De geschiedenis van een briljant idee
De laatste keer dat ik heb geblowd (maar niet geïnhaleerd) is lang geleden. Ik was toen lid van een groepje zelfbenoemde deskundigen op het gebied van creativiteit, het I-team. Wij beoordeelden ideeën die mensen indienden bij de Nationale Ideeënlijn (NIL), ‘makelaar in ideeën’. Een mooi initiatief, jammerlijk ten ondergegaan.
Het I-team selecteerde functioneel blowend de beste ideeën, het ‘shit shiften’. Waarna anderen binnen de NIL de gouden ideeën konden verkopen. Tenslotte heb je enerzijds mensen met goede ideeën en anderzijds bedrijven die gespeend zijn van elke creativiteit maar goed zijn in uitvoering. Zie daar: een gat in de markt voor een makelaar. Briljant idee. Dachten we.
Veel is er niet van terechtgekomen. In de twee, drie jaar dat de NIL heeft bestaan, zijn er duizenden ideeën binnengekomen. Daarvan zijn er verkocht: nul komma nul. Wat dat betreft hebben wij voor niets geblowd en shit geshift. Bedrijven hebben om een of andere reden geen geld over voor ideeën, hoe briljant ook.
En zo stierf de ‘makelaar in ideeën’ een stille dood. Maar op een ander front was de NIL wel succesvol. Allerlei overheden hadden interesse in de ideeën van wereldverbeteraars en maatschappelijk betrokken burgers. Gemeenten, ministeries en dergelijke zagen in de NIL een instrument om ‘de burger dichter bij de politiek te brengen’. Regelmatig kreeg de NIL subsidie om binnengekomen maatschappelijke ideeën in de praktijk te brengen en werd het I-Team gevraagd betaald te brainstormen. Toen heeft de NIL – inmiddels omgedoopt tot het Instituut voor Maatschappelijke Innovatie (IMI) – zich volledig op de overheidsmarkt gestort. Het I-Team is nu in goeden doen en kan lekker door blijven blowen.
Ik moest aan de NIL en het IMI denken toen ik de nieuwe site Referendum.nu onder ogen kreeg. Politici poneren stellingen waar burgers op kunnen reageren. Mijn eerste indruk: domme stellingen, intelligente reacties. Maar ik vraag me wel af wat die politici beweegt. Is het de bedoeling om burgers invloed te laten uitoefenen op het beleid? Of willen ze reacties polsen en burgers het gevoel te geven dat ze direct invloed op de politiek kunnen uitoefenen? Ik hoop het eerste maar vrees het laatste.
Column voor Freeler