Vijandbeelden in beeld

De media, het publiek en de politici geloven graag wat ze wíllen geloven. Vijandbeelden ontstaan spontaan en voegen zich deels naar de waan van de dag. Zij worden een belangrijk onderdeel van onze identiteit, gaan vanzelf allerlei psychische en sociale processen bijsturen. Het uiten van twijfel wordt dan onwenselijk, want het brengt onze jongens in gevaar. En als we nu opgeven, is alles voor niets geweest. Het zijn de bekende gemeenplaatsen, waarmee niet te winnen oorlogen worden gerekt.

Opvallend is daarbij dat het heel wel mogelijk blijkt om aan beginselen een andere invulling te geven als de belangen maar groot genoeg zijn. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren Duitsland en Japan de tegenstanders, Rusland en China de bondgenoten. Tijdens de Koude Oorlog die slechts twee jaar later begon, werden Duitsland en Japan daarentegen de bondgenoten, Rusland en China de tegenstanders. Waar voldoende wil is, is dus kennelijk ook een weg.

Massapsycholoog Jaap van Ginneken in NRC Handelsblad van 19-11 over de Nederlandse missie in Afghanistan.