Howe Gelb houdt het bewust imperfect

Eerder dit jaar heeft Howe Gelb met zijn band Giant Sand het juichend ontvangen album ‘Heartbreak Pass’ uitgebracht, waarop niemand minder dan Ilse de Lange en J.B. Meijers van de Common Linnets meedoen. Gelb hoor je er niet over. Hij maakt het zichzelf liever niet te makkelijk, zo bleek tijdens een optreden in de Waalse Kerk in Amsterdam.

Hee, Howe Gelb is zoek. Daarnet zat hij nog achter de piano op het podium van de Waalse Kerk aan de wallen in Amsterdam. Nu is hij midden in een nummer de coulissen in gevlucht. Daarnet zong hij nog ‘Funny How Time Slips Away’ van Willie Nelson, en nu is hij zelf weggeglipt. Zou er iets aan de hand zijn? Nee, toch niet. Doodleuk klimt Gelb na enkele minuten weer het podium op en vervolgt hij zijn optreden.

Ik weet zelf ook niet wat er gaat gebeuren tijdens een concert, heeft Gelb even van tevoren gezegd. “Ik heb geen setlist, geen vaste routine. Ik laat me erg leiden door de omstandigheden – door het weer bijvoorbeeld, door de ruimte waarin ik optreed en door stemming van de avond. Improvisatie is voor mij belangrijk.” De ene keer kan Gelb wat akkoorden op zijn piano of gitaar pingelen terwijl hij voor zich uit prevelt, de andere keer kan hij juist weer meeslepend musiceren. Je weet het nooit met hem. Vanavond wordt het geduld van de bezoekers nu en dan ook op de proef gesteld, maar Gelb weet zijn neiging om de anti-ster uit te hangen te bedwingen.

Toegankelijke nummers

Echt makkelijk maakt Gelb het zichzelf en zijn publiek niet. Hij heeft eerder dit jaar met zijn band Giant Sand een nieuw album uitgebracht, ‘Heartbreak Pass’, en ieder ander zou dit optreden hebben aangegrepen om dat te promoten. Helemaal omdat het album bijzonder goed is ontvangen door de internationale muziekpers en toegankelijk nummers bevat die het live geweldig doen zoals ‘Now and Then’. En ook omdat op het album niemand minder dan Ilse de Lange en J.B. Meijers van de Common Linnets meedoen. Maar Gelb rept niet over het album.

Liever speelt hij covers van artiesten die hij bewondert, zoals ‘Thousand Kisses Deep’ van Leonard Cohen en ‘I Always Get Lucky With You’ van countrygrootheid George Jones.

Sterke songs

En zijn eigen muziek? Zeker, die speelt hij ook. Gelb heeft (solo en met Giant Sand) rond de 50 albums uitgebracht. Maar zoals hij aan het begin van het concert zegt, hij deelt bij voorkeur nummers in wording met ons, die hij speelt aan de hand van losse aantekeningen. Als hij tenminste wijs kan worden uit wat hij heeft neergekrabbeld en als hij het niet bij nader inzien eigenlijk waardeloos vindt – want dan stopt hij gewoon midden in een nummer.

Gelukkig komen er ook een paar sterke songs uit Gelbs repertoire voorbij, zoals ‘Bottom Line Man’ van het album ‘Chore of Enchantment’ van Giant Sand uit 2000, met een weergaloze regel als ‘Sorry is the soap star that cannot choose her next film’. “A future classic”, constateert Gelb als een nummer hem voor de verandering eens wel bevalt.

Verweerde muziek

Zo wordt de avond toch gered. En Gelb lijkt tijdens het optreden misschien af en toe het spoor bijster, maar er zit wel een ‘system in his madness’ zoals dat heet. “Ik maak ‘erosion rock’, licht Gelb toe. Muziek die ‘verweerd’ is, met andere woorden, die imperfect is. “Bewust imperfect, zoals de kleden van Navajo indianen dat ook zijn. Ze kunnen met hun weefgetouwen best kleden maken die helemaal foutloos zijn, maar dat willen ze niet. Ze vinden dat ze de natuur meer recht doen wanneer er oneffenheden in zitten.”

Met muziek is het net zo, vindt Gelb. “Als je live geen fouten maakt, ben je misschien een goede performer. Maar met creativiteit heeft dat niets te maken; je maakt je publiek geen deelgenot van het scheppingsproces en gunt de mensen geen blik in brein van een songwriter. Ik probeer dat wel te doen.” Kortom: spontaniteit en creativiteit gaan boven perfectie, zoals dat volgens Gelb ook het geval is bij zijn grote voorbeelden Neil Young, Thelonious Monk en filmregisseur Clint Eastwood.

Nergens blijkt die voorliefde voor spontaniteit meer dan tijdens de dialogen met het publiek. Ook vanavond improviseert Gelb er op los. Zeker aan het begin van het concert is hij niet altijd even goed te horen. Wanneer iemand van achterin de kerk met galmende stem vraagt of het geluid niet verkeerd is afgesteld, reageert Gelb meteen: “Neuh… Maar u klinkt wel alsof u van een andere planeet komt. You sound like… ELVIS!” Gelb mag graag ingaan op vragen uit het publiek, zoals hij ook dol is op interviews. “Affordable therapy”, noemt hij het.

Vandaar ook dat hij de bezoekers uitnodigt: “Any more questions?” En als niemand meer reageert: “Any more answers?”