In de Blauwe Tempel (over Europa)
De Blauwe Tempel is niet de titel van een nooit uitgegeven Kuifjealbum, maar een grote ruimte in het logegebouw van de Amsterdamse vrijmetselaars. Gisteren was daar de bijeenkomst Europees buitenlandbeleid: de EU als verdedigingsunie’ met als sprekers oud-diplomaat Ron Keller, oud-diplomaat en Prof. Henri de Waele (RUN).
Een boeiende bijeenkomst. Wat bij mij is blijven hangen:
Na 1945 was er veel enthousiasme voor Europese samenwerking. Er waren plannen voor een Europese defensiegemeenschap en zelfs een Europese politieke unie. Deze ambitieuze ideeën strandden echter door nationale belangen en angst voor verlies van soevereiniteit. In plaats daarvan richtte Europa zich op economische integratie.
In de jaren ’90, na de val van de Berlijnse Muur, leek er weer ruimte voor verdere politieke samenwerking. Het Verdrag van Maastricht introduceerde een gemeenschappelijk buitenlands- en veiligheidsbeleid. Maar de resultaten waren beperkt. Europese landen bleven verdeeld over belangrijke kwesties.
Enkele voorbeelden van mislukte Europese samenwerking:
– In 2008 konden de EU-landen het niet eens worden over toetreding van Oekraïne tot de NAVO. Dit gebrek aan eenheid gaf Rusland de ruimte om later Oekraïne binnen te vallen.
– Europa faalde in het ontwikkelen van een gezamenlijk migratiebeleid, ondanks de demografische uitdagingen waar het continent voor staat.
– Op economisch gebied is de interne markt nog steeds niet voltooid. Er zijn nog veel nationale barrières.
Maar er zijn ook positieve ontwikkelingen. Zeker wel:
– Europa heeft een belangrijke rol gespeeld bij internationale sancties tegen landen als Iran.
– Er zijn succesvolle gezamenlijke militaire missies geweest, bijvoorbeeld op de Balkan.
– De EU heeft een vredesfaciliteit opgericht om militaire operaties te financieren.
Europa moet volgens Keller investeren in defensie, klimaat en digitalisering. Dit vereist grote uitgaven. De huidige begrotingsregels, zoals een maximaal tekort van 3%, zijn daarvoor te streng. Er moet ruimte komen voor hogere overheidsschulden, zolang die op termijn houdbaar blijven.
De grootste uitdaging voor Europa is volgens hem of het lukt om eensgezind op te treden. Alleen dan kan het continent een relevante speler blijven op het wereldtoneel. Keller pleit voor verdergaande Europese integratie, inclusief een vorm van Europese regering. Zonder zo’n stap dreigt Europa gemarginaliseerd te worden in een wereld die gedomineerd wordt door de grootmachten VS en China.
Mee eens.
N.B. Bovenstaande tekst is deels AI-gegenereerd en niet geverifieerd door de sprekers. Ik kan er dus niet helemaal voor instaan dat deze weergave recht doet aan hun presentaties. Maar denk het wel.