele spelen en teamspelen en tussen behendigheidsspelen en geluksspelen.

Je zou verwachten dat als Squid Game een pleidooi voor democratie was, het democratische team van speler 465 glansrijk zou winnen van het autocratische team van speler 101. Maar dat gebeurt niet: er is maar één teamspel, het touwtrekken in ronde 3. Duidelijk is wel dat de democraten een heel andere aanpak kiezen dan de autocraten. Democratisch touwtrekken gaat gepaard met overleg, een plaats voor de zwakkeren (vrouwen, de oude man) en ruimte voor initiatief en originaliteit (de stap vooruit). Autocratisch touwtrekken gaat met brute kracht. Maar in deze ronde spelen de twee teams niet tegen elkaar, en wordt het dus geen klinkklare overwinning voor de democratie.

De volgende keer dat Seong Gi-hun zich tijdens een spel van zijn beste, humane kant kan laten zien is daarna, in ronde 4, tijdens het knikkeren tegen een directe tegenstander. Maar uitgerekend in die ronde doe hij dat niet en speelt hij vals – tegen zijn eigen geweten in, maar toch. (De gewetenloze Jang Deok-su speelt tijdens deze ronde volgens de spelregels en wint. Hij wordt er niet sympathieker op, maar je kunt hem eigenlijk niets kwalijk nemen.) Wel laat Seong Gi-hun zich in de laatste ronde van zijn humane kant zien, als hij wil stoppen met het inktvisspel, terwijl hij makkelijk kan winnen er met de 45,6 miljard won (33 miljoen euro vandoor kan gaan. Toch nog een bevestiging dat hij het beste voor heeft met zijn medemensen, en dat mijn sympathie terecht bij hem lag.

Maar de vraag blijft: waarom Seong Gi-hun en zijn democratische team niet ook een keer laten winnen van de criminele kliek? Of gelooft de maker dat een democratie te kwetsbaar is om zichzelf goed te verdedigen?