Een Disney-hater (Over Loudon Wainwright III)

“Bloody Motherfucking Asshole”, noemde dochter Martha hem in het gelijknamige nummer, en in Dinner at Eight wenste zoon Rufus hem dood: “No matter how strong, I’m gonna take you down with one little stone. I’m gonna break you down and see what you’re worth, what you’re really worth to me.” Nu zingen Martha en Rufus mee op met Loudon Wainwright III op zijn nieuwe album Older than my Old Man. Ze hebben zich met hem verzoend, schijnt het. Het roept de vraag op wat Loudon nu eigenlijk had gedaan om de woede van zijn kinderen op te roepen. Wat viel er te verzoenen in ’the dysfunctional first family of folk-pop’ zoals de Wainwrights worden genoemd?

Zeker is dat Loudon altijd een bedroevend slechte echtgenoot was. Gewelddadig, overspelig, jaloers, verslaafd aan drank, egocentrisch – noem alle mogelijke foute eigenschappen maar op, en ze zijn op hem van toepassing. Niet alleen echtgenote nummer één, folkzangeres Kate McGarrigle heeft er onder geleden, maar ook nummers twee, drie en alle daaropvolgende vrouwen. Toen vriendin nummer zoveel, actrice Ritamarie Kelly, zwanger was, liet hij meteen weten dat hij niet meer samen wilde leven.

Hij was nu eenmaal een ‘One Man Guy’, zoals het heet in het gelijknamige nummer. Of zoals hij het in Being a Dad verwoordde: “Being a dad can sure make you mad, man it even can drive you crazy. It’s as hard as it looks: you gotta read them dumb books, and you end up despising Walt Disney.” De kunst riep, en een burgerlijk bestaan kon zijn kunstenaarschap alleen maar in de weg staan, dacht hij: “I think I had to do it this way. I think I had to let you guys go in order to be Loudon Wainwright, and I’m sorry, but I think I had to do it that way.” Niet dat hij het leuk vond, hij leed zelf ook. Maar ja, het moest: “Is it necessary to feel like shit in order to be creative? I’d say the answer is yes – unless you’re J. S. Bach.”

Maar of hij nu zo’n slechte vader is geweest?

Het ergste dat ik kan vinden is dat Loudon (houder van een zwarte band Akido) Martha ooit eens hardhandig heeft geslagen. We hebben er het lied Hitting You aan overgehouden: “I was aiming for your buttock but I struck your outer thigh. You had on a bathing suit and right before our eyes, suntanned skin turned crimson where the hand had hit. And my palm stung from hitting you so hard that I hurt it.”

En verder? Niet zo veel. Hij was er zelden voor zijn kinderen, dat is vermoedelijk zijn ernstigste tekortkoming geweest. Het is ook een terugkerend onderwerp in zijn nummers. Zoals in Five Years Old, waarin hij zijn dochter feliciteert voor haar verjaardag en zich verontschuldigt dat hij niet bij haar partijtje aanwezig kan zijn: “I Hope you get the gifts you wanted on your special day. The pet store was all out of ponies. Maybe next birthday.” Geen wonder dat zijn kinderen zich verwaarloosd voelden. Zeker als hij weer eens niets van zich liet horen. Zoals hij Martha laat zingen (in het duet You Never Phone): “This year my birthday came and went. No call was made no card was sent. But I got the snub you must of meant.”

Ook zijn er duidelijk aanwijzingen dat Loudon moeite had met het talent van Rufus. Begin jaren negentig mocht Rufus als openingsact voor zijn vader optreden. Maar toen hij meer succes dreigde te hebben dan Loudon – niet zo moeilijk, meer dan één hitje heeft hij nooit gehad – liet zijn vader hem weten dat hij nooit meer met hem zou optreden. En toen Rufus eenmaal vele malen beroemder was dan zijn vader is het weer een keer misgegaan, nadat ze gezamenlijk door Rolling Stone waren geïnterviewd. Toen liet Rufus ontvallen dat Loudon alleen maar was gevraagd omdat hij de vader van Rufus was – waarop Loudon hem dood wenste (Dinner at Eight is er de weerslag van). Niet zo fraai van Loudon, maar aan de andere kant had hij er wel voor gezorgd dat Rufus een platencontract had gekregen. En tegenwoordig laat hij in interviews altijd weten hoe trots hij is op zijn zoon.

Dus nee, zo’n vreselijk slechte vader is hij volgens mij niet geweest. Hij heeft misschien gefaald, maar zo bijzonder is dat niet. Bijzonder is hooguit dat zijn fouten altijd breed zijn uitgemeten door zijn kinderen. (Waardoor zijn fouten overigens misschien tegelijkertijd groter en kleiner zijn gemaakt: ze lijken groter omdat ze zo veel aandacht hebben gekregen, maar zijn misschien kleiner omdat Rufus en Martha hun leed hebben verwerkt in therapeutische nummers. Zoals Martha jaren na Bloody Motherfucking Asshole heeft gezegd. “The issues I have with my mum and dad are much less than those most of my friends have with their parents, probably because there are no secrets.”)

Gelukkig voor ons blijven er ondanks de verzoening tussen Loudon en zijn kinderen volop spanningen bestaan. Helemaal goed zal het nooit komen. Luister maar naar The Days That We Die op Older Than My Old Man Now, waarop Loudon en Rufus coupletten en refreinen uitwisselen terwijl ze zich afvragen:

You’ll never change, neither will I
We’ll stay the same ’til the days that we die.
I’ll never win, neither will you –
So what in this world are we gonna do?