Bevrijde collaborateurs (Na de val van Saddam)

Zo moet het geweest zijn toen onze grootouders en overgrootouders de geallieerde troepen binnenhaalden. Gejuich, ondervoede jongens die meeliepen met tanks en mensen die elkaar probeerden te overtroeven met steunbetuigingen aan de Amerikanen. Een uitbundig feest om de bevrijding luister bij te zetten. In de ogen van veel mensen een tafereel om vrolijk van te worden.

Maar ik heb het er niet zo op.

Want bedenk wel dat al die feestende menigtes en uitzinnig hossende mensen nog maar enkele dagen geleden fel anti-Amerikaans waren. Waren de Amerikanen toen niet imperialistische zwijnen, was Bush niet de duivel en Blair zijn vazal? En was Saddam toen niet het lichtende voorbeeld, met Allah aan zijn zij? Van het ene op het andere moment is de stemming omgeslagen. De mensen die de ene dag de Amerikaanse vlag verbrandden, zijn dezelfden die de volgende dag een standbeeld van Saddam hebben neergehaald. En die plotselinge omslag, van het ene uiterste naar het andere, geeft te denken.

Natuurlijk: de Irakezen zijn al die tijd onderdrukt. Natuurlijk: ze hebben al die tijd hun kritiek op het regime van Saddam moeten onderdrukken. En natuurlijk: uit angst hebben ze toen menige vreugdekreet geslaakt als de televisiecamera’s op hun gericht stonden en hun onvoorwaardelijke steun aan Saddam. Begrijpelijk dat ze die façade nu laten vallen en zich laten gaan.

Aan de andere kant: vrijwel niemand die nu staat te juichen voor de Amerikanen heeft zich ooit verzet tegen Saddam. Als je de zaak op de spits zou willen drijven, zou je zelfs kunnen zeggen dat het gros van de Irakezen het regime mede in stand hebben gehouden – of ze nu actief collaboreerden of lijdzaam toestonden dat hun vrijheid werd beknot. Want alleen doordat het Irakese volk zich nauwelijks verzette, konden Saddam c.s. zich zo lang staande houden.

Niet dat je die arme Irakezen hun collaboratie moet aanrekenen. Hadden ze soms de held moeten uithangen? Met gevaar voor eigen leven en dat van anderen (want zoals bekend werden ook de families van verzetsstrijders opgepakt, gemarteld en gedood)? Ik denk het niet – dat zou te veel verwacht zijn. Maar waarom met z’n allen zo triomfantelijk door de straten geparadeerd? Waarom zo schaamteloos, om niet te zeggen zelfingenomen? Als ik Irakees in Bagdad zou zijn, dan had ik me – hoop ik – heel wat bescheidener opgesteld. Opgelucht, jazeker. Maar ook vol schaamte dat ik te laf was om me te verzetten tegen dat regime en teleurgesteld over mijn collaboratie.

Maar gelukkig ben ik geen Irakees en zit ik hier makkelijk te praten.

Deel:

Geef een reactie