Internet ABC: van ADSL tot Zip

Ontwikkelingen in de internettechnologie volgen elkaar in hoog tempo op. Maar niet elke nieuwe technologie overleeft, en niet elk nieuw product raakt ingeburgerd. Welke ontwikkelingen maken kans op succes? En welke technieken hebben de beste vooruitzichten? Een alfabetisch overzicht.

ADSL

Snel, sneller, snelst. Een van de snelste internetverbindingen op dit moment is de Asymmetric Digital Subscriber Line. Op dit moment een aantrekkelijk alternatief voor kabel voor wie permanent online wil zijn tegen een vast telefoontarief. ADSL gaat via de bestaande telefoon- of ISDN-lijn, die door middel van een splitter in tweeën wordt gedeeld. Het ene deel verkeer gaat via de gewone telefoonlijn en het andere via het breedbandnetwerk. Geen blijvertje: de opvolgers staan al in de wacht. Maar de trend is duidelijk: het 56K-modempje heeft zijn langste tijd gehad.

BlueTooth

Een draadloze techniek waarmee apparaten op korte afstand (ongeveer 10 meter) met elkaar kunnen communiceren. Het is een kleine chip die je in de gsm, laptop of andere digitale apparaten kunt plaatsen, Blue Tooth maakt het mogelijk je gsm te laten communiceren met een PDA (Personal Data Assistant), of de laptop met een publieke printer. Apparaten worden daardoor multifunctioneel. Je gsm kan worden gebruikt als een agenda, als vaste telefoon thuis en mobiel voor onderweg. Is nog in de ontwikkelingsfase, legt het voorlopig af tegen de Wireless LAN (zie aldaar).

Cascading Style Sheets (CSS)

Met een style sheet kun je allerlei aspecten van de vormgeving van een website op één centrale plaats vastleggen, zodat het onderhoud van de pagina’s veel makkelijker wordt. Met gewone HTML-pagina’s zijn weinig mogelijkheden voor een mooie en gevarieerde vormgeving. En HTML-pagina’s zien er op elke computer weer anders uit. Met Stylesheets kun je de lay-out vastleggen. Bovendien zijn er meer mogelijkheden voor vormgeving.

Database Management Systemen

De ‘frontoffice’op het internet (de website) raakt steeds meer geïntegreerd met de ‘backoffice'(de database met productinformatie, klantgegevens etcetera). De toepassingen zijn legio. Content Management Systeem (CMS) is een voorbeeld: een systeem om gestructureerde websites te maken. Teksten en foto’s worden in een database gezet en de database wordt gekoppeld aan een site. Vooraf kan worden bepaald wie intern verantwoordelijk is voor welk deel van de site en wie extern toegang krijgt tot welk gedeelte van de site. Een andere toepassing is Customer Relationship Management Systeem (CRM), een databasegestuurd systeem dat klanten- en relatiebeheer ondersteunt.

E-

Electronic. Als in e-business, e-commerce, e-book, e-procurement. E-mail is nog altijd de ‘killer application’ op internet. Nog niet uitontwikkeld; er is een (voorzichtige) trend naar andere Unified Messaging. E-mail als voice-mail berichten versturen, of voice-mail berichten ontvangen als e-mail. Valt moeilijk geld aan te verdienen, zo ondervond pionier XOIP. Wellicht wordt e-mail straks geïntegreerd met telefonie over internet (Voice over IP).

Firewall

Beveiligingssoftware om ‘hackers’en pottenkijkers buiten de deur te houden. Veel bedrijven hebben een intranet en een internettoegang. Zonder beveiliging loop je het risico dat als er interverbinding is dat anderen bv. hackers via internet het intranet binnen kunnen dringen. Met een firewall beveilig je tegen dergelijke indringers.

GPRS

General Packet Radio Service. Een systeem waarmee je met je telefoon niet alleen kunt bellen maar ook data kunt verzenden en opvragen, zoals documenten, e-mail, muziek, foto’s. Het doet dat door informatie in pakketjes te verdelen en via de telefoonlijnen te zenden. Doordat data in pakketjes wordt verzonden hoef je niet continu je telefoonlijn open te hebben, je bent in feite altijd online maar betaalt alleen wanneer je daadwerkelijk informatie verzendt of ontvangt. Zie ook UMTS.

