Die instabiele thymosvelden toch

Die instabiele thymosvelden toch

Niemand kan ontkennen dat de moderne tijden gekenmerkt worden door een ongekende ‘cultus rond de excessieve wraak’ en onderhevig is aan een ‘inflatie van wraakfantasieën’. Een mengsel van vreemde krachten, onpeilbaar als de kwade wil, is de beschaafde wereld binnengesijpeld.

Al aan het begin van de eerste zin van de Europese overlevering, in het beginvers van Homerus’ Ilias, duikt het woord ‘woede’ op. ‘Godin, bezing ons de woede van de zoon van Peleus, Achilles (?)’ In het begin was het woord woede, de heroïsche woede van de krijger die een kracht huldigt die mensen uit de onderdanige maar ook onverschillige bekrompenheid bevrijdt.

Het Griekse trefwoord voor het ‘orgaan’ in de boezem van helden en mensen die vatbaar zijn voor grote opwellingen, is thymos: hun trots, hun moed, hun kordaatheid, hun geldingsdrang, hun verlangen naar gerechtigheid, hun gevoel voor waardigheid en eer, hun verontwaardigdheid. Volgens Plato (in De Staat) bestaat de ziel uit drie delen, de ‘eros’ of het verlangende deel, de arbitrerende ‘ratio’ of het redenerende deel, en een deel dat hij ’thymos’ noemde, bezieling.

Onze beschaving is eenzijdig erotisch. Onze ‘begeerte’, in de breedste zin van het woord, leidt tot uitzinnig consumentisme en hebberigheid. Trots (of zo men wil: ‘woede’) is hier het juiste tegengif, als die maar niet omslaat in een ongeremde wraakzucht. Het lijkt echter alsof de nu oplaaiende woede niets meer wil leren, de ’thymosvelden’ slagen er niet in zich te stabiliseren.

Paul Depondt in De Volkskrant van vandaag over Zorn und Zeit, het nieuwe boek van filosoof Peter Sloterdijk

Deel:

Geef een reactie