Rechts en links (Zomaar wat definities)
Wat is rechts en wat links? Het onderscheid is de laatste jaren vervaagd, door de consenspolitiek van Paars, de nieuwe politiek van Fortuyn en de nog nieuwere politiek van zijn nazaten. Maar er is natuurlijk wel nog verschil. Rechts is vooral: gericht op het individu, waarbij wetgeving vooral dient om individueel gedrag bij te sturen. Links is vooral gericht op maatschappelijke omstandigheden. En op wetgeving die diezelfde omstandigheden moet verbeteren.
Ga maar na. “Als je een dief z’n hand afhakt, steelt ie nooit meer. En je schrikt andere dieven af”, zo redeneert iemand die (erg) rechts is. “Maar hoe komt het dan dat zo veel mensen toch stelen – en juist in landen met een strenge wetgeving?” vraagt iemand die links is zich af. “Toch zeker omdat mensen daar in armoede leven en tekort komen. Niet omdat ze slecht zijn, maar omdat ze arm zijn. Zorg voor een rijkere en betere wereld, en de misdaad neemt af.”
In meer gepolariseerde tijden wordt vaak gedaan alsof de kloof tussen links en rechts onoverbrugbaar is. Maar dat hoeft natuurlijk niet zo te zijn. Rechts is vooral op de korte termijn gericht (Stijgt de misdaad? Meer politie! Meer cellen! Zwaardere straffen!). Links heeft vooral oog voor de lange termijn (Stijgt de misdaad? Meer scholing! Een rechtvaardiger inkomensverdeling! Hogere uitkeringen!). De twee hoeven elkaar niet te bijten – je kunt vaak op twee fronten tegelijk werken. Zie Paars 1: linkse idealen en rechts pragmatisme kunnen gelijk opgaan.
Het geeft pas problemen als er niet genoeg geld is om ‘en cellen bij te bouwen ‘en alle mooie begrotingsvoorstellen van het ministerie van Onderwijs te honoreren. Dan moet er gekozen worden tussen links idealisme en rechts pragmatisme, en komen de twee tegenover elkaar te staan. Daarom is het ook begrijpelijk dat de rechtse Gerrit Zalm juist in een magere tijd als deze samenwerking met de PvdA in een volgend kabinet uitsluit. Niet zozeer vanwege de onoverbrugbare ideologische verschillen, maar omdat het budgettair onverantwoord is. Oftewel, zoals iemand die links is zou zeggen: “Gerrit Zalm is niet slecht, hij zit alleen krap bij kas.”