Maarten Lens-FitzGerald (Layar): ‘We hebben een doos van Pandora geopend’

Het augmented reality-platform Layar is in korte tijd over de hele wereld uitgegroeid tot een begrip. Binnenkort komt Layar met een soort app-store, waar gebruikers ook ‘layers’ kunnen kopen. En daarna? De mogelijkheden lijken onbeperkt. Zij het dat de techniek verder moet worden geperfectioneerd, zegt medeoprichter en algemeen directeur Maarten Lens-FitzGerald.

Wie een bezoek brengt aan de site van het bedrijf SPRX (www.sprxmobile.com), krijgt te lezen dat de werknemers even geen tijd hebben om applicaties voor mobiele telefoons te bouwen, omdat ze druk bezig zijn met Layar. ‘Pause’, staat er nu al enkele maanden, ‘geen nieuwe projecten.’ En het ziet er niet naar uit dat die projecten er nog zullen komen. Want Layar is in minder dan een jaar over de hele wereld uitgegroeid tot een succesvolle onderneming. De ‘augmented reality browser’ van Layar is in het afgelopen jaar al meer dan een miljoen keer gedownload, zegt medeoprichter en algemeen directeur Maarten Lens-FitzGerald.

“En we verwachten dat Layar dit jaar op miljoenen nieuwe toestellen zal worden meegeleverd. We zijn hierover in gesprek met bijna alle fabrikanten van mobiele telefoons. De nieuwe Samsung Galaxy’s zullen in elk geval standaard met Layar worden uitgerust. Het gaat wel goed…”

Begin vorig jaar (januari 2009) werd bekend dat de drie oprichters van Layar – behalve Lens-FitzGerald zijn partners Claire Boonstra en Raimo van der Klein – twee investeerders had gevonden die samen 2,5 miljoen euro in de mobiele dienst staken, Sunstone Capital en Prime Technology Ventures. Enkele maanden later kwam Layar met ’s werelds eerste mobiele augmented reality browser op de markt en verschenen de eerste contentlagen – layers – waarmee gebruikers door de lens van de camera van hun mobieltje onder andere gegevens kunnen opvragen over huizen die te koop staan, pinautomaten kunnen opsporen en andere informatie van internet kunnen ontvangen met de camerabeelden en locatiegegevens van mobiele telefoons. Kortom, een browser om de beelden zoals die door de mobiele telefoon tot ons komen, te verrijken met contextgevoelige informatie.

Inmiddels heeft Layar meer dan dertig mensen in dienst, terwijl zo’n tweeduizend ontwikkelaars layers ontwikkelen waarmee de werkelijkheid van worden verrijkt. Waar Layar aanvankelijk alleen voor Android-telefoons geschikt was (de eerste mobieltjes met gps en een kompas), kan de iPhone inmiddels ook met Layar overweg en verschijnt er binnenkort een versie voor mobieltjes van Nokia en andere telefoons die draaien op het Symbian-besturingssysteem. Het platform van Layar – dat concurreert met dat van het Oostenrijkse Wikitude en van enkele andere aanbieders – lijkt daarmee de standaard te zijn in de wereld van augmented reality.

Te meer daar er honderden en nog eens honderden layers zijn ontwikkeld. “Aan de ene kant de betrekkelijk simpele layers, die vooral functioneel bedoeld zijn en de gebruiker helpen de dichtstbijzijnde supermarkt of hondenuitlaatcentrale te vinden bijvoorbeeld. Ze wijken niet veel af van de eerste layers. Daarnaast komen er steeds meer geavanceerde layers, die bedoeld zijn om de gebruiker een driedimensionele ervaring te laten ondergaan. Sommige hebben vooral amusementswaarde, zoals de Beatles-layer, waarmee mensen die in Londen op bezoek zijn kunnen zien hoe de Beatles het zebrapad van Abbey Road oversteken en andere locaties in de stad aandoen. Maar er zijn ook layers die informatief zijn, zoals recovery.gov, waarmee iemand kan bekijken hoeveel geld noodlijdende organisaties van de Amerikaanse overheid hebben ontvangen. Ik voorzie ook allerlei educatieve toepassingen. Zou het niet geweldig zijn om te kunnen zien hoe de piramides werden gebouwd? Of om een dinosaurus van alle kanten te kunnen bekijken – tot aan zijn navel toe?”

