Vakantiegevoel (m/v)

Uiteindelijk zijn er maar twee manieren om de zaken te bekijken: de mannelijke en de vrouwelijke.

De mannelijke zienswijze is rechtlijnig. Van A naar B. Vooruit. Doelgericht. Westers. Op weg naar roem, rijkdom, verlossing, ware liefde, overwinning, zelfverwezenlijking. Industrieel, kapitalistisch. Het leven als avonturenroman, als wedstrijd, met een begin en een einde.

De vrouwelijke zienswijze is cyclisch. Van A naar B en weer terug naar A. Het wisselen van de seizoenen, eb en vloed, de wassende maan, de zinkende zon. De eeuwige wederkeer der dingen. Oosters. Agrarisch. Het leven als komedie (voor wie het goed heeft en het nooit slecht zal krijgen) of als tragedie (voor wie nu eenmaal niet voor het geluk geboren is.

De vrouwelijke zienswijze is vermoedelijk (maar wie zal het zeggen, wie kán het zeggen?) de enige juiste. Wat maakt het allemaal uit wat we doen? Alles is vergankelijk, vooruitgang is hooguit tijdelijk. Zoals Andy Partridge zegt, nadat hij de mannelijke zienswijze heeft ingeruild voor de vrouwelijke:

Everything decays
Forest tumbles down to make the soil
Planets fall apart
Just to feed the stars
and stuff their larders
Pyramids and palaces to dust
Empires crumble in
Wedding cake begins to must and moulder
And what made me think we’re any better
And what made me think we’d last forever

Het gevolg (ik had bijna ‘gevaar’ geschreven, maar dat getuigt wellicht van een misplaatst mannelijk superioriteitsgevoel) van de vrouwelijke zienswijze is maar al te vaak een gebrek aan initiatief en daadkracht. Wat maakt het ook allemaal uit wat je doet?, uiteindelijk leidt het toch nergens toe. Schik je in je lot. Misschien dat je er van kunt proberen te genieten, er zelfs het komische van inzien – maar zin heeft het allemaal niet.

Het gevolg van de mannelijke zienswijze is al gauw dat je zaken die, zeker in het licht van de eeuwigheid gezien, geheel onbeduidend zijn gaat opblazen tot iets vreselijk belangrijks. Én dat je – doordesemd als je bent in het denken in targets, in doel- en middeldenken – het hele leven gaat benaderen als een project en jezelf gaat zien als eeuwige projectleider. Terwijl je veel zaken helemaal niet in de hand hebt: gedane zaken nemen geen keer, trekken aan een dood paard heeft geen zin en soms is het niet ‘meant to be’. Voor je het weet val je ten prooi aan slapeloosheid, minderwaardigheidsgevoelens, schuldcomplexen en navelstaarderij. Terwijl je gewoon eens zou moeten ontspannen.

Vakantiegevoel is mannelijkheid die toe is aan wat vrouwelijkheid.

(Geïnspireerd op het werk van de literatuurcriticus Northrop Frye; citaat uit The Wheel and the Maypole, het laatste nummer van Andy Partridge op Wasp Star van XTC).