Dialectiek van prijs en kwaliteit (De Albert Cuyp-constante)
De eerste avocado’s die je in Nederland op de markt kon kopen (begin jaren tachtig?) waren heerlijk maar peperduur, ik geloof wel 3 gulden per stuk. Nu zijn ze goedkoop – drie voor een euro op de Albert Cuyp – maar wisselend van kwaliteit. Ik zou best wat meer willen betalen, als ik zeker wist dat ik er een smakelijke avocado voor kreeg, maar die garantie lijkt niemand op de markt te willen bieden. Maar er is reden tot optimisme.
Nog maar enkele jaren terug werd de doorsnee avocado zo onrijp verkocht dat je ‘m pas na enkele dagen kon eten. Echt rijp werden ze nooit, maar als de eerste bruine plekken op de schil verschenen wist je dat je je tanden er niet meer op stuk beet. Gelukkig verschenen toen de ‘eetrijpe’ avocado’s, die zich direct lieten nuttigen al hadden ze weinig smaak. De nieuwste generatie avocado’s smaken iets beter, maar zijn vaak zo draderig dat je ze zelfs met de lekkerste eigengemaakte mayonaise niet naar binnen kunt werken. De culinaire geschiedenis van de avocado in Nederland kort samengevat: we zijn ver afgedwaald, ondanks aanzetten om terug te keren naar de perfecte vrucht van vroeger.
De culinaire geschiedenis van de avocado in Nederland doet vermoeden dat de verhouding tussen prijs en kwaliteit min of meer constant is. Gaat de prijs omlaag (in dit geval bleek de avocado aan te slaan, waarna er al snel veel meer avocado’s op de markt kwamen dan mensen wilden), dan daalt de kwaliteit ook al snel, want aanbieders willen nu eenmaal uit de kosten komen. Gezien de vaste verhouding tussen prijs en kwaliteit (noem het de Albert Cuyp-constante) dreigt een negatieve kwaliteitsspiraal: de prijs daalt, avocado’s worden smeriger, minder mensen kopen ze, de prijzen dalen verder etc., tot de volmaakt oneetbare en onverkoopbare avocado het licht ziet.
Gelukkig kent de menselijke inventiviteit geen grenzen, en vinden er voordat de bodem is bereikt kwaliteitsverbeteringen plaats. De avocado wordt beter, en dat rechtvaardigt een hogere prijsstelling. Teller en noemer van de Albert Cuyp-constante nemen evenredig toe. De ‘Verelendung’ slaat om in zijn tegendeel. Er voltrekt zich een revolutie met smakelijk eten als doel.
We hebben dit in de recente geschiedenis bij allerlei vruchten en groenten gezien. Zoals de Nederlandse tomaat, die in de jaren negentig door Duitsland werd uitgekotst en er sindsdien een stuk smakelijker op is geworden. Of bij de kiwi: naast de goedkope, beurze en bittere bruine bommen zijn er nu ook iets duurdere solide, lichtgetinte kiwi’s met een frisse bananensmaak. Nog even wachten en we kunnen hopelijk weer smakelijke avocado’s kopen.
Maar zo goed als vroeger wordt het natuurlijk nooit meer.