De hypocrisie top 10 (Mijn Zomergasten)

De hypocrisie top 10 (Mijn Zomergasten)

Elk jaar volg ik Zomergasten en elk jaar stel ik weer een eigen ideale TV-avond op. De gasten die aanschuiven bij Joost Zwagerman vallen m.i. in twee categorieën uiteen. Groep 1: mensen die zo bekend zijn dat het er niet toe doet wat ze uitkiezen, het publiek slikt het toch wel. Groep 2: mensen die een inhoudelijk interessant programma hebben samengesteld. Aangezien ik niet zo bekend ben en er niet zo goed uitzie als Heleen van Royen, moet ik het wel over de inhoudelijke boeg gooien. De thematische opzet, dus, waarbij allerlei fragmenten waarvan normale stervelingen nooit vermoed hadden dat ze ook maar iets met elkaar te maken hadden door de scherpe blik van de gast tot één geheel worden gesmeed.

Mijn thema (dit jaar, tenminste): hypocrisie. Een mooi thema. Want intuïtief hebben we een aversie tegen de zedenpreker die wel de splinter in het oog van ander ziet maar niet de balk in zijn eigen oog. Aan de andere kant zien we verstandelijk in dat woord en daad best los van elkaar kunnen worden gezien. Iemand die voor belastingverhoging pleit terwijl hij zelf belastingen ontduikt is hypocriet, maar zijn argumenten kunnen best hout snijden. Kortom: een conflict tussen emotie en ratio. En conflict is de beste garantie voor drama, zoals een oude Hollywood-wet wil. Daarbij komt dat hypocrisie misschien wel de smeerolie van ons dagelijkse bestaan is; we vertellen allemaal wel eens een leugentje om een bestwilletje, verzwijgen allemaal wel eens een misstap hier of verfraaien een halfgelukte poging daar. Hypocrisie is de meest menselijke aller eigenschappen – belangstelling, zo niet identificatie van de kijker is dus verzekerd.

1. Om maar meteen met de deur in huis te vallen: beelden uit het journaal van de Chileense oud-dictator Pinochet, die in Spanje werd aangehouden, ontsnapte aan vervolging wegens schending van de mensenrechten omdat hij dood- en doodziek was, naar zijn vaderland mocht terugvliegen en daar de vliegttuigtrap afliep ‘zo kwiek als een kieviet’. ‘De meest wonderbaarlijke herrijzenis sinds Lazarus’, heette het.

2. Fragmenten uit die Tros-documentaire over Tara Singh Varma, de gewezen politica van Groen Links, die ook al zo dood- en doodziek werd toen ze het moeilijk kreeg (ik meen omdat ze namens haar partij allerlei financiële toezeggingen had gedaan die ze niet kon waarmaken). Niet alleen haar hypocrisie is interessant, maar ook die van iedereen die haar fouten wilden toedekken. Ook de hypocrisie van al haar ‘vrienden’ die zich van haar afkeerden toen haar positie kwijtraakte is interessant, maar ik weet niet of daar beelden van zijn.

3. Bill Clinton natuurlijk. Beelden uit het Lewinsky-proces. De hypocrisie van Clinton zelf, maar ook van zijn politieke tegenstanders (die het een zorg was wat Clinton met wie had gedaan, maar zijn seksuele uitstapjes wel tegen hem gebruikten: niet de zuivere moraal omwille van de moraal, maar de moraal als vernietigingswapen).

4. Dat fragment uit de film Festen, bij dat diner, als de gastheer er door zijn zoon van wordt beschuldigd dat hij hem vroeger heeft misbruikt. De hypocrisie van de gasten aan tafel: ze vallen even stil als de zoon uitgeraasd is, waarna ze gewoon doorgaan met eten, alsof er niets aan de hand is.

Muzikaal intermezzo. De miljonair John Lennon die ‘Imagine no possessions’ zingt.

5. Iets maffioos. Misschien wat uit die aflevering van The Sopranos, wanneer Tony Soprano met zijn dochter universiteiten langsgaat terwijl hij moet afrekenen met een verrader. Het ene moment snoert hij iemand de keel met een ijzerdraad, het volgende moment moet hij zijn dochter onderhouden over haar toekomst. Of nee, beter nog, die scène uit The Godfather, wanneer Diane Keaton vraagt aan Al Pacino of hij betrokken is bij een moord. De woede van Al Pacino: Never… NEVER ask me about my work, Kaye. OK, just this once… Of course I didn’t have anything to do with it.” De blik in zijn ogen na deze leugen, waarmee hij zijn liefde verraadt.

6. Een fragment uit Michael Moore’s beste documentaire: Roger and Me, over de gevolgen voor het stadje Flint als General Motors de fabrieken daar sluit. Mooie beelden van optochten uit de jaren vijftig en zestig, toen GM nog voor de werknemers zorgde alsof het familie was. En dan beelden van de spookstad die GM heeft achtergelaten. De ongemakkelijke reacties van de bestuurders als ze moeten uitleggen waarom ze al die trouwe mensen hebben ontslagen.

7. Wim Kok door de jaren heen.

Muzikaal intermezzo. Randy Newman: ‘It’s lonesome at the top’.

8. Hardloper Ben Johnson die betrapt wordt op doping. Vooral de reactie van zijn grootste concurrent, de christelijke atleet Carl Lewis is fascinerend. Als je weet dat Lewis (de Jan Peter Balkenende van de internationale atletiek) zélf herhaaldelijk betrapt is op doping, maar dat dit altijd is verdoezeld door de Amerikaanse atletiekbond.

9. Een willekeurige Miss Verkiezing. Beelden van de verliezende Missen, die tomeloze blijdschap voor de winnende Miss moeten veinzen. Beelden van de winnende Miss, die haar leedvermaak moet onderdrukken. Boeiend, dat het net zo moeilijk is om tegen je winst te kunnen als tegen je verlies.

10. Het grote gebeuren, naar het verhaal van Belcampo over het laatste oordeel, in de televisiebewerking die Jaap Drupsteen ooit maakte voor de VPRO. Engelen dalen uit de hemel neer, duivels kruipen uit de grond omhoog. De hoofdpersoon redt zijn liefje, notabene de vrouw van de burgemeester, de meest eerbiedwaardige man van het dorp: hij trekt een duivelspak aan en geeft haar mee aan engelen (domme werktuigen van god, zo heeft hij ontdekt). Hij – overspelige godslasteraar – vreest voor zijn leven, maar dat had niet gehoeven. Hypocrieten belanden in de hel, niet-overspeligen die zich door liefde laten leiden.

Muzikaal slot: Elvis die aan het einde van zijn leven ‘I did it my way’ zingt. Als er iemand was die het niet zijn way deed, was het Elvis wel.

Een mooie avond. Maar ik ben weer niet uitgenodigd. Zeker omdat ik niet zo bekend ben en er niet zo goed uitzie als Heleen van Royen. Maar wel met z’n allen doen alsof de inhoud er iets toe doet, daar bij de VPRO. Vuile hypocrieten.

Deel:

Geef een reactie