Veranderingen zijn tweerichtingsverkeer

Veranderen vereist een gedragstraining.

Het grootste deel van het menselijke gedrag is namelijk ontoegankelijk voor ons denken. Veel bedrijfsopleidingen sorteren daarom niet het gewenste effect: het accent wordt immers gelegd op het verstrekken van informatie over nieuw en gewenst gedrag in plaats van dat gedrag te oefenen. Psychologen maken met graagte gebruik van de ijsbergmetafoor om menselijk gedrag weer te geven. In de top van de ijsberg wordt gedrag zichtbaar door bijvoorbeeld vakkennis en vaardigheden, in de basis van de berg huizen het zelfconcept, motieven, inzet, gedrevenheid en overtuigingskracht. Van deze basis wordt verondersteld dat hij zeer belangrijk is, maar tevens moeilijk te veranderen is.

Dat is een onjuiste aanname die doorwerkt in veel trainingen. Er wordt immers van uitgegaan dat de verschillende lagen van de ijsberg van elkaar gescheiden zijn (terwijl ze juist sterk met elkaar samenhangen) en dat het menselijk handelen vanuit de onderste laag wordt bepaald. Veranderingen zijn echter tweerichtingsverkeer: niet alleen leidt anders denken tot anders doen, anders doen leidt ook tot anders denken.

Gids voor Personeelsmanagement (11-01-06)