Implantaten

Lens-FitzGerald (38) is van huis uit uitgever en boekhandelaar – hij volgde de inmiddels niet meer bestaande Frederik Muller Academie in Amsterdam –, maar is sinds 1996 actief in de internetsector. Aanvankelijk als webdesigner (hij maakte onder andere de eerste site van het reclamevakblad Adformatie) en later als internetmanager bij Teleac/NOT, tot hij werd wegbezuinigd – op zijn persoonlijke site nog een wanhopige oproep uit 2003: “As most people know my contract will not be extended due to the budget cuts. Find me a job!” Daarna heeft hij voor het e-mailmarketingbedrijf Rapid Sugar gewerkt om vervolgens SPRX op te richten, het bedrijf waar Layar uit is voortgekomen.

Het idee voor Layar is mede geïnspireerd door de ‘cyperpunk’ van auteurs als Bruce Sterling en William Gibson, waar Lens-FitzGerald verzot op was, en op boeken als Rainbow’s End van Vernor Vinge. “Daarin werd al beschreven hoe de gelaagde wereld van augmented reality eruit zou kunnen zien. Voor mij was het vanzelfsprekend dat we iets met augmented reality moesten gaan doen. Ik wist gewoon dat het die kant op zou gaan.”

Lens-FitzGerald richt zijn blik nog steeds op de toekomst en op de virtuele werkelijkheden die daarin besloten liggen. “Het ligt voor de hand dat augmented reality via andere apparaten dan alleen de mobiele telefoon mogelijk wordt. Via de iPad bijvoorbeeld, of via een bril. Misschien dat we straks zelfs implantaten in ons hoofd zullen plaatsen om onze waarnemingen te verrijken.” Het zou ook kunnen dat we elk een eigen werkelijkheid krijgen voorgeschoteld. Je kunt je voorstellen dat je voor een Albert Heijn staat en dat je gepersonaliseerde aanbiedingen krijgt. “Let wel, het zou kunnen. Zover zijn we nog lang niet, en het is de vraag of het er ooit van komt. We weten het gewoon niet. Duidelijk is wel dat we een doos van Pandora hebben opengetrokken met Layar. Augmented reality is een nieuw medium, met ongekende mogelijkheden.”

Gopher

Welke toepassingen de komende jaren het licht zullen zien? “Ook geen idee. Duidelijk is wel dat we nog maar aan het begin staan van een tijd van spectaculaire ontwikkelingen. En dat het heel hard zal gaan. Hoe moeilijk het ook is om layers te ontwikkelen, althans layers die een krachtige visuele ervaring willen oproepen – net zo moeilijk als een 3D-film maken.”

De grootste belemmering is volgens Lens-FitzGerald dat de techniek nog niet rijp is voor geavanceerde 3D-toepassingen. “De ‘mapping’ moet nog verder verbeteren: het beeld moet scherper worden en minder zwabberen. Ook de ’tracking’ is nog niet je dat: de herkenning van objecten kan veel nauwkeuriger – van chirurgische precisie is nu nog geen sprake.” Als straks allerlei objecten informatie kunnen verzenden en ontvangen, en er een ‘internet of things’ verrijst, zou dit wellicht kunnen bijdragen tot betere mapping en tracking.

Technisch gezien richt Layar zich nu onder andere op verbetering van de tracking en mapping. Commercieel is het bedrijf bezig een met een soort marktplaats voor layers, vergelijkbaar met de bekende Appstore van Apple. Hier kunnen gebruikers layers kopen. Nu is Layar voor zijn inkomsten afhankelijk van aanbieders die betalen voor een prominente plaats op Layar.com; met de winkel zou dan een tweede bron van inkomsten kunnen worden aangeboord.

Al met al is augmented reality volgens Lens-FitzGerald nu nog in een eerste stadium, vergelijkbaar met internet voordat er een grafische schil omheen kwam. “Toen je nog met gopher moest werken om ergens in te loggen. Toen je nog niet eens tabellen kon maken met html. Wij weten niet of Layar de gopher van augmented reality is of de Mosaic-browser van NCSA, of dat we al een Netscape op de markt hebben gebracht. We kunnen ons alleen heel hard inzetten om voorop te blijven lopen.”

Uiteraard zal de concurrentie heviger worden. “Misschien – ik zou dat wel gaaf vinden – zal ook een bedrijf als Pixar zich met zijn 3D-expertise op deze markt storten. Of waarschijnlijker Google of andere grote internetbedrijven. Ik zie dat overigens niet per se als een bedreiging. De bakker op de hoek kan verpletterd worden als er zich een Albert Heijn naast hem vestigt, maar het kan ook dat zijn markt zich daardoor juist verder ontwikkelt.”

Artikel voor Second Sight