Handschriftherkenning

Past in de trend om computers aan te passen aan het menselijke lichaam, zoals bijvoorbeeld de toepassing van spraakherkenning dat ook is. Lijkt veelbelovend, maar tot dusver zijn er slechts enkele geslaagde toepassingen (zoals het herkennen van handschrift op bank-girokaarten). Mensen die veel werken met programma’s die de stem herkennen, lopen naar het schijnt een verhoogd om schor te worden – een soort RSI op de stembanden, dus.

Internet

Hoewel soms de indruk wordt gewekt dat bijna iedereen aan internet doet, blijkt dat nog geen 5% van de wereldbevolking toegang heeft tot internet. Het aantal internetgebruikers blijft wel stijgen. Nederland telt bijna 8 miljoen mensen online, 30% hiervan heeft online wel eens iets gekocht. In toenemende mate wordt de internettechnologie gebruikt voor intranet en extranet.

JAVA (vs C#)

Java is een programmeertaal, die vooral geschikt is voor object-georiënteerd systeemontwikkelen. Java is ontwikkeld door Sun Microsystems en wordt gratis verspreid. Het bijzondere aan Java is dat programma’s die in deze taal zijn geschreven, op vrijwel alle bestaande hardware kunnen worden uitgevoerd. Sun heeft rondom Java een groot aantal hulpmiddelen en standaarden ontwikkeld (applets, servlets, java beans, enterprise java beans, java server pages, swing, enz.) zodat er software kan worden geschreven die varieert van een aardigheidje op een web-pagina tot een compleet bedrijfsinformatiesystemen. Microsoft is met een soortgelijke programmeertaal gekomen: C#. Op het eerste gezicht zijn dit precies dezelfde talen, maar uiteindelijk blijken een heleboel toepassingen niet compatibel met elkaar. De oorlog tussen Sun en Microsoft woekert nog altijd voort.

Knowbot

Een knowbot – ook wel mobile agent – is een soort persoonlijke detective. Het is een programma dat het internet afstruint met specifieke criteria. Het is niet hetzelfde als een zoekmachine want die kan alleen maar heel globaal zoeken en zet de resultaten in een index, waarvan veel informatie niet bruikbaar blijkt te zijn. Een mobile agent gaat veel specifieker op zoek. Bijvoorbeeld: een journalist die continu op de hoogte wil zijn van het laatste nieuws kan een mobile agent op zoek laten gaan naar de laatste nieuwsberichten. De knowbot zoekt dan alleen op alle nieuwssites. De technologie wordt vooralsnog vooral gebruikt door grote multinationals als Shell, maar wordt ook interessant voor kleinere bedrijven. O.a. het Amsterdamse softwarebedrijf Tryllian is op dit terrein actief.

Laptops

Laptops werden notebooks, notebooks werden kleiner en nu zijn daar nog kleinere geavanceerde apparaten bij gekomen zoals de PDA’s (Personal Data Assistants). Steeds meer mobiele computers worden voorzien van een (draadloze) netwerkkaart waardoor internetten overal mogelijk wordt.

Microprocessor

De bekende Eerste wet van Intel-oprichter Gordon Moore schrijft voor dat de processorsnelheid iedere anderhalf jaar verdubbelt zonder dat de prijs ervan stijgt. Moore formuleerde echter ook een Tweede Wet. Daarin wordt vastgelegd waarom de Eerste Wet op een bepaald moment niet langer geldig is omdat de kosten voor het bouwen van chipfabrieken sneller zullen stijgen dan de vraag naar microprocessors. Ergo: het zal op een bepaald moment niet langer rendabel zijn nog snellere microprocessors te maken. Dit moment is nog niet aangebroken, maar lijkt nabij. Volgens Paul Packan, een microprocessorspecialist van Intel, zullen chipfabrikanten rond 2005 tegen twee muren zullen botsten. De eerste is van technische aard: het kan niet kleiner. De tweede is economisch: het wordt te duur om rendabel te zijn.

