Gedempt optimisme (Over de volatiliteit van de volatiliteit)
Ha, de koersen stijgen. Niet dat ik geld heb om weer in aandelen te stappen, maar plaatsvervangende vreugde is ook wat waard. Is het al weer tijd om te kopen? De aandelen zijn nog goedkoop, verdere stijgingen kunnen toch bijna niet uitblijven. Of kan de stemming op de beurs weer omslaan?
Laten we eens kijken naar de VAEX, een ‘angstgraadmeter’ van de Amsterdamse effectenbeurs. Je leest er zelden iets over, maar als je wilt weten hoe de beurs zich gaat ontwikkelen is de VAEX een mooie indicator. De VAEX is een index die de verwachte beweeglijkheid van de beurskoersen weergeeft. De index kijkt vooruit en geeft aan wat marktpartijen verwachten wat de ‘volatiliteit’ in de aandelenmarkt zal zijn voor de komende 30 dagen.
Terwijl de AEX-index het verloop van marktprijzen aangeeft, geeft de VAEX aan met hoeveel beweeglijkheid diezelfde prijzen waarschijnlijk tot stand zullen komen. Een hoge volatiliteit duidt op nervositeit onder beleggers en dus op hoge pieken of juist lage dalen in de koersuitslagen. Een interessante index, in elk geval, bijna net zo goed al voorkennis.
Een stand van 15 geeft een stabiele beurs aan. In de afgelopen jaren gold 70 als een getal waarbij de paniek een hoogtepunt bereikt. Maar in de tweede helft van 2008 stond de VAEX daar vaak ruim boven; eind oktober noteerde de VAEX zelfs 80,7 – inderdaad, aan de vooravond van de grote kladderatsj op de beurzen. Daarna is de VAEX gedaald tot rond de 40 punten. Uiteraard geeft de stand van de VAEX niet aan of koersen gaan stijgen of dalen, maar je hoeft geen doctoraat in de technische analyse te hebben om in te zien dat een stijgende VAEX vooruitloopt op dalende koersen en een dalende koersen VAEX op koersstijgingen.
De VAEX is afgekeken van soortgelijke Amerikaanse beursindices zoals de VIX index (met de S&P-500 als basis). Die dalen sinds eind oktober ook. Alleen neemt het tempo af (de volatitiliteit van de volatiliteit daalt, zeg maar), ondanks de koersstijgingen. Dat valt tegen, lees ik hier.
Kennelijk zijn mensen nog niet volledig overtuigd dat de stijgingen zullen voortzetten. En als ‘de markt’ niet gelooft dat de koersen gaan stijgen, dan gebeurt dat ook niet. Net als in de mode wisselen op de beurs de seizoenen elkaar af, maar net andersom. Rood komt in de mode omdat mensen uitgekeken raken op blauw, beurskoersen stijgen omdat ze ze daarvoor ook stegen. En hoe heftiger de koersen omhoog gaan, hoe meer mensen kopen. Nou ja, tot de volgende crisis zich aandient natuurlijk.