Verkiezingen 2023 (Mindsetwijzer)

(Amateur)psychologen willen nog wel eens een onderscheid maken tussen mensen met een ‘growth mindset’ en mensen met een ‘fixed mindset’. Wie een growth mindset heeft, is gezegend met een positieve grondhouding. Zo iemand ziet het leven als een soort adventure game waarin je je steeds beter kunt bekwamen en een steeds hoger niveau bereiken. Wie zo ongelukkig is dat hij over een fixed mindset beschikt, gelooft eerder dat z’n talenten aangeboren zijn en z’n groeipotentieel beperkt.

‘Gezegend’ met een growth mindset, inderdaad, en ‘ongelukkig’ met een fixed mindset- want al zeggen ze het niet altijd met zoveel woorden, de growth mindset valt volgens vrijwel iedereen te prefereren boven een fixed mindset. Mensen met een growth mindset staan open voor uitdagingen, zijn niet bang om fouten te maken en staan open voor feedback. Ze zien elke dag als een kans om te groeien en te verbeteren. Daarbij vergeleken is degene met een fixed mindset maar een izegrim, een negatieveling die uitdagingen vermijdt, bang is om fouten te maken en kritiek afwimpelt met het eeuwige ‘zo ben ik nu eenmaal’. Als er iets niet lukt, dan is dat een bewijs van een onvoldoende intelligentie of een gebrek aan talent. En geen kans om te leren maar simpelweg een nederlaag.

Het is niet echt wat je noemt een waterdichte theorie.

Natuurlijk heb je mensen die over de hele linie neigen naar een growth of een fixed mindset. Maar net zo goed kan iemand soms een growth mindset hebben en dan weer een fixed mindset. Of op bepaalde gebieden een growth mindset en op andere een fixed mindset. Zo weet ik van mezelf dat ik een simpel spelletjes nog wel onder de knie krijg als ik even mag oefenen. Maar hoe ingewikkelder het wordt, hoe lastiger en hoe eerder ik geneigd ben te zeggen dat ik het niet in me heb. En is het niet zo dat je het verst komt in het leven als je streeft naar persoonlijk groei (en gebaat bent bij een growth mindset), maar wel voldoende besef hebt om in te zien wanneer je tegen je grenzen bent aangelopen (waar je fixed mindset je dan fijntjes op kan attenderen)? Dat eentje niet beter is dan de ander, maar dat de combinatie van de twee het beste is?

Een fundamenteler bezwaar is dat de twee mindsets niet het hele karakterologische spectrum bestrijken, en dat je mensen hebt met een psyche die zich volledig onttrekt aan deze indeling. Want is er niet ook zoiets als wat ik bij gebrek aan een betere term maar zal aanduiden als een ‘shrink mindset’? 

In de politiek zie je zo’n ‘shrink mindset’ zeker. Waar een growth mindset het domein is van progressieve en de fixed mindset van conservatieve politici, heb je tenslotte ook reactionairen  die een terugkeer naar een vroeger stadium voorstaan. Het land niet in z’n vooruit willen zetten, niet op de rem willen trappen, maar het liefste keihard achteruit gaan. 

Uiteraard geldt ook hier: een zwart-wit indeling in mindsets doet de gecompliceerde werkelijkheid geen recht. Toch een korte mindsetwijzer, voor wie niet genoeg heeft aan de stemwijzer:

De politicus die het duidelijkste over een shrink mindset beschikt is natuurlijk Thierry Baudet met z’n regressieve gedachten.

Degene die het duidelijkst over een growth mindset beschikt lijkt me Hugo de Jonge, die eeuwige optimist die het op zich heeft genomen om de woningnood wel even op te lossen (‘maar die juist groter maakt’, lees je overal – een growth mindset is geen garantie voor succes).

Lastiger is om politicus aan te wijzen met een fixed mindset. Want een politicus die geen grootste beloften doet, die niet van de daken schreeuwt dat dit land zich richting de afgrond beweegt, dat het echt anders moet, die denkt dat rustig het lijntje niet breekt – zo’n politicus krijgt niet veel handen op elkaar. Henri Bontenbal, die de hoop uitsprak dat het CDA z’n 15 zetels in de Tweede Kamer mag behouden misschien?

Beeld: Bletzplaatje, gemaakt met DALL E-3