Nanotechnologie

Nanotechnologie is fabricage op zeer kleine schaal – een nanometer is een miljardste meter. Kan alleen plaatsvinden met speciale robots, zogeheten assemblers. Deze worden bijvoorbeeld ingezet bij het maken van chips. Fabricage gebaseerd op assemblers zal constructie van extreem kleine computers mogelijk maken. Futuroloog Eric Drexler voorspelde in 1990 dat nanorobots (nanobots) die zichzelf repliceren en atoom voor atoom werkelijk alles, van transistoren tot doperwten, kunnen opbouwen. Er wordt veel geïnvesteerd het ontwikkelen van deze technologie, niet alleen door bedrijven maar ook door de overheden. Deskundigen beweren dat het succes van de deze technologie – en dan met name de moleculaire nanotechnologie – nog minstens tien jaar op zich laat wachten.

Open Source Software

Van veel software is de broncode beschermd. Dat betekent dat niet iedereen zomaar gebruik kan maken van die software of applicaties kan ontwikkelen; hiervoor moeten licenties worden afgegeven, die vaak veel geld kosten. Open Source Software (waaronder besturingssystemen zoals Linux en BeOs) heeft die bescherming niet. De voordelen van Open Source Software (OSS) zijn dat de software voortdurend kan worden verbeterd door wie dat wil en op de manier waarop iemand dat wil. Open source software is zelden gebonden aan een platform. De code kan gebruikt worden in andere open source projecten. Hierdoor vindt een vruchtbare kruisbestuiving plaats tussen programmeurs. De kosten blijven laag. Evengoed kan er door goede marketing veel geld worden verdiend met deze software. Critici beweren dat Open Source Software te weinig innovatief is, inefficiënt en minder nobel dan het lijkt. Software ontwikkelaars lijken meer bezig te zijn met een aanval op Bill Gates dan werkelijk goede software te ontwikkelen.

P2P (Peer to Peer)

‘Filesharing’is een van de bekendste P2P-toepassingen: computergebruikers wisselen direct bestanden met elkaar uit. Het inmiddels op sterven na dode Napster is er groot mee geworden. Een recentere toepassing is het programma Groove. Deze software biedt de functionaliteit van eenvoudige werkgroepsoftware, maar dan volgens de P2P-methode: zonder host, zoals bij het gangbare ‘client-server’model. Scepsis over de P2P-trend is er vooral bij de grote databaseleveranciers zoals Larry Ellison (Oracle), die juist een centralistische architectuur voorstaan.

Quantumcomputer

Bij het Massachusetts Institute of Technology en het Los Alamos National Laboratory hebben onderzoekers een simpele quantumcomputer ontwikkeld die werkt door de spin van bepaalde moleculen te manipuleren. Dit systeem maakt computers mogelijk die vele duizenden keren sneller zijn. Het zal nog wel even duren voordat deze techniek commercieel kan worden ingezet. Voorlopig zullen we het dus nog bij onze nullen en enen moeten houden.

RAD

Rapid Application Development. Een methode waarmee software-toepassingen sneller kunnen worden ontwikkeld. Vroeger ging een programmeur aan de slag met een opdracht en pas als het af was, kreeg de gebruiker het resultaat te zien. Bij de RAD_methode worden soortgelijke stappen cyclisch doorlopen waarbij de programmeur de tussenresultaten steeds terugkoppelt met de gebruiker, zodat er ruimte blijft voor tussentijdse verbeteringen. Visuele omgevingen zoals Delphi en Visual Basic zijn bij uitstek geschikt om RAD te werken, omdat je heel snel een werkende interface kunt bouwen voor een indruk van het eindresultaat. De kans dat de programmeur zich door de tussentijdse verbeteringen niet aan de originele opdracht houdt en de planning overschrijdt is met RAD evenwel levensgroot aanwezig.

