Maaiers en zaaiers (Hoe het werkelijk zit in het bedrijfsleven)
“Je hebt in het bedrijfsleven maaiers en zaaiers”, zegt een kennis van mij altijd.
De maaiers zijn mensen zoals Axel Rückert, de nieuwe CEO van Getronics. Harde heelmeesters, die als het slecht gaat met een bedrijf eerst afdelingen sluiten en mensen ontslaan en daarna de hand op knip houden zodat de overlevenden niet te veel kunnen uitgeven. Ahold heeft op dit moment volop emplooi voor een maaier.
De zaaiers zijn mensen zoals Steve Jobs, de oprichter van o.a. Apple. Hun kracht is dat ze marktkansen zien en met hun onderneming op weten in te spelen. Zoals een artiest zijn creativiteit in een kunstwerk legt, zo doet een zaaier dat in zijn bedrijf. (Al hanteert hij dan heel andere criteria hanteert dan een artiest. En ook beschikt hij over een heel andere persoonlijkheidsstructuur – zo schijnt een succesvol ondernemer niet zo zeer op een artiest te lijken als wel op een zware crimineel: beiden zijn doeners, beiden hebben een sterk opportunistische inslag en weinig last van gewetenswroeging.)
Zowel de maaiers als de zaaiers zijn belangrijk: de maaiers om verliezen te stelpen en werkgelegenheid te redden, de zaaiers om de winstgevendheid te verhogen en werkgelegenheid te creëren. Toch zullen de meeste deskundigen van mening zijn dan de zaaiers net iets belangrijker zijn dan de maaiers. En dan niet eens omdat de maaier bestaat bij de gratie van de zaaier (immers: om iets af te breken, moet er eerst iets zijn gebouwd).
De grote verdienste van de maaiers is dat ze verspilling tegengaan. De klant van de maaier merkt daar niet of nauwelijks wat van (in de praktijk meestal een mindere goede dienstverlening : “Bezuinigingen, meneer. Wat denkt u wel niet dat het kost om alle treinen op tijd te laten rijden!”) De zaaiers daarentegen komen met wezenlijk nieuwe producten en diensten, die welvaart en welzijn op een hoger plan kunnen tillen. (Apple-gebruikers zullen dit beamen).
Alleen is goed zaaien moeilijk. Hoe weet je of er behoefte is aan iets dat nog helemaal bestaat? Dat is nauwelijks van te voren te onderzoeken. En dan nog, waarom zou je het risico lopen dat een project mislukt? Investeringen leveren pas na jaren hun geld op, er zijn zo veel manieren om snel je geld te verdienen. Etc. Zodoende zijn er veel minder zaaiers dan maaiers (om nog maar te zwijgen van weer een andere categorie, de ‘graaiers’).
Toch al zullen er altijd wel ondernemende zaaiers zijn. Zelfs in een sombere, door maaiers gedomineerde tijd als deze. Zo heb ik zelf de laatste maanden mogen meewerken aan een nieuw tijdschrift voor de Nederlandse ‘Chief Financial Officer’. Een opdracht van Alex van Groningen Corporate & Finance Training en dus niet mijn initiatief. Wel heb ik er de afgelopen maanden ook hard aan getrokken. Zelfs zo, dat mijn dochtertje van tweeëneenhalf op een gegeven moment uitriep: “Moet je weer werken voor Alex?” En als ik nu naar kantoor ga, is het: “Moet je weer Alexen?”
Dus hoewel ik eigenlijk een aarzelende ‘draaier’ ben, voel ik me dezer dagen toch een beetje zaaier.