De nieuwe wereldorde: een werkelijk gevaarlijk virus

De nieuwe wereldorde: een werkelijk gevaarlijk virus

Het dertiende en laatste deel van de reeks ‘Intelligente boeken om te lezen tijdens een al dan niet intelligente lockdown’: De nieuwe wereldorde – Hoe China sluipenderwijs de macht overneemt van Rob de Wijk. 

Korte samenvatting van de voorafgaande artikelen in deze reeks:

De coronacrisis raakt ons allemaal. We kunnen ziek worden, we kunnen vereenzamen, we kunnen door alle schulden aan lager wal raken.

Maar we zijn vrij om onze houding te te bepalen ten opzichte van de omstandigheden. Of dat nu als individu is (lees Ecce Homo van Friedrich Nietzsche), als leider (de Tao Te King van Lao Tse) of als stel (Drawn Together van Robert en Aline Crumb).

Natuurlijk is het moeilijker een goede houding te bepalen naarmate de omstandigheden zwaarder zijn. Maar die keuzevrijheid hebben we, zelfs als het einde van de wereld zich aandient (Het grote gebeuren van Belcampo). Dus nu zeker.

En dan blijkt dat zwartkijken onnodig is. Schulden hoeven niet te leiden tot economische neergang (Schuld van David Graeber). We mogen ons misschien wel gelukkig mogen prijzen als we ziek worden (De zieke mens in de romanliteratuur van Simon Vestdijk, De man zonder ziekte van Arnon Grunberg). En is het geen ‘blessing in disguise’ om bevrijd van allerlei wereldlijke beslommeringen ons leven in alle rust zinvol te kunnen inrichten (Swanns kant op van Marcel Proust)? Het is kortom niet nodig ons over te geven aan lethargie (De toverberg van Thomas Mann).

Let wel, het vereist de nodige veerkracht om een zinvol leven te leiden. We zijn al snel geneigd ziekte als een straf te zien (De zeven kristallen bollen van Hergé). Net zo erg als dit religieuze doemdenken zijn alle vormen van escapisme. En dan vooral het kortzichtige vooruitgangsgeloof: het misplaatste vertrouwen dat de medische wetenschap en technologie ons wel even gelukkig zullen maken terwijl er geen ‘quick fixes’ zijn (Efter van Hanna Bervoets).

En nog veel, veel erger is het groepsdenken, het collectivisme dat het conformisme ophemelt, het individualisme verstikt en het openbare debat smoort (De lotus en de robot van Arthur Koestler). Dát is het gevaarlijkste virus dat ons momenteel bedreigt.

Gevaarlijk conformisme

Waarom is dat groepsdenken zo’n ernstige bedreiging? Is dat collectivisme en dat conformisme nou echt zo gevaarlijk? Zijn we in het Westen niet juist te ver door geschoten met ons individualisme? Moeten we niet in moeilijke tijden als deze ons eigen belang opzij zetten en ons opofferen voor het collectief? 

Nou nee.

Lees het geweldige boek van geopolitiek denker Rob de Wijk, De nieuwe wereldorde – als je één boek over de opkomst van China zou moeten lezen, dan wat mij betreft De nieuwe wereldorde. De veelzeggende ondertitel is overigens: Hoe China sluipenderwijs de macht overneemt. Een tikje overdreven, want China is de VS niet. Het is in zoverre machtsschuw dat het de verantwoordelijkheid voor het wereldgebeuren helemaal niet op zich wil nemen. Maar het land is zeker uit op meer invloed op het wereldpolitieke toneel, zij het dan alleen wanneer dat direct in het eigen politieke en economische voordeel is. En De Wijk laat haarfijn zien hoe China daarbij te werk gaat. 

De Wijk behandelt achtereenvolgens: ‘De sloop van de westerse wereldorde’, ‘De opkomst van China’ en ‘De Chinese wereldorde’. Elk deel is zeer de moeite waard, maar het derde deel vond ik het interessantst. Erg knap hoe De Wijk in dit deel op basis van alle bevindingen uit deel 1 en 2 een zeer overtuigend, samenhangend toekomstbeeld weet te schetsen. Hij schetst acht grote veranderingen die kunnen plaatsvinden als China uitgroeit tot een grootmacht die zich kan meten met de VS.

De belangrijkste verandering is denk ik nummer twee: “De internationale betrekkingen zullen vaker een transactioneel karakter krijgen. Het beginsel van ‘voor wat hoort wat’ zal, sterker dan nu, de internationale betrekkingen gaan domineren. Lees: aan politieke invloed winnen. Lees: onze burgerlijke vrijheden ondermijnen.

Bedreigde mensenrechten

De veelbesproken Nieuwe Zijderoute levert een zorgelijk kijkje in de toekomst.

Voor de aanleg van de Nieuwe Zijderoute (wegen, spoorwegen en andere infrastructuur) wordt geïnvesteerd in projecten die, zo benadrukken de Chinese leiders, een economische win-winsituatie moet opleveren. Maar impliciet vraagt China ook om steun voor zijn beleid ten aanzien van de hereniging met de Zuid-Chinese Zee, Taiwan en de Senkaku-eilanden, en bijvoorbeeld het tegengaan van veroordelingen door de Verenigde Naties van het Chinese mensenrechtenbeleid. Hebben landen zich te diep in de schulden gestoken, dan zal China daarvoor een aanzienlijke prijs bedingen, zoals het gebruik van havens voor militaire doeleinden. Dat overkwam Sri Lanka. Zo wordt op goedkope wijze de geopolitieke footprint van China uitgebreid. Uiteindelijk betekent dit dat China zich dus niet altijd afzijdig zal houden van de interne aangelegenheden van een land.”

En evenmin zal China zich afzijdig houden van de interne aangelegenheden van de Europese landen.

Want ook hier wint China aan politieke invloed, zo toont de gang van zaken in Griekenland aan. “Dat land heeft mede onder druk van de economische crisis al moeten accepteren dat de haven van Piraeus in Chinese handen viel. Uit dankbaarheid voor die Chinese steun is het land bereid zijn stemgedrag in bijvoorbeeld de VN aan te passen. Dat bleek al in 2017 toen de Griekse regering in de VN de veroordeling van de mensenrechtenpraktijken in China blokkeerde.”

Nogmaals: nou nee.

Beeld: Bill Kerr, Censorship, via Flickr.com

Deel:

Geef een reactie