Streaming Media

Met de toenemende snelheid van het internet, wordt het makkelijker om geluid en beeld via het net te verspreiden. Valt daar ook geld mee te verdienen? Wel volgens het Amerikaanse onderzoeksbureau Arbitron. Dit deed (in 1999 weliswaar, maar toch) onderzoek naar de effectiviteit van advertenties die van streaming video’s gebruik maakten. Wat bleek? De effectiviteit van streaming video’s is vijf keer groter dan van de alomwezige buttons en banners. Een bijkomend voordeel van video’s is dat ze ook per mail verspreid kunnen worden. De toenemende mogelijkheden om beeld en geluid te verspreiden via het net, biedt natuurlijk kansen aan allerlei soorten virtuele media-productiebedrijven en omroepen. De grote vraag is welke partij hier het meest van kan profiteren. Fim- en videomakers en productiebedrijven, die buiten de omroepen om het internet opgaan om hun eigen publiek te vinden? Omroepen die dankzij radio en televisie al een band hebben met het publiek en die deze verstevigen door ook via internet uit te zenden? Of andere partijen – software- of telecombedrijven, bijvoorbeeld – die omroepje gaan spelen door ‘content’via het net aan te bieden.

TB

Terabyte (1,024 gigabytes). Maateenheid voor de opslagcapaciteit van geheugens. Opslagcapaciteit wordt steeds belangrijker, de helft van het IT-budget van bedrijven wordt hieraan besteed. Men verwacht dat dat in 2003 zelfs 75% zal zijn. Dit heeft te maken met het sneller worden van pc’s waardoor deze steeds zwaardere taken krijgt, het e-mailberichtenverkeer en heft feit dat e-mails steeds vaker gepaard gaan met geluid en beeld. Netwerken worden steeds sneller waardoor met grotere bestanden gewerkt kan worden. Om al die bits en bytes van elkaar te onderscheiden zijn twee technologieën ontwkkeld om structuur in die databrij aan te brengen: SAN en NAS, oftewel: Storage Area Networks en Network Attached Storage.

UMTS

De opvolger van GPRS. UMTS – Universal Mobile Telecommunications System – is een systeem voor mobiele telecommunicatie dat verregaande mogelijkheden biedt aan spraak- en dataverkeer. Gebruikers kunnen alleen telefoongesprekken voeren, maar krijgen ook internettoegang en kunnen gebruik maken van toepassingen als e-mail, fax, electronic commerce, videotelefonie en amusementsdiensten als muziek en video. Theoretisch kunnen met UMTS snelheden gehaald worden tot 2 Megabit per seconde. Dat is honderden keren sneller dan het huidige GSM-netwerk. Maar voordat iedereen echt via UMTS onderweg een video’tje kan bekijken zijn er nog een aantal belangrijke stappen te nemen. Voor het UMTS netwerk moeten allereerst overal nieuwe antennes worden geplaatst. Dat wordt dan gelijk ook graven want er moeten direct nieuwe kabels worden gelegd. Voor een goedwerkend UMTS netwerk, zijn er bijna 3 keer zoveel masten nodig dan er nu al zijn.

Als gebruikers zullen we in ieder geval een nieuw apparaatje moeten aanschaffen. Al jaren lang zijn er foto’s in omloop van de mooiste prototypes. Een ander probleem is de wereldwijde standaard. Natuurlijk zijn er vele partijen die veel belang hebben bij het invoeren van hun eigen standaard. Dat zal wel weer een gevecht worden.

De huidige mobiele telefoon is in zijn korte levensduur al zeer klein geworden en de standby tijd extreem lang maar hoe zal zich dat ontwikkelen wanneer we eenmaal UMTS gebruiken? Streaming media met hoge snelheid vreten stroom. Er is behoefte aan batterijen die wel een factor 50 tot 100 sterker zijn dan de huidige.

