Bettye LaVette: ‘Ik ben het succes waard’

Het nieuwe album van soulgrootheid Bettye LaVette ‘Worthy’ is opnieuw een overtuigend bewijs van haar enorme talent. “Het is de beste plaat die ik tot dusver heb gemaakt”, stelt LaVette. Wat niet wil zeggen dat alles crescendo gaat met de inmiddels 69-jarige grootheid.

‘Worthy’ heet het nieuwe album van Bettye LaVette, en die titel is niet toevallig. Het gelijknamige nummer van Mary Gauthier beschrijft precies hoe LaVette zich de laatste jaren voelt, zegt ze: “I heb decennialang weinig succes gekend. ‘I wondered all my life why I felt so alone, Trying to survive how could I have known’, net zoals het in het lied. Maar de laatste jaren lacht het geluk me toe. En vind dat ik het waard ben. Ik voel me ‘worthy’: To finally come to know I could ask for more.”

Het titelnummer is de afsluiting van de zoveelste prachtplaat op rij van LaVette, de zangeres uit 1946 die sinds haar 16e onafgebroken heeft gewerkt, maar pas op gevorderde leeftijd echt bekendheid kreeg – in 2004 met ‘A Woman Like Me’, ‘Comeback Blues Album of the Year’ in de VS. Ze kan in de beste soultraditie fluisteren, kreunen, schreeuwen en steunen – net waar het nummer dat ze zingt om vraagt.

Want dat is misschien wel haar grootste talent: het vermogen om haar vocale talent in te zetten om een nummer goed tot zijn recht te laten komen. Ze kan bekende nummers (‘Heart of Gold’ van Neil Young) laten klinken alsof je ze voor het eerst hoort, en onbekende nummers alsof het grote hits zouden moeten zijn.

Luister maar eens naar ‘Unbelievable’ op haar nieuwe album, een obscuur nummer van Bob Dylan uit 1990 dat niet bepaald tot het collectieve bewustzijn is doorgedrongen. Luister voor de lol ook eens naar Dylans eigen uitvoering en je begrijpt waarom.

Onweerstaanbaar mengsel

“Voorzover het geen nummers zijn die speciaal voor mij worden geschreven, zoekt mijn man de muziek voor me uit”, licht LaVette toe. “Als ik een album wil maken, heb ik zodoende de keuze uit honderden nummers. De uiteindelijke keuze komt tamelijk intuïtief tot stand: ik moet het goede nummers vinden, ik moet ze kunnen zingen – dat is het wel zo’n beetje.”

Dit leidt altijd tot albums die zeer eclectisch zijn. Nu eens met nummers die afkomstig zijn Engelse popartiesten uit de jaren zestig, zoals the Beatles, the Rolling Stones, Pink Floyd, the Who en andere vertegenwoordigers van ‘The British Invasion’ uit de jaren zestig, zoals op ‘Interpretations’. Dan komt ze weer op de proppen met nummers van singer-songwriters als Dylan, Tom Waits en Neil Young. Of juist van soulartiesten, zoals Holland-Dozier-Holland uit de Motown-stal. Of met de zwarte muziek waarmee ze als meisje opgroeide, zoals op ‘A Woman Like Me’. Of ze neemt een heel album op met de Southern rockers Drive-By Truckers. De stem van Bettye LaVette maakt er keer op keer een geheel eigen, onweerstaanbaar mengsel van blues, country, rock, soul, funk en gospel van.

Er wordt wel gezegd dat LaVette in de jaren na haar eerste hitje op haar zestiende – het weergaloze My Man—He’s a Lovin’ Man uit 1962 – jarenlang in betrekkelijke anonimiteit heeft doorgebracht omdat ze zoveel verschillende soorten muziek combineerde, iets waar het publiek toen nog niet aan toe was. LaVette weet het niet. “Er zijn allerlei oorzaken. Misschien heb ik gewoon pech gehad. Misschien zong ik te hard naar de smaak van het grote publiek. Misschien verwachtten ze dat ik een kinderstemmetje zou hebben. Of misschien was ik ook gewoon eigenwijs, ik was nog maar een puber toen.” Het is ook niet iets waar ze rouwig om is. “Ik heb veel meegemaakt. Ik heb zelfs leren tapdansen, voor de musical Bubbling Brown Sugar. Als ik in de jaren zestig echt beroemd was geworden met mijn platen, had ik dat nooit gedaan. Maar het belangrijkste is dat ik me de luwte heel goed kunnen ontwikkelen als zangeres.”

Hoge verwachtingen

‘Worthy’ is opnieuw een overtuigend bewijs van het enorme talent van de vrouw die op haar zestiende gold als ‘de nieuwe Diana Ross’. “Het is de beste plaat die ik tot dusver heb gemaakt”, stelt LaVette. Beter ook dan ‘I’ve Got My Own Hell to Raise’ (2015), waarop een paar van dezelfde muzikanten meespelen en dat eveneens door Joe Henry is geproduceerd? “Veel beter! De nummers op dit nummer zijn beter – en daar staat of valt alles toch mee”, vindt ze. “Tijdens mijn toer voer ik ook alleen nummers van ‘Worthy’ uit, zo goed vind ik het. Terwijl ik hiervoor altijd de beste nummers van een album speelde, aangevuld met eerdere hoogtepunten.”

Geen wonder dat Lavette op haar 69e reden heeft om de komende maanden optimistisch te zijn. “Ik heb hoge verwachtingen van ‘Worthy’. Daar komt bij dat ze de filmrechten van haar autobiografie heeft verkocht aan Alicia Keys en John Wells, de producent van ER en West Wing en nu mag werken aan een scenario op basis van haar eigen boek. “En wie weet wordt mijn leven straks verfilmd.” Wat niet wil zeggen dat alles crescendo gaat. “Ik weet niet wat de toekomst brengen gaat. In de VS ben ik amper bekend bij het grote publiek.” Inderdaad: de belangstelling van de laatste jaren voor LaVette is grotendeels een Europeaanse aangelegenheid: de Fransman Gilles Petar zorgde er in 2000 voor dat het vergeten album ‘Child of the Seventies’ werd heruitgebracht. In dezelfde tijd bracht het Nederlandse Munich-label ‘Let Me Down Easy — Live In Concert’ uit. ‘Worthy’ is uitgekomen op het Engels Red Cherry-label.

In het verleden verschenen de platen van LaVette bij Atlantic, Atco, Epic en Motown, maar dat is lang geleden. En het is ook al weer ruim tien jaar terug dat ze die prijs voor het beste Comeback Blues Album ontving. “Ik weet werkelijk niet of ik ooit nog een Amerikaans platencontract zal krijgen. Laatst werd ik gebeld door een Amerikaanse platenbons. Ik was zijn favoriete artiest, zei hij. En daarom wilde hij dolgraag vrijkaartjes voor een optreden krijgen. Maar me een platencontract aanbieden? Dat kwam niet eens in hem op.”

Bettye LaVette toert in maart door Europa; op 17 maart is ze in Paradiso.