De grootste… of toch niet?
Eind 2007, begin 2008 stond het Chinese Petrochina enkele maanden te boek als het grootste bedrijf ter wereld. Nu is die positie overgenomen door ExxonMobile. Of niet? Wat is eigenlijk het grootste (energie)bedrijf ter wereld?
Een opmerkelijk berichtje in de krant van eind maart 2008: “Exxon Mobil is opnieuw het grootste bedrijf ter wereld.” Groter dan sectorgenoot PetroChina, dat enkele maanden met die eretitel had mogen pronken. Hoe dit mogelijk was? Het aandeel PetroChina was in enkele maanden zo sterk gezakt (met 58 procent) dat Exxon Mobil opnieuw het grootste bedrijf was, met een beurswaarde van 455,8 miljard dollar.
En zo is het nog steeds: Exxon Mobil is het grootste bedrijf ter wereld, PetroChina is goede tweede. Althans volgens de laatste FT 500, het overzicht van ‘s werelds grootste ondernemingen dat de Financial Times jaarlijks publiceert. Een lijst waarin energiebedrijven ruim vertegenwoordigd zijn: behalve Exxon Mobil en PetroChina treffen we in de top-10 ook Gazprom aan (op de vierde positie, met een beurswaarde van bijna 300.000 miljard dollar) en Shell (negende plaats, beurswaarde ruim 220 miljard dollar). Een paar rangen lager staan BP (16e plaats), Total (18) en Chevron (19).
Maar is deze rangorde wel terecht? Niet volgens een andere bekende lijst van grote ondernemingen, de Fortune Global 500. Daar is Exxon Mobil ook het grootste energiebedrijf ter wereld (niet het grootste bedrijf, dat is WalMart) en staat Shell op de derde plaats. Ook hier zijn energiebedrijven ruim vertegenwoordigd in de hoogste regionen van de lijst, zelfs nog hoger dan in de FT 500: BP staat op de vierde plaats, Chevron op de zesde en Total op de achtste plaats.
De vijf grootste energiebedrijven volgens Fortune
Omzet 2008 Winst 2008 Positie in Fortune Global 500
1. Exxon Mobil 372.824 40.610 2
2. Royal Dutch Shell 355.782 31.331 3
3. BP 291.438 20.845 4
4. Chevron 210.783 18.688 6
5. Total 187.280 18.042 8
(Bron: Fortune Global 500, in miljoen US Dollars)
De grootste energiebedrijven volgens de Financial Times
Beurswaarde op 31/3/2008 Positie in FT 500
1. Exxon Mobil 452.505 1
2. PetroChina 423.996 2
3. Gazprom 299.764.4 4
4. Royal Dutch Shell 220.110.2 9
5. Petrobras 208.390.7 16
(Bron: FT 500, in miljoen US Dollars)
Het is maar hoe je het bekijkt. Er zijn allerlei maatstaven om de grootte van een bedrijf te meten. De meest gehanteerde maatstaf is waarschijnlijk omzet. Fortune baseert zich hierop, en kijkt daarnaast naar de winstgevendheid (deze is evenwel niet bepalend voor de positie in de ranglijst).
De Financial Times kijkt naar beurswaarde op een bepaald moment (31 maart 2008, in het laatste overzicht). Aangezien de beurswaarde enorm kan schommelen, kunnen er het ene jaar ondernemingen hoog in de lijst die het voorgaande jaar nog niet eens een notering hadden (zoals PetroChina), terwijl ze het volgende jaar weer verdwenen kunnen zijn. De beurskoers wordt (mede) bepaald door de verwachte resultaten, vandaar waarschijnlijk ook dat in de lijst van de Financial Times veel bedrijven uit China, Rusland en andere opkomende economieën staan. Naar omzet en winst gemeten zijn ze een paar maatjes kleiner dan de gevestigde ondernemingen. PetroChina had in 2007 bijvoorbeeld een omzet van nog geen 120.000 miljoen dollar, en een winst van 20.000 miljoen. Peanuts vergeleken bij de resultaten van Exxon Mobil (ruim 390.000 miljoen omzet en de 40.000 miljoen winst)!
Het potentieel van de nieuwkomers in de FT 500 lijkt echter groot. Veel van deze bedrijven zijn bovendien voor allerlei partijen interessant om te volgen omdat ze, ondanks hun beursnotering, geen gewone, private ondernemingen zijn. Zowel Petrochina als Gazprom (gas) zijn bijvoorbeeld door de staat gecontroleerde bedrijven, wat betekent dat ze zich niet hoeven te schikken naar de wetten van de markt en kunnen dienen als politiek verlengstuk.
Samenvattend: de Fortune Global 500 biedt een indruk van de huidige prestaties van grote ondernemingen, de FT 500 geeft een beeld van de vermoedelijke toekomstige prestaties, niet alleen van de huidige rezuen, maar ook van nieuwkomers, die vaak allerlei politieke belangen behartigen. De Fortune Global 500 is aanzienlijk betrouwbaarder, niet alleen omdat het van werkelijke resultaten uitgaat en niet van toekomstverwachtingen, maar ook omdat de lijst gebaseerd is op een heel jaar, terwijl de – boeiende en minder voorspelbare – FT 500 slechts één dag als ijkpunt neemt.
Maar zelfs met de relatief betrouwbare Fortune Global 500 is het moeilijk te bepalen welke energiebedrijf nu werkelijk de allergrootste is. De lijst is namelijk verre van compleet: niet-beursgenoteerde ondernemingen ontbreken. En laat er nu een niet-beursgenoteerd bedrijf zijn dat in aanmerking komt voor de titel ‘grootste energiebedrijf ter wereld’: Saudi Aramco, de nationale oliemaatschappij van Saoedi-Arabië. Eind 2005 telde het bedrijf bijna 52.000 werknemers, terwijl de omzet over 2006 199.756 miljoen dollar bedroeg. Inderdaad: nog niet eens zo groot als Chevron. Maar gemeten naar olievoorraden, is Saoudi Aramco wel degelijk de grootste maatschappij ter wereld. Exxon Mobil, BP en Shell, hebben ieder minder dan een tiende van de olie- en gasreserves van Saoudi Aramco.