Virus

Virussen kunnen zich razendsnel verspreiden via internet, denk aan het I love you -virus. In de komende tien jaar zal dat alleen maar erger worden. Virusbeveiligers hebben voor zichzelf een doom-scenario geschreven. MessageLabs voorspelt dat internetgebruik over 10 jaar onmogelijk is geworden door virussen. In 2008 zal 1 van iedere 10 e-mails besmet zijn in 2013 zal de helft van de mails een virus bevatten volgens de oheilsprofeten. Message Labs is een bedrijf dat zijn brood verdient met virusbeveiliging van bedrijven. Een grotere bedreiging dan de door hackers ontwikkelde virussen zijn de interne medewerkers. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat ontevreden werknemers gevaarlijker zijn, maar het probleem wordt overschaduwd door de grote aandacht voor hackers in demedia. Bijna 60% van de ondervraagde ondernemers gaf aan dat de beveiligingsproblemen te maken hadden met het feit dat ex-collega’s nog toegang tot computersystemen van het bedrijf hadden.

WLan (Wireless LAN)

Wireless Local Area Network. Een technologie waarmee draadloos communiceren binnen gebouwen mogelijk is. WLans zijn zowel los als in combinatie met vaste Lans te gebruiken en bieden een flexibele toegang tot netwerken. De nieuwste WLan-techniek (802.11) is superieur wat betreft snelheid en bereik. De afstand waarover de signalen verstuurd kunnen worden, bedraagt meer dan dertig meter, terwijl Bluetooth blijkt steken op ruim tien meter. Het grote nadeel van 802.11 vormt het hoge energieverbruik dat toepassingen in kleine apparaten, zoals mobiele telefoons bemoeilijkt. Maar waarom draadloos als je niet buiten de deur werkt? De mogelijkheid op elke plek in een gebouw te werken, is in veel gevallen ook met een bekabeld netwerk te bereiken. Maar in bepaalde gevallen is het aanleggen van bekabeling zeer omslachtig (dus kostbaar). Denk aan historische gebouwen of gebouwen met een asbestprobleem. In die gevallen biedt het gebruik van een WLan ook een oplossing.

XML

In de informatietechnologie anno 2001 draait alles om standaardisering. Uiteindelijk moeten alle digitale apparaten en software met elkaar kunnen communiceren. Althans, dat is het ideaal. Een stap in die richting biedt de programmeerstandaard XML, daarmee is het samen met JAVA een van de invloedrijkste technologieën van dit moment. XML – de gedoodverfde opvolger van het statische HTML – kan worden gebruikt om alle mogelijke soorten tekst op te maken, zoals web-pagina’s, documenten, metagegevens of berichtenverkeer. De flexibiliteit is tegelijkertijd ook een nadeel, omdat vrijheid ook misbruikt kan worden. Daarom worden er op dit moment de nodige bijbehorende standaarden gedefinieerd. Zal nog wel even duren voor het zover is.

Yahoo

Oorspronkelijk een zoekmachine, maar ondertussen uitgegroeid tot veel meer. Belangrijkste ontwikkeling is personalisatie van de website: informatie op maat. Veel websites van bedrijven hebben eenzelfde ontwikkeling doorgemaakt en zijn uitgegroeid tot gepersonliseerde ‘enterprise portals’. Portal software ondersteunt deze ontwikkeling zowel op internet als op intranet. Met deze software kan een intranet worden ingericht voor CRM-activiteiten, centrale toegang tot bedrijfsinformatie en werkgroepen. Voor iedere klantengroep kan andere informatie beschikbaar worden gemaakt.

Zip

Kan iedereen binnen vijf jaar op elke plaats, over welk onderwerp dan ook, on-line en gebruikmakend van PC’s, communiceren met wie dan ook? Voorwaarde is in elk geval een gigantische uitbreiding van verwerkingscapaciteit, compressietechnieken en het inzetten van (nieuwe) telecommunicatienetwerken. Wat betreft de compressietechnieken: deze zijn ontwikkeld om bestanden in te pakken zodat ze minder ruimte innemen (‘zippen’). Ze worden steeds beter, en dat moet ook wel om ruimteverslindende (beeld)informatie compacter te maken. De modernste technieken op dit gebied maken gebruik van fractals.
Jan Bletz en Marlies Eijsink (Artikel voor Rendement)