De beroepsherinneraar

Sterke verzameling verhalen en (vooral) essays van Anil Ramdas, postuum verschenen in 2017. Volgens de bezorgers hebben de stukken ‘Ramdas’ liefde voor de mensen die hij beschrijft, het land dat hij bezoekt, het onderwerp dat hij ter hand neemt’ met elkaar gemeen. Ik zie hem eerder als iemand die eerder door nieuwsgierigheid dan door liefde werd gedreven. Meer een rationalist dan een gevoelsmens, zal ik maar zeggen. Zijn tragiek was dat hij – juist hij, die zeer kritisch was over allochtonen – in het post-Furtuyntijdperk als een soort opperallochtoon werd weggezet. Ik weet niet of die discriminatie de reden is dat hij een einde aan zijn leven heeft gemaakt, maar het zal zeker hebben meegespeeld. Eeuwig zonde, want wat was hij origineel en scherp.

Citaat: “Een gedeeld slachtofferschap is erg stimulerend voor een collectieve identiteit. Slachtoffers veronderstellen namelijk een toestand van oorlog, waarin de vraag belangrijk wordt wie je bent en bij wie je hoort. Daartegenover bestaat een toestand waarin de groepsidentiteit niet belangrijk is. Die toestand heeft een naam: vrede. In vredestijd ben je niet in verzet en niet in oppositie en hoef je je niet groepsgewijs te verweren tegen de ander. In vredestijd is de vraag wie je bent en waar je vandaan komt minder interessant, en kun je je bezighouden met de vraag wie je wilt worden en waar je naar toe gaat. Dáár ligt een taak voor de culturele instellingen. In plaats van de allochtonen te smoren in hun herinneringen en hun traditie, die van buiten zo romantisch en idyllisch lijkt, zouden ze de omstandigheid kunnen scheppen waarin de culturele achtergrond overbodig wordt. De allochtonen hebben een achterstand, inderdaad. Ze worden miskend en genegeerd. Maar juist daarom hebben ze al hun tijd en energie nodig, niet voor de vorming van hun identiteit, maar voor de vorming van hun karakter.”

En nog een: “Dat is cultuur: het maken van omwegen, het vermijden van confrontaties, het bedwingen van